του Εμμανουήλ Στίνη
Παρατηρώντας τις εξελίξεις που αφορούν τη χώρα μας, τον τελευταίο καιρό, αναντίρρητα παίζεται στην Ανατολική Μεσόγειο ένα μεγάλο παιχνίδι γεωπολιτικών συμφερόντων, το οποίο χρειάζεται, όσον αφορά την Ελλάδα, πολύ προσεκτικούς, ψύχραιμους και συνάμα αποφασιστικούς χειρισμούς. Η γειτονική μας χώρα, η Τουρκία, αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, τα οποία αναδεικνύει με μια γενικευμένη προκλητικότητα προς πάσα κατεύθυνση.
Οι πολιτικές της Άγκυρας μοιάζουν να είναι επικίνδυνες για την ασφάλεια της περιοχής και μάλιστα σε μια περίοδο ασταθή, τόσο για την ίδια όσο και για τα υπόλοιπα κράτη της Βαλκανικής. Συγκεκριμένα, σχέδια δεκαετιών για πυρηνική ενέργεια, μετά από συμφωνία με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, ο Ερντογάν φαίνεται να τα πραγματοποιεί. Ο Τούρκος Πρόεδρος, αφού συμφώνησε με την εταιρεία ρωσικών συμφερόντων Rosatom, προχωρά στην κατασκευή τεσσάρων πυρηνικών αντιδραστήρων στο Ακούγιου. Με αυτόν τον τρόπο, ο Ερντογάν, επιχειρεί να ανεξαρτητοποιήσει ενεργειακά την Τουρκία και να της εξασφαλίσει αποκλειστικά τα οφέλη αυτής της κατασκευής. Ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας πρόκειται να ολοκληρωθεί το 2023, ενώ οι υπόλοιποι τρεις το 2025. Η κατασκευή των πυρηνικών αντιδραστήρων στο Ακούγιου θα αποτελέσει μία ενεργή πυρηνική βόμβα δίπλα στην Κύπρο, την Ανατολική Μεσόγειο αλλά και το Αιγαίο. Δεν είναι δυνατόν μία χώρα με κανένα ιστορικό διαχείρισης πυρηνικής ενέργειας να αναλάβει τις τύχες ανθρώπινων ζωών της ευρύτερης περιοχής. Άλλωστε, οι μνήμες από τη μεγάλη έκρηξη του 1986 στο Τσέρνομπιλ είναι ακόμη νωπές ενώ τα αποτελέσματα αυτής μέχρι σήμερα θανάσιμα.
Σε περίπτωση ανθρώπινου λάθους, στο Ακούγιου, όχι μόνο θα επηρεαστούν γειτονικές χώρες μέχρι την Ιταλία αλλά ακόμα θα πρέπει να εκκενωθεί ολόκληρη η Κύπρος! Επάλληλα, το Αιγαίο πέλαγος και η Ελλάδα θα μολυνθούν για δεκαετίες με ανεπανόρθωτα προβλήματα. Ακόμη, η περιοχή στο Ακούγιου είναι ιδιαίτερα σεισμογενής και κανείς δεν εξασφαλίζει πως μια ισχυρή σεισμική δόνηση δε θα προκαλέσει βλάβες ακόμα και έκρηξη. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την πολιτική αστάθεια της γειτονικής χώρας, καθιστούν το Τουρκικό εγχείρημα υπερβολικά επικίνδυνο. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως στην προσπάθειά του, ο Τούρκος Πρόεδρος να αναδείξει την ηγεμονία της Τουρκίας στην περιοχή, δεν είναι καθόλου απίθανο να θελήσει να χρησιμοποιήσει στο μέλλον τους αντιδραστήρες για στρατιωτική πυρηνικοποίηση της χώρας. Βέβαια, η συμμετοχή της Τουρκίας στη διεθνή συνθήκη μη διάδοσης πυρηνικών όπλων NPT (Non-Proliferation Treaty), η οποία με τη σειρά της υπάγεται σε επιθεωρητές του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA), δεν της επιτρέπει τέτοια σχέδια. Συγκεκριμένα, η Άγκυρα μέσω Διεθνούς Πρωτοκόλλου για την αποτροπή κατασκευής πυρηνικών όπλων εξαναγκάζεται σε υποχρεωτικούς και αυστηρούς ελέγχους. Αυτό σημαίνει ότι, σε περίπτωση που η Άγκυρα επιχειρήσει τη δημιουργία πυρηνικών οπλικών συστημάτων εν αγνοία των Διεθνών Οργανισμών, αυτό θα γίνει άμεσα αντιληπτό και θα υποστεί τα προβλεπόμενα.
Από την άλλη, η Ρωσία, προκειμένου να εισχωρήσει στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσω της πυρηνικοποίησης της Τουρκίας, θα πετύχει να δημιουργήσει αντιδράσεις στη συμμαχία του ΝΑΤΟ. Η Ρωσία αιώνες επιχειρεί την κάθοδό της στο Αιγαίο αλλά και τη Μεσόγειο, με τον τρόπο αυτό θα μπορέσει να ενισχύσει την παρουσία της σε μια χώρα – σύμμαχο του ΝΑΤΟ αλλά και στην περιοχή. Η παρουσία τεχνικών, μελετητών ακόμη και διπλωματών θα αυξήσει την οικονομική αλλά και την πολιτική επιρροή της Ρωσίας στην Τουρκία.
Το ελληνικό κράτος, όπως και όλα τα κράτη της ευρύτερης περιοχής, θα πρέπει άμεσα να κινητοποιηθούν και να απευθυνθούν σε όλους τους Διεθνείς Οργανισμούς. Οι επιστημονικές κοινότητες των κρατών, σε συνεργασία με τις οικολογικές οργανώσεις, θα πρέπει να αποτρέψουν αυτήν την κατασκευή.
Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου πάντοτε βρισκόταν στο επίκεντρο της γεωπολιτικής σκακιέρας των ισχυρών κρατών. Τα τελευταία χρόνια, έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον για την περιοχή προκειμένου να υπάρξει ο πιο αποτελεσματικός έλεγχος του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου. Το γεγονός αυτό, δεν μπορεί να δικαιολογήσει τις ανεξέλεγκτες διαδικασίες κρατών οι οποίες είναι ενάντια στους Διεθνείς Κανόνες. Διατηρώντας την ισορροπία και την ψυχραιμία που απαιτείται, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, στην ευρύτερη περιοχή μας, ίσως το μέλλον να μην είναι δυσοίωνο.
H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στο The SAFIA Blog αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων.
the SAFIA Blog 