της Μηλίτσας (Έμυ) Κεφάλα
Στις 15 και 16 Οκτωβρίου 2018, στο 4ο FishCRIME Symposium που έλαβε χώρα στην Κοπεγχάγη, οι Υπουργοί της Γκάνας και της Ινδονησίας, μεταξύ άλλων, τόνισαν πως η οικονομία των χωρών τους στον τομέα της αλιείας πλήττεται ανεπανόρθωτα από το Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα, ενώ λίγες μέρες νωρίτερα, η Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Theresa May, είχε δηλώσει πως η παράνομη διακίνηση ζώων άγριας φύσης θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από τα κράτη με την ίδια σοβαρότητα που αντιμετωπίζεται η διακίνηση ανθρώπων. Παράλληλα , σύμφωνα με μια νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε από το C.D Howe Institute, ο Καναδάς αντιπροσωπεύει σ’ ένα υψηλό ποσοστό ασφαλές καταφύγιο για δραστηριότητες νομιμοποίησης παράνομων εσόδων (money laundering), ενώ η Βενεζουέλα, η Κολομβία, η Γουατεμάλα και το Μεξικό εξακολουθούν να αποτελούν αρκετά ευάλωτες χώρες για το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών.
Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν περίτρανα πως το Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα σε κάθε του έκφανσή – από το εμπόριο λευκής σαρκός μέχρι το παράνομο εμπόριο όπλων και από το εμπόριο ναρκωτικών μέχρι το ξέπλυμα μαύρου χρήματος – απασχολεί μέχρι σήμερα την διεθνή κοινότητα. Παρά τα κάποια σημαντικά βήματα που έχουν γίνει για την καταπολέμηση του, με σημαντικότερο όλων την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών ενάντια στο Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα (United Nations Convention against Transnational Organized Crime) φαίνεται πως τελικά το Οργανωμένο Έγκλημα συνιστά την “Αχίλλειο πτέρνα” των Κρατών, δεδομένου ότι αυτά είναι στρατιωτικά και διπλωματικά προορισμένα να αντιμετωπίζουν άλλα κράτη και όχι τέτοιους ευέλικτους, ιδιόμορφους και διαρκώς μεταβαλλόμενους δρώντες, όπως τα διεθνή εγκληματικά δίκτυα. Αξίζει να σημειωθεί πως η Ελλάδα δεν φέρει ουδέτερο ρόλο στις εξελίξεις αναφορικά με το Οργανωμένο Έγκλημα. Αντιθέτως, είναι κι’ εκείνη μέρος του προβλήματος, αφού εξαιτίας κυρίως των αδύναμων θεσμών και της γενικότερης διαφθοράς στους κόλπους της πολιτικής , της αστυνομίας και της δικαιοσύνης, σε συνδυασμό με την κομβική γεωγραφική θέση της χώρας, λειτουργεί ως εύκολο πέρασμα για κάθε είδους παράνομη διακίνηση, ειδικά για την διακίνηση παράνομων μεταναστών. Χαρακτηριστικά αν μη τι άλλο παραμένουν τα καυστικά λόγια του Έλληνα κωμικού Χάρρυ Κλυνν: «Το οργανωμένο έγκλημα έχει διαφορετικά ονόματα ανά τον κόσμο. Στην Ιταλία ονομάζεται «Καμόρα», στην Αμερική «Μαφία» και στη Ελλάδα… κυβέρνηση!»
Δεν τίθεται αμφιβολία πως το Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα αποτελεί ένα πολυδαίδαλο ζήτημα, με τις βασικές του αιτίες να συνοψίζονται τόσο στη φτώχεια, την ανεργία, τις κοινωνικές ανισότητες και την έλλειψη ευκαιριών για γενική ευημερία, όσο και στην διαφθορά, τις ανεπάρκειες του θεσμικού πλαισίου και την κακή διακυβέρνηση από την άλλη. Λαμβανομένων των παραπάνω, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός πως η Λατινική Αμερική, σχεδόν στο σύνολο της, ευνοεί την ανάπτυξη οργανωμένων εγκληματικών δραστηριοτήτων.
Σύμφωνα με το UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime), το Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα είναι μια εξαιρετικά κερδοφόρα »επιχείρηση» που υπολογίζεται πως αποφέρει περίπου 870 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο στους εμπλεκόμενους εγκληματίες – ένα ποσό που ανέρχεται σχεδόν στο 1,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ο αντίκτυπος είναι πολυδιάστατος. Κάθε χρόνο, αμέτρητες ζωές χάνονται ως αποτέλεσμα της επιβαρυμένης από τα ναρκωτικά υγείας ή των άθλιων συνθηκών ζωής που βιώνει το θύμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και καταναγκαστικής εργασίας. Πέρα όμως από την κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το γεγονός ότι διακυβεύεται η δημόσια ασφάλεια, απειλείται επίσης το κράτος δικαίου, το δε διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι ελεύθερες αγορές διαβρώνονται, λόγω των μεγάλων ποσοστών ξεπλύματος μαύρου χρήματος, ενώ τέλος η Δημοκρατία και η σωστή διακυβέρνηση περιορίζονται, δίνοντας χώρο στην βία σε κάθε της μορφή. Εν ολίγοις, το Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα στέκεται ως αντίπαλο μέτωπο στη Βιώσιμη Ανάπτυξη, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από την »Ατζέντα 2030» , βάλλοντας κυρίως τους στόχους 1,3,4,8,10,16 και 17.
Στον αγώνα ενάντια στο Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα, το οποίο σαφώς ξεπερνά τα πολιτισμικά, κοινωνικά, γλωσσικά και γεωγραφικά εμπόδια και δεν »σέβεται» σύνορα, οι προκλήσεις δεν είναι λίγες. Ο ρόλος μερικών κρατών σε συγκεκριμένες σφαίρες της εγκληματικής δραστηριότητας είναι ευρέως γνωστός, είτε μέσα από την παθητική αποδοχή ότι υπάρχει και αναπτύσσεται μια μαύρη αγορά , είτε μέσω ενεργούς εμπλοκής στο οργανωμένο έγκλημα, όπως στην περίπτωση της Βενεζουέλας, που η επίσημη κυβέρνηση Chavez παρείχε ουσιαστική στρατηγική βοήθεια στην αντάρτικη και εγκληματική οργάνωση της Κολομβίας, FARC. Πρόκληση συνιστά όμως και το γεγονός ότι τα κράτη δεν συμφωνούν στα »κέντρα βαρύτητας» αυτού του προβλήματος, για να εστιάσουν εκεί το ενδιαφέρον τους και το μεγαλύτερο μέρος των πόρων τους, ενώ άλλα κράτη δεν θεωρούν γενικά την πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος ως πολιτική προτεραιότητα.
Παρόλα αυτά, η απάντηση στο Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα πρέπει να είναι ολοκληρωτική ως προς το περιεχόμενο της, εκτενής ως προς το εύρος της και άμεση ως προς την εφαρμογή της. Είναι μια μάστιγα απέναντι στην οποία τα κράτη πρέπει να υψώσουν το ανάστημα τους · και η αντιμετώπιση αυτής της μάστιγας δεν μπορεί παρά να υπαγορεύεται από την αναγκαιότητα για διεθνή συνεργασία και τον συντονισμό πολιτικών, υπό την αιγίδα διεθνών οργανισμών και με δρομοδείκτες τα ήδη υπάρχοντα διεθνή κείμενα , όπως τα: Financial Action Task Force on Money Laundering, Arms Trade Treaty και United Nations Convention against Corruption. Για την καταπολέμηση του Διεθνούς Οργανωμένου Εγκλήματος, η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών θα μπορούσε να αποτελέσει πανάκεια, αφού θα διευκόλυνε τις έρευνες για την εξιχνίαση των διασυνοριακών οργανωμένων εγκλημάτων και των ανθρώπων που κρύβονται πίσω από αυτά, προσβάλλοντας ανεπανόρθωτα τα παρανόμως αποκτηθέντα κέρδη τους, εξαιτίας των οποίων εξακολουθούν να εξελίσσονται.
Καταληκτικά, αυτό που αναντίρρητα προϋποτίθεται είναι τα κράτη να προσεγγίζουν το ζήτημα όχι τόσο από το μικροσκόπιο της κρατικής κυριαρχίας, γεγονός που αναπόφευκτα οδηγεί σε επιφυλακτικότητα και απροθυμία διακρατικής συνεργασίας, αλλά ως ένα μείζον πρόβλημα διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Υπό αυτό το πρίσμα, συνιστά πρωταρχική ανάγκη το Διεθνές Οργανωμένο Έγκλημα να πάψει να παραβλέπεται ή να υποτιμάται από τα κράτη, ειδικά απ’ όσα αποδεδειγμένα το φέρουν στους κόλπους τους, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται τόσο οι Η.Π.Α., όσο και η Ρωσία, και να ανέλθει στην κορυφή της ιεραρχίας των κοινωνικών, πολιτικών και ανθρωπιστικών ζητημάτων που χρήζουν επείγουσας και αποτελεσματικής αντιμετώπισης.
H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στο The SAFIA Blog αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων
the SAFIA Blog 