Ο πολιτικός προσανατολισμός στη Γαλλία και το Κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων

από την Αθηνά Σπανού, ερευνήτρια της ομάδας «Πολιτική & Διεθνείς Σχέσεις

Η συλλογική δράση των Κίτρινων Γιλέκων[1] «ενσάρκωσε» το κλίμα αμφισβήτησης και δυσαρέσκειας στη Γαλλία. Οι υποστηρικτές του Κινήματος, με εργαλείο οργάνωσης τα κοινωνικά δίκτυα, ξεκίνησαν την κινητοποίηση τους στις 17 Νοεμβρίου, με πρώιμο σκοπό να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους για τον αυξημένο φόρο των συμβατικών καυσίμων, που ανακοίνωσε η Γαλλική Κυβέρνηση. Αν μεταφράζαμε την «έκφραση» των Κίτρινων Γιλέκων με τρόπο που υποδεικνύει την έλλειψη περιβαλλοντικής συνείδησης, θα αποτελούσε μια απλουστευτική και ατελή γενίκευση. Αυτή η μη συμβατική πολιτική συμμετοχή «ωρίμασε» με την πάροδο του χρόνου, εκφράζοντας τη δυσαρέσκεια του πλήθους απέναντι στην αύξηση του γενικότερου κόστους ζωής, σε σύγκριση με τη δυσανάλογη πορεία των διαθέσιμων εισοδημάτων. Σταδιακά, μετεξελίχθηκε σε συλλογική δράση, ενάντια στην φορολογική ανισότητα, στην ανεργία, στη λιτότητα και στην εργασιακή πολιτική. Ο πρόεδρος της 5^ης Γαλλικής Δημοκρατίας Εμανουέλ Μακρόν, με την εκλογή του, έθεσε τους πυλώνες των πολιτικών μεταρρυθμίσεων, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ανταγωνιστικότητα των εγχώριων επιχειρήσεων και στις επενδύσεις. Εν τούτοις, με αφορμή τις εκφράσεις διαμαρτυρίας των Κίτρινων Γιλέκων, διακρίνουμε πως, αν η Κυβέρνηση ασκεί μια δύναμη στο πλήθος (δράση), μέσω της εφαρμογής μιας πολιτικής πρακτικής, το πλήθος ασκεί μια αντίθετη δύναμη(αντίδραση), η οποία εκδηλώθηκε μέσω μαζικών κινητοποιήσεων. Κατά πόσο ο πολιτικός προσανατολισμός στη χώρα διασπά την κοινωνική συνοχή;

Οι Πολιτικές Μεταρρυθμίσεις στη Γαλλία

Προτού ερευνήσουμε τις απαρχές και την «κουλτούρα» των συλλογικών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας στη Γαλλία, θα  μελετήσουμε τα βασικά σημεία της πολιτικής του Γάλλου προέδρου. Αφενός η εξωτερική συνάφεια της Γαλλίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον υπόλοιπο κόσμο, αφετέρου οι εσωτερικές διαρθρωτικές αλλαγές στη χώρα, συνοψίζουν τις προτεραιότητες του Γάλλου προέδρου. Η αναδιαμόρφωση της Αγοράς Εργασίας και του Εργασιακού Νόμου, αποτέλεσε ένα από τα οικοδομήματα της Εργασιακής πολιτικής. Η φορολογία εφαρμόστηκε ως μέσο «διαστολής» της Ανταγωνιστικότητας και του Επενδυτικού Περιβάλλοντος, ενώ ο φόρος καυσίμων «ενσάρκωσε» την επιθυμία του Γάλλου προέδρου να εφαρμόσει περιβαλλοντική πολιτική.

Εργασιακή πολιτική

Ο Εμμανουέλ Μακρόν, από την προεκλογική του εκστρατεία, «προοικονομούσε» την αναβάθμιση των εγχώριων επιχειρήσεων σε πιο ανταγωνιστική θέση. Μια σειρά από νομοθετικές ρυθμίσεις και μεταρρυθμιστικά μέτρα ευνόησαν το ανταγωνιστικό περιβάλλον. Το κυβερνητικό σώμα προχώρησε στην αναδιαμόρφωση του εργασιακού νόμου και της Αγοράς εργασίας της Γαλλίας (Labour Law Reforms, Labour Market Reforms), διευκολύνοντας τις επιχειρήσεις και τους εργοδότες. Συγκεκριμένα, δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις και τα σωματεία να συνάπτουν ξεχωριστές συμφωνίες[2], εντός των επιχειρήσεων, ρυθμίζοντας τα βασικά σημεία της εργασιακής σχέσης εργοδότη-εργαζόμενου. Το νόμο αυτό ακολούθησαν ρυθμίσεις, που περιορίζουν τον παρεμβατισμό[3] του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Γαλλίας στην απόφαση μιας επιχείρησης να προχωρήσει σε απολύσεις εργαζομένων. Η Κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσης αλλαγές στα βραχυπρόθεσμα συμβόλαια εργοδοσίας, δίνοντας μεγαλύτερη ευελιξία στους ιδιώτες, και χωρίς καμία αναφορά σε αυτά της μακροπρόθεσμης απασχόλησης. Η εργασιακή πολιτική, σύμφωνα με το Γάλλο πρόεδρο, θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων επιχειρήσεων και θα προσφέρει μεγαλύτερη εξωστρέφεια στον επιχειρησιακό τομέα. Όμως, θέτει σε ισχύ μεγάλη ευελιξία στον ιδιωτικό κλάδο και υπάρχει κίνδυνος να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο εκμετάλλευσης του παραγωγικού δυναμικού και καταπάτησης των εργασιακών δικαιωμάτων.

Ανεργία: Γαλλία- Ευρωπαϊκή Ένωση / Πηγή: Refinitiv

Φορολογική Πολιτική

Εν συνεχεία, η συσσώρευση μέρους του εισοδήματος μέσω της φορολογικής πολιτικής αποτελεί μείζον ζήτημα, που θα μπορούσε να συνδράμει στην κοινωνική και οικονομική ανισότητα[4], υπό προϋποθέσεις. Μια χώρα μεγεθύνεται οικονομικά όταν παράγει αγαθά και υπηρεσίες. Η παραγωγικότητα της οδηγεί στην αύξηση της επένδυσης[5]. Η καθιέρωση εισοδηματικής ισότητας θα έχει ως αποτέλεσμα οι πολίτες της χώρας να έχουν στην κατοχή τους υψηλότερο διαθέσιμο εισόδημα και συνεπώς να καταναλώνουν περισσότερο. Ένα υψηλότερο επίπεδο κατανάλωσης, θα αυξήσει την παραγωγική διαδικασία, δημιουργώντας πλεονάζον κεφάλαιο (με τη μορφή κέρδους) διαθέσιμο προς επενδυτικά πλάνα. Οι συντελεστές των εταιρικών και περιουσιακών φόρων προσφέρονται προς αύξηση γιατί το τμήμα του εισοδήματος του απορροφάται από τις επιχειρήσεις και τα περιουσιακά στοιχεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη συσσώρευση πλούτου. Αντίθετα, οι προσφορότερες φορολογικές επιβαρύνσεις προς μείωση είναι οι φόροι επί των πωλήσεων και των εισοδημάτων διότι εξισορροπούν την κοινωνική ανισότητα και τελικώς μεγεθύνουν το προϊόν της οικονομίας. (Leighter, J. and Haiqi, Z., 2018, σελ 15-16). Στο παράδειγμα της Γαλλικής φορολογικής πολιτικής, ο οικονομικός προϋπολογισμός της χώρας για το 2018 αναδεικνύει ένα ευρύ φάσμα μέτρων, που ελαφρύνει τις ισχυρότερες οικονομικές ομάδες. Περιλαμβάνει την κατάργηση στο φόρο πλούτου (wealth tax) και την αντικατάσταση αυτού από το φόρο ιδιοκτησίας. Εν συνεχεία, οι φορολογικές επιβαρύνσεις των επιχειρήσεων θα υποστούν μείωση σε χρονική διάρκεια πέντε ετών προσεγγίζοντας το επίπεδο του 25%, της Ε.Ε., από 33,3% που ήταν η αρχικός φόρος. Το φορολογικό οικοδόμημα της χώρας κατόπιν απόφασης της Γαλλικής Κυβέρνησης φαίνεται πως δεν ακολουθεί το μοντέλο μελέτης του Leighter,  το οποίο υποστηρίζει την αύξηση των φόρων περιουσίας και των εταιρικών επιβαρύνσεων παράλληλα με τη μείωση των εισοδηματικών φόρων. Ο Γάλλος πρόεδρος έχει θέσει τις κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής του κατεύθυνσης. Η εργασιακή πολιτική που μελετήσαμε παραπάνω στοχεύει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εγχώριων επιχειρήσεων και η διαρθρωτική φορολογική πολιτική «ευνοεί» τις επιχειρήσεις και τις οικονομικά ισχυρότερες κοινωνικές ομάδες. Οι τελευταίες συνδέονται άμεσα με τη συσσώρευση πλούτου (πλεονάζον κεφάλαιο) και συνεπώς την παραγωγή επενδυτικών έργων. Με αυτό τον τρόπο, επιτυγχάνεται μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα, εξωστρέφεια των εγχώριων επιχειρήσεων και προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων, με στόχο την αναρρίχηση της χώρας στο παγκόσμιο οικονομικό «στίβο». Ωστόσο, οι οικονομικά ισχυρότεροι προσκομίζουν το μεγαλύτερο όφελος αυτής της πολιτικής και δημιουργούνται αντιθέσεις μεταξύ των κοινωνικών ομάδων. Με αυτό τον τρόπο διογκώνεται η οικονομική και κοινωνική ανισότητα. Το αίσθημα αδικίας θα δούμε παρακάτω ότι οδηγεί στη διάσπαση της κοινωνικής συνοχής, με τη μορφή συλλογικών δράσεων. Τα αποτελέσματα διαφαίνονται στα διαγράμματα που ακολουθούν.

%μεταβολή στο διαθέσιμο εισόδημα για όλα τα νοικοκυριά. / Πηγή: Institut des Politiques Publiques

%μεταβολή στο διαθέσιμο εισόδημα για τα εργαζόμενα νοικοκυριά. / Πηγή: Institut des Politiques Publiques

%μεταβολή στο διαθέσιμο εισόδημα για τα εργαζόμενα νοικοκυριά. / Πηγή: Institut des Politiques Publiques

Περιβαλλοντική Πολιτική

Κατόπιν διερεύνησης των εργασιακών και φορολογικών διαρθρώσεων στη Γαλλική οικονομία , θα μελετήσουμε το μέτρο της αύξησης του φόρου καυσίμων. Η πολιτική κοινότητα φαίνεται πως τα τελευταία χρόνια ευαισθητοποιείται σε σημαντικό βαθμό απέναντι στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος και στη ρύπανση του φυσικού χώρου. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει τονίσει τη σημασία της υιοθέτησης περιβαλλοντικής πολιτικής με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος. Έτσι προχώρησε στην αύξηση[6] της τιμής των συμβατικών καυσίμων (fuel taxes)[7] προκειμένου μακροπρόθεσμα να μειωθεί η εκπομπή ρυπογόνων αερίων και να στραφεί η χώρα σε μεταφορικά μέσα φιλικά προς το περιβάλλον. Παρ’ όλα αυτά, το δημοσιονομικό μέτρο της επιβολής φόρων στα καύσιμα μετακίνησης δεν έχει αποδεδειγμένα αποτελέσματα στη μείωση της ρύπανσης. Οι φόροι καυσίμων, είτε βρίσκονται σε υψηλότερο επίπεδο, είτε σε χαμηλότερο επίπεδο συγκριτικά με το καθιερωμένο κατώτατο όριο του φορολογικού συντελεστή, δεν μεταβάλλουν αρνητικά τις εκπομπές ρυπογόνων αερίων, επιβλαβών προς το περιβάλλον (Aydin, C.  and Esen, O., 2018, σελ 21). Διαφαίνεται πως οι φόροι καυσίμων δεν αποδεικνύουν στατιστική αποτελεσματικότητα και συνάμα επιβαρύνουν τις κοινωνικές ομάδες φορολογικά. Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσει ένα «κύμα» δυσαρέσκειας από τους Γάλλους πολίτες το οποίο πήρε τη μορφή εθνικού κοινωνικού κινήματος και «δίχασε» την γαλλική κοινότητα

Κοινωνικό Κίνημα και συλλογικές μορφές δράσης

Τα Κίτρινα Γιλέκα αποτελούν μια σύγχρονη μορφή Κοινωνικού Κινήματος και πρωτοεμφανίστηκαν στις 17 Νοεμβρίου 2018, στους δρόμους του Παρισιού.. Με τον όρο Κοινωνικό Κίνημα προσδιορίζεται η συλλογική προσπάθεια προώθησης ενός κοινού συμφέροντος ή πραγματοποίησης ενός κοινού σκοπού εκτός της σφαίρας των κατεστημένων θεσμών (ο ορισμός δόθηκε από τον Anthony Giddens). Ουσιαστικά, αποτελεί μια εναλλακτική μορφή δράσης και συμμετοχής σε πολλαπλά ζητήματα (κοινωνικά, πολιτικά, θρησκευτικά, οικολογικά κ.α.). Η συλλογική δράση των Κίτρινων Γιλέκων αφορά στη δυσαρέσκεια του Κινήματος απέναντι σε ορισμένες πολιτικές τακτικές και στην προώθηση αιτημάτων που ευνοούν τις μεσαίες και ασθενέστερες οικονομικές τάξεις. Ως εκ τούτου, εντάσσεται στη «σφαίρα» της Κοινωνίας και της Πολιτικής. Η αμφισβήτηση αποκρυσταλλώνεται σε συλλογική δράση. Η μαζική κινητοποίηση παράγεται όταν οι κρατικές δομές λειτουργούν με τρόπο που καθιστά περιοριστική την πολιτική συμμετοχή κοινωνικών ομάδων. Σύμφωνα με την έννοια «The Moral Economy» οι άνθρωποι έχουν αντιρρήσεις και τις προωθούν μέσω εκδηλώσεων διαμαρτυρίας, μόνο εφόσον αυτές ενδυναμώνονται από το αίσθημα αδικίας του πλήθους (Tarrow, S., 2011). Αυτές οι αρνητικά μεταβαλλόμενες ευκαιρίες για συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων θέτουν τις προϋποθέσεις σύστασης του Κοινωνικού Κινήματος διότι διεγείρουν το αίσθημα της πολιτικής περιθωριοποίησης και της αδικίας στους υποστηρικτές του.

Ο κοινός σκοπός του Κινήματος

Παρ’ όλα αυτά, Ο κοινός σκοπός και το συλλογικό συμφέρον αποτελούν το βασικό συστατικό των συλλογικών εκφράσεων. Δίχως την ύπαρξη αυτών, οι άνθρωποι δεν θα επωμιστούν το κόστος της «φυγής τους στους δρόμους». Τα Κίτρινα Γιλέκα εναντιώθηκαν σε πρωταρχικό στάδιο στην αύξηση του φόρου καυσίμων που ανακοίνωσε η Γαλλική Κυβέρνηση. Το μέτρο αυτό ανακοινώθηκε στα πλαίσια της περιβαλλοντικής πολιτικής που καθιστά επιτακτικό τον περιορισμό εκπομπών ρυπογόνων καυσίμων και επιδίωκε στη σταδιακή υιοθέτηση εναλλακτικών μέσων φιλικών προς το περιβάλλον. Δεν θα ήταν συνετό να θεωρήσουμε πως τα Κίτρινα Γιλέκα στερούνται περιβαλλοντικής συνείδησης, όπως αναφέραμε παραπάνω. Η αύξηση του φόρου καυσίμων αποτέλεσε την αφορμή να «ανοίξει ο ασκός του Αιόλου» για τους Γάλλους πολίτες. Σταδιακά, οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας έλαβαν μια πιο διευρυμένη μορφή. Τα Κίτρινα Γιλέκα εξέφραζαν την αγανάκτηση απέναντι σε ένα θετικά μεταβαλλόμενο κόστος ζωής και σε ένα δυσανάλογα μεταβαλλόμενο διαθέσιμο εισόδημα παράλληλα με τις πολιτικές ελάφρυνσης των ισχυρότερων οικονομικών ομάδων. Συνοψίζοντας, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε, ότι τα Κίτρινα Γιλέκα δυσανασχετούν απέναντι σε πολιτικές πρακτικές που πιέζουν τις μικρομεσαίες οικονομικές ομάδες και το εκφράζουν μέσω της συλλογικής δράσης τους. Ωστόσο με ποιο τρόπο παράχθηκε ένα πυκνό κοινωνικό δίκτυο και πως κατάφερε να συνεχίσει να διαστέλλεται για σημαντικό χρονικό διάστημα;

Διαδικτυακή πολιτική συμμετοχή

Η συσπείρωση των ανθρώπων γύρω από ένα κοινό σκοπό διαδραματίζεται μέσα από συνδετικές δομές που διογκώνουν τη δυναμική της συλλογικής δράσης. Στην Περίπτωση των Κίτρινων Γιλέκων το διαδίκτυο αποτέλεσε το εργαλείο εκκίνησης και καθιέρωσης του Κινήματος αν και παραδοσιακά οι συνδικαλιστικές οργανώσεις ηγούνται των κινητοποιήσεων διαμαρτυρίας. Το διαδίκτυο (internet) αποτελεί ένα εργαλείο που ευνοεί την Παγκοσμιοποίηση συντελώντας στη «χωρική κατάρρευση» και στη «χρονική συρρίκνωση» του πλανήτη. Ταυτόχρονα όμως, συσπείρωσε ένα από τα σύγχρονα ογκώδη κινήματα που εναντιώθηκε σε πακέτα μεταρρυθμίσεων, τα οποία προωθούν μια πολιτική πρακτική στραμμένη στις απαιτήσεις της παγκοσμιοποίησης. Το κίνημα πρωτοεμφανίστηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media, facebook), κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου. Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης διαθέτουν ορισμένα χαρακτηριστικά[8] που συνεισφέρουν στη συλλογική δράση. Πρωτίστως, η διαδικτυακή πολιτική συμμετοχή έχει χαμηλότερο κόστος για το πλήθος γιατί η ενασχόληση ξεκινά από τον προσωπικό χώρο (Leong, C., Pan, S., Bahri, S and Fauzi, A., 2018.). Αποδεικνύεται, ότι οι Γάλλοι αντιμετωπίζουν το internet ως εναλλακτικό μέσο ενημέρωσης και αλληλεπίδρασης. Αν και η μειοψηφία των πολιτών είναι αυτή που επιδίδεται εντατικά σε πολιτική συμμετοχή μέσω διαδικτύου, παρόλα αυτά οι περισσότεροι Γάλλοι συμμετέχουν πολιτικά, απασχολούμενοι ψηφιακά (Giugni, M. and Grasso, M. (eds). 2018 σελ 133), Εν συνεχεία η δομή[9] του δικτύου και οι πολυπληθείς εγγεγραμμένοι χρήστες μεγεθύνουν την Κινητοποίηση. Τα μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης διαφέρουν από τις άλλες μεθόδους πληροφόρησης, δικτύωσης και συναναστροφής του πλήθους γιατί προσφέρουν ποικιλομορφία δράσεων (like, σχόλιο, συνομιλία, κοινοποίηση, δημιουργία ομάδας/γκρουπ, δημιουργία εκδήλωσης). (Leong, C., Pan, S., Bahri, S., and Fauzi, A., 2018) Ωστόσο, η χρήση οπτικού και οπτικοακουστικού υλικού (εικόνα, βίντεο, απευθείας μετάδοση) πρωταγωνιστεί στη διαδικτυακή επαφή των ατόμων και δημιουργεί συνδετικούς ιστούς, κοινούς στόχους και τελικά, μια συμμαχική συλλογική δράση. Τελικώς, η ύπαρξη ενός συμβολισμού που συνδέει τους διαδηλωτές, αποτελεί το «σήμα κατατεθέν» και δίνει ταυτότητα στο Κοινωνικό Κίνημα. Οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στη Γαλλία συνοδεύτηκαν από το σύμβολο των κίτρινων γιλέκων. Η εφευρετική επινόηση να χρησιμοποιηθούν τα κίτρινα σακάκια υψηλής ορατότητας, που ο νόμος της Γαλλίας επιβάλλει, να έχουν οι αυτοκινητιστές στα οχήματα τους σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης , έδωσε «πρόσωπο» στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας. Πρόκειται για ένα σύμβολο στενά συνδεδεμένο με τους Γάλλους αυτοκινητιστές και προσωποποίησε τη δυσαρέσκεια τους απέναντι στην αύξηση του φόρου καυσίμων.

Το παράδειγμα του Κινήματος των Κίτρινων Γιλέκων αποτελεί πρωτόγνωρο φαινόμενο για τη Γαλλία;

Εντοπίζεται πως η χώρα παραδοσιακά διαδηλώνει. Αν και χαρακτηρίζεται από μικρή συμμετοχή σε οργανώσεις, εντούτοις υπάρχει έντονη τάση για πολιτικό ακτιβισμό. Οι πολίτες της Χώρας διακρίνονται προς το υψηλό επίπεδο πολιτικών και κοινωνικών αντιρρήσεων. Βέβαια, οι κινητοποιήσεις τους μοιάζουν σφαιρικά με «εξάρσεις εκτόνωσης». Χαρακτηρίζονται από σπάνιες και βραχείας διάρκειας εκδηλώσεις. (Giugni, 2018, σελ.135). Στο παράδειγμα των Κίτρινων Γιλέκων, οι διαδηλώσεις γνώρισαν επιβράδυνση μετά το Διάγγελμα του Γάλλου προέδρου, που πραγματοποιήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2018, ωστόσο η δράση τους συνεχίζεται σε πιο ήπιο βαθμό, ακόμα και σήμερα. Σε περιόδους εκτόνωσης της συλλογικής δράσης, οι εκπρόσωποι του εκάστοτε κράτους έρχονται αντιμέτωποι με προκλήσεις. Δεν ανταποκρίνονται σε αυτές ικανοποιώντας απαραίτητα τα αιτήματα οποιουδήποτε κινήματος. Είναι πιο πιθανόν, να αναζητήσουν λύσεις που θα αποκαταστήσουν την κοινωνική συνοχή και θα ικανοποιήσουν τους υποστηρικτές τους.( Tarrow, S., 2011). Ο Εμμανουέλ Μακρόν πήρε το λόγο και διαβεβαίωσε τους πολίτες πως κατανοεί τη δυσαρέσκεια τους. Ανέστειλε την άνοδο στο φόρο καυσίμων και παρουσίασε ένα πακέτο[10] μεταρρυθμιστικών μέτρων που αφενός ελαφρύνει τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες, αφετέρου δεν ικανοποιεί μερικά εκ των κυρίων αιτημάτων του Κινήματος. Μετέπειτα κήρυξε την Έναρξη της «Μεγάλης Διαβούλευσης». Πρόκειται για την εκκίνηση ελεύθερου Διαλόγου η οποία θα πραγματοποιηθεί μεταξύ του Γάλλου προέδρου και των Δημάρχων της Χώρας. Η απόφαση του Εμανουέλ Μακρόν να θέσει τα θεμέλια για «συζήτηση» στοχεύει στην αντιμετώπιση του κλίματος δυσαρέσκειας. Κατά κύριο λόγο όμως, προσφέρει ευκαιρίες για συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων, που όπως είδαμε παραπάνω η απουσία αυτών γεννά την κοινωνική αμφισβήτηση και διεγείρει τη συλλογική δράση.

Οι  διαμαρτυρόμενες φωνές μπορεί, σε σημαντικό βαθμό, να έχουν κατευνάσει. Η οργή όμως μαίνεται. Εντούτοις αυτό δεν θα ικανοποιήσει το δίλημμα που διαπραγματευόμαστε στο παρόν κείμενο. Οι δημοσιονομικές πολιτικές που συνδέονται με τον Ανταγωνισμό, τη Λιτότητα, την Επένδυση και τελικώς την Οικονομική Μεγέθυνση «επιβάλλονται» στο πολιτικό και οικονομικό «υπόδειγμα» της Παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας’ , στηρίζονται όμως πάνω σε «πακέτα μεταρρυθμίσεων» τα οποία συνδράμουν στη διάσπαση της κοινωνικής συνοχής στη Γαλλία και στη δημιουργία αντιθέσεων ανάμεσα στις οικονομικές κοινωνικές τάξεις. Τα ελαφρυντικά μέτρα δεν θα επιφέρουν κάποια ριζική αλλαγή στη «δυσαρέσκεια» του πλήθους, πόσο μάλλον όταν το πλήθος «ζητά» τον επαναπροσδιορισμό της πολιτικής τακτικής και κατεύθυνσης.

---

[1] Το κοινωνικό Κίνημα έμεινε γνωστό ως Κίτρινα Γιλέκα. Η ονομασία και η ενδυμασία των διαδηλωτών είναι εμπνευσμένες από ένα Νόμο του 2008 στη Γαλλία, ο οποίος επιβάλλει οι αυτοκινητιστές να φυλάσσουν  στο όχημα τους το  κίτρινο γιλέκο υψηλής ορατότητας, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

[2] Οι γενικοί κανόνες που καθορίζουν την εργασιακή σχέση εργοδότη-εργαζομένου ρυθμίζονταν μέχρι πρότινος στα πλαίσια του εργασιακού κλάδου όπου οι επιχειρήσεις έχουν μερική επικοινωνία και σχέση μεταξύ τους. Με την παρούσα ρύθμιση δίνεται η δυνατότητα εσωτερικών διαπραγματεύσεων μέσα στις επιχειρήσεις με όρους που προκύπτουν έπειτα από συνεννόηση των εργαζομένων με τους εργοδότες.

[3] Κατόπιν απόφασης μιας επιχείρησης να προχωρήσει σε ομαδικές απολύσεις απασχολούμενων καθίσταται δυνατόν το εμπορικό επιμελητήριο να «παρέμβει» και να εγκρίνει τις ομαδικές απολύσεις. Όταν η απόδοση της επιχείρησης δεν δικαιολογεί τις περικοπές εργαζομένων επιβάλλεται τιμωρία στην επιχείρηση. Με αυτό τον τρόπο προστατεύονται τα εργασιακά δικαιώματα των απασχολούμενων στη Γαλλία. Η αναδιαμόρφωση της αγοράς εργασίας «φρενάρει» τον παρεμβατισμό του Εμπορικού Επιμελητηρίου. Στα νέα σχέδια μπορεί απλά να αναφερθεί στην απόδοση μιας επιχείρησης αλλά δεν μπορεί να αναστείλει την απόφαση της.

[4] Με τον όρο «ανισότητα» αναφερόμαστε σε μια κοινωνία που δεν αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο.

[5] Η παραγωγικότητα δημιουργεί κέρδος. Έτσι παράγεται πλεονάζον κεφάλαιο το οποίο αποταμιεύεται με σκοπό να επενδυθεί.

[6] Η ισχύ του μέτρου αύξησης του φόρου καυσίμων πήρε παράταση έξι μηνών κατόπιν ανακοίνωσης του Γάλλου προέδρου, στις 10 Δεκεμβρίου 2018 (Διάγγελμα Εμανουέλ Μακρόν)

[7] Το κόστος του πετρελαίου κίνησης, που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην Γαλλία, έχει αυξηθεί κατά περίπου 23% και κατά μέσο όρο ανέρχεται σε 1,51 ευρώ ανά λίτρο. Η κυβέρνηση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν έχει ήδη αυξήσει τους φόρους κατανάλωσης στα καύσιμα φέτος και από την 1η Ιανουαρίου σκόπευε να προβεί σε περαιτέρω αύξηση κατά 6,5 λεπτά ανά λίτρο στο ντίζελ και κατά 3,9 λεπτά στην βενζίνη. Το Διάγγελμα του Γάλλου προέδρου ανέστειλε την αύξηση του φόρου καυσίμων.

[8] Δημιουργία προσωπικού προφίλ, αναζήτηση ψηφιακού περιεχομένου, λίστα φίλων-χρηστών, ανταλλαγή δημοσιεύσεων. Διαμορφώνεται με αυτό τον τρόπο μια ψηφιακή επικοινωνία μεταξύ των χρηστών.

[9] Ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων, ένα ήδη υπάρχον κοινό στη λίστα φίλων, εξέλιξη διαδικασιών σε έναν κοινό χώρο (πλατφόρμα). Τα παραπάνω συνθέτουν τη δομή του δικτύου.

[10]

• Κατάργηση στο φόρο κοινωνικής ασφάλισης ο οποίος απευθύνεται σε συνταξιούχους που εισπράττουν λιγότερα από 2000 ευρώ μηνιαίως.
• Επέκταση του κατώτατου μισθού κατά 100 ευρώ μηνιαίως.
• Κάλεσμα του Μακρόν στο κυβερνητικό σώμα να προχωρήσει σε αύξηση των μισθών επιβεβαιώνοντας πως αυτό δεν θα επηρεάσει την εργοδοσία.
• Αίτημα προς τις επιχειρήσεις να χορηγήσουν επίδομα στο τέλος του έτους.
• Η αμοιβή για υπερωριακή απασχόληση θα είναι αφορολόγητη.
• Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής
• Δεν θα εφαρμοστεί εκ νέου ο φόρος πλούτου.

---

Βιβλιογραφία

1. Aydin, C. and Esen, O. (2018), ‘Reducing CO2 emissions in the EU member states: Do environmental taxes work?’, Journal of Environmental Planning and Management
2. Downs, C. and Lambert, M (ed). (2017), Emmanuel Macron: Domestic Policy with the Emphasis on Labor Reform”, Prague: Institute for Politics and Society
3. Eichhorst, W., Marx, P. and Wehner C. (2017), ‘Labor market reforms in Europe: towards more flexicure labor markets?’, Journal for Labour Market Reforms, 51(3),
4. Giugni, M. and Grasso, M. (eds). (2018), Citizens and Crisis: Experiences, Perceptions and Responses to the Great Recession in Europe, London: Palgrave Macmillan
5. Gomart, T. and Hecker, M. (eds). (2018), Macron, Diplomat: A New French Foreign Policy?, Paris: Etudes l’Ifri
6. Gouvernment.fr. (2018), The 2018 Finance Bill, Πρόσβαση εδώ. [Τελευταία Επίσκεψη 03/02/3019]
7. Haites, E. (2018), ‘Carbon taxes and greenhouse gas emissions trading systems: what have we learned?’, Climate Policy, 18(8), σσ.955-966
8. Lane, J. (2018), ‘From ‘moule’ to ‘modulation’: logics of Deleuzean ‘control’ in recent reforms to French Labour Law’, Modern & Contemporary France
9. Leighter, J. and Haiqi, Z. (2015), ‘Tax policy, social inequality and growth’, Contemporary Social Science, 11(2-3),  σ. 253-269
10. Leong, C., Pan, S., Bahri, S.and Fauzi, A. (2018), ‘Social media empowerment in social movements: power activation and power accrual in digital activism’, European Journal of Information Systems
11. Lindvall, J.  (2011), ‘The Political Foundations of Trust and Distrust: Reforms and Protests in France’, West European Politics, 34(2), σ. 296-316
12. Reuters. (2018), Macron addresses ‘Yellow Vests’ crisis (Full statement). Πρόσβαση εδώ. [Τελευταία Επίσκεψη 15/12/2018]
13. Strauss, D. (2018), French ‘gilets jaunes’ show pain of Macron’s tax policy. Πρόσβαση εδώ. [Τελευταία Επίσκεψη 02/02/2019]
14. Tarrow, S. (2011), Power in Movement: Social Movements and Contentious Politics, New York: Cambridge University Press
15. Vinocur, N. (2017), 5 Key Points from Macron’s big labor reform, Πρόσβαση εδώ. [Τελευταία Επίσκεψη 03/02/2019]