του Ευάγγελου Τασίοπουλου

H Κίνα μετά την ενοποίησή της ήταν το πιο ισχυρό κράτος στην περιοχή της Ασίας όσον αφορά την οικονομία, την πολιτική και το στρατό της. Το γεγονός που συνέβαλε στη ριζική αλλαγή της Κίνας ήταν η υπέρτατη αξία του έθνους και μια περίοδος ριζικών οικονομικών μεταρρυθμίσεων, όπου κατάφερε να προσελκύσει ξένους επενδυτές και μέσω καινοτόμων οικονομικών θεσμών πέτυχε την αναδιανομή εισοδήματος. Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με το χαμηλό κόστος εργασίας και τις φθηνές εξαγωγές την κατέστησε από τους κυριότερους πυλώνες της παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής σκηνής, Πώς, όμως, οι αλλαγές αυτές επηρέασαν τις σχέσεις τις με τις υπόλοιπες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας;

Η πλειοψηφία των κρατών της Ν. Ασίας, όμως, και όχι η Κίνα, υιοθέτησε τα  δυτικά κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά πρότυπα. Η Κίνα, μέχρι και σήμερα, έχοντας γνωρίσει έναν ισορροπημένο εκσυγχρονισμό, αποφάσισε να μην ακολουθήσει το ρεύμα εξευρωπαϊσμού και να διατηρήσει τον κομμουνισμό. Τα Κράτη της Ν. Ασίας φοβούμενα την αυξανόμενη δύναμη του κινεζικού κομμουνισμού, καθώς και την πιθανή εξάπλωσή του (domino effect) προσχώρησαν σε συμμαχίες με δυτικά κράτη και βλέποντας τις διαρκείς δυσμενείς σχέσεις μεταξύ τους, σχηματίζουν την ASEAN (Association of South East Nations) με στόχο την οικονομική και εμπορική τους ανέλιξη.

Οι εμπορικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ Κίνας – ASEAN ήταν ανέκαθεν προβληματικές. Το γνώρισμα αυτό άλλαξε, όμως, με την πρωτοβουλία της Κίνας να χρηματοδοτήσει μεγάλο μέρος των δανείων του Δ.Ν.Τ προς τις Νοτιοανατολικές χώρες. Από τότε, σημειώνεται βελτίωση στις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο δυνάμεων μιας και η Κίνα αποτελεί το βασικότερο εμπορικό εταίρο της ASEAN, ούσα υπεύθυνη για το 11% των εμπορικών ροών της ευρύτερης περιοχής. Σημαντικό ρόλο στην αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών αποτέλεσε και η αύξηση της εσωτερικής κατανάλωσης εκ μέρους του Πεκίνου, αντιδρώντας στην πτώση της εσωτερικής οικονομίας με νέες οικονομικά αναπτυξιακές προτάσεις και απελευθέρωση των τραπεζικών δανείων.

Όσον αφορά, όμως, τις πολιτικές σχέσεις μεταξύ Κίνας και των χωρών της ASEAN, αυτές δεν χαρακτηρίζονται από την ίδια ομαλότητα που διαφαίνεται και στις εμπορικοοικονομικές σχέσεις. Συγκεκριμένα, σημείο ζωτικής σημασίας αποτελεί το ζήτημα αναφορικά με την κυριαρχία στη θάλασσα της Νότιας Κίνας, καθώς η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί σημαντική εμπορική δίοδο, ενώ φημολογείται ότι περιέχει σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Όλη αυτή η κατάσταση συνεπάγεται διεκδικήσεις της θαλάσσιας περιοχής από τα περισσότερα Κράτη της ASEAN, αλλά και από την Κίνα δημιουργώντας θερμά επεισόδια.

Ένα άλλο ζήτημα στις πολιτικές και διεθνείς σχέσεις ανάμεσα στα δύο μέρη είναι το ζήτημα εμβάθυνσης της ASEAN+3. Ειδικότερα, και οι δυο πλευρές επιθυμούν την διεύρυνση της ASEAN, με την Κίνα να στοχεύει έτσι στον περιορισμό της επιρροής των Ηνωμένων Πολιτειών στις Νοτιοανατολικές χώρες και αύξηση της δικής της επιρροής. Από την άλλη πλευρά, η ένωση της ASEAN επιθυμεί την  περαιτέρω διεύρυνσή της με τρία επιπλέον Κράτη, την Ινδία, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, δηλαδή το λεγόμενο East Asian Summit. Με την κίνηση αυτή, επιχειρείται η αναχαίτιση προσπαθειών της Κίνας να χρησιμοποιήσει την ασυμμετρία ισχύος στην ευρύτερη περιοχή. Ενώ, λοιπόν, παρατηρείται πως οι δυο πλευρές κινούνται στην ίδια γραμμή, δεν δύναται να βρεθεί ενδιάμεση λύση εξαιτίας πολιτικών συμφερόντων.

Συνεπώς, εγκυμονείται ο κίνδυνος η Κίνα να εκμεταλλευτεί εκ νέου την ασυμμετρία ισχύος στην περιοχή και να χρησιμοποιήσει την ηγεμονική στάση της, υπερκαλύπτοντας τα υπόλοιπα κράτη της ASEAN, αν τελικά προωθηθεί η διεύρυνση της τελευταίας με τον τρόπο της Κίνας. Υπάρχει περίπτωση, λοιπόν, να δημιουργηθεί μια κατάσταση παρόμοια με εκείνη του 19ου αιώνα, όπου οι ενέργειες των Νοτιοανατολικών χωρών θα επισκιάζονται από αυτές της Κίνας τόσο στον οικονομικό χώρο όσο και στον πολιτικό. Οι σχέσεις μεταξύ των δυο δυνάμεων, ενώ έχουν πιθανότητες βελτίωσης και σύσφιξης κυρίως στον οικονομικό τομέα, επηρεάζονται από ορισμένα ζητήματα ασφαλείας στη σφαίρα των διεθνών σχέσεων που υπάρχει πιθανότητα να παρεμποδίζουν την οποιαδήποτε ανάπτυξη.

logo_transparent

H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στο The SAFIA Blog αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς  και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων.