από την Ελευθερία Χαραλάμπους
Το Διαδίκτυο αποτελεί πραγματικά ένα καταπληκτικό εργαλείο το οποίο προσφέρει πολλές δυνατότητες σε όσους το χρησιμοποιούν με σωστό τρόπο. Με λίγα κλικ μικροί και μεγάλοι μπορούν να βρεθούν σε έναν απέραντο εικονικό χώρο γεμάτο χιλιάδες δυνατότητες. Μπορούν να παίξουν, να μάθουν, να αλληλογραφήσουν και να συνομιλήσουν, να βρουν αρχεία κάθε λογής. Με την συνεχή εξέλιξη των νέων τεχνολογιών, οι χρήστες του Διαδικτύου είναι πια σε θέση να πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές, συναλλαγές με το Δημόσιο και τις τράπεζες και να ασχοληθούν με την εκπαίδευση και την εργασία εξ αποστάσεως. Όμως οι ανήλικοι τα κάνουν όλα αυτά συνήθως χωρίς επίβλεψη, με μια πρωτόγνωρη ελευθερία, που δεν υπάρχει στην πραγματική ζωή.
Η χρήση του Διαδικτύου είναι πλέον ευρύτατη στα παιδιά, και αφορά πλέον και τις ηλικίες του δημοτικού (ακόμα και νωρίτερα), ενώ πριν από μερικά χρόνια μιλούσαμε κυρίως για μαθητές γυμνασίου. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Focus Bari (Δεκέμβριος 2017), για λογαριασμό του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών, το 78% των παιδιών 5-12 ετών χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο, ποσοστό που ανεβαίνει στο 89,3% για τις ηλικίες 10-12 ετών. Τα παιδιά συνδέονται κυρίως από ταμπλέτες (35,4%), οι πωλήσεις των οποίων είχαν μεγάλη ανάπτυξη τα προηγούμενα χρόνια, ακολουθούν τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα(τα λεγόμενα και ως smart phones) (27,8%) και λιγότερο από ένα στα τέσσερα (23,7%) «μπαίνουν» από λάπτοπ. Την ίδια ώρα καταγράφεται πως ένα στα πέντε παιδιά, ηλικίας 6-12 ετών, διαθέτει κινητό τηλέφωνο παρά τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων για θέματα ακτινοβολίας κι όχι μόνο.
Όταν τα παιδιά φτάσουν στην εφηβεία, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος εθισμού. Γι’ αυτό και σαφή αυξητική τάση στις οικογένειες ή στους ίδιους τους εφήβους, που ζητούν βοήθεια για να αποφύγουν την εξάρτηση από το Διαδίκτυο, καταγράφεται στη Γραμμή Βοήθειας του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου. Η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ευρώπη στις αναφορές προβλημάτων εξάρτησης στις αντίστοιχες τηλεφωνικές γραμμές. Οι έφηβοι Έλληνες είναι οι πιο εθισμένοι με το διαδίκτυο στην Ευρώπη. Ακολουθούν οι Βρετανοί, οι Γάλλοι, ενώ στην τέταρτη θέση βρίσκονται οι Ισπανοί.
Όπως καταγράφηκε σε πανευρωπαϊκή έρευνα στον μαθητικό πληθυσμό για τη «Χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές» (2015), το 15,1% των μαθητών 16 ετών έχει συμπεριφορές παθολογικής χρήσης Διαδικτύου (19% στα κορίτσια, 11% στα αγόρια). Το 40,5% «μπαίνει στο Διαδίκτυο όταν νιώθει άκεφος/η», το 35,9% «για να ξεφύγει από τις στενοχώριες», ενώ το 20,8% «συμβαίνει να δυσκολεύεται να βγει από το Διαδίκτυο». Άλλη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Computers in Human Behavior τον Ιούλιο του 2018, δείχνει πως τα ποσοστά των συμπτωμάτων του εθισμού τυπικά κυμαίνονταν περί το 25% πανευρωπαϊκά και στο 37,7% στους ‘Έλληνες χρήστες.
Εντός του 2018 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συμπεριέλαβε τη διαταραχή διαδικτυακού παιχνιδιού στη Διεθνή Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας (ICD). Πρόκειται για ανακοίνωση που έγινε στην αρχή του 2018 και σημαίνει πλέον πως η μονομανία μιας μερίδας του πληθυσμού με τα παιχνίδια στο Διαδίκτυο αντιμετωπίζεται ως συμπεριφορά εθισμού, που οδηγεί σε σοβαρές συνέπειες. Η αναγνώριση της διαταραχής αυτής οδηγεί στην αντιμετώπιση αυτής της μορφής εθισμού ως ασθένειας από τα Ταμεία και το σύστημα υγείας.
Ένα μέρος των παιδιών που καταφεύγουν και κλείνονται στον ψηφιακό κόσμο αντιμετωπίζει ελλείμματα αυτοεκτίμησης και κοινωνικών σχέσεων. Γι’ αυτό βλέπουν το Διαδίκτυο ως μέσο καταφυγής, όπου μπορούν να κινηθούν σε ένα περιβάλλον που μοιάζει λιγότερο απειλητικό από την πραγματική ζωή. Ορισμένοι χρήστες των ιστοχώρων, τείνουν να ζουν στον προσωπικό τους μικρόκοσμο και η υπερβολική χρήση μπορεί να τους κάνει να ξεχάσουν πώς πρέπει να συμπεριφέρονται στον πραγματικό κόσμο και ανάμεσα στους φίλους και την οικογένειά τους. Είναι προφανές πως ο έφηβος βρίσκεται αντιμέτωπος με μεγάλο αριθμό κινδύνων στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης τους οποίους καλείται να αντιμετωπίσει. Στην προσπάθεια του αυτή δεν έχει σύμμαχο τους γονείς του. Γι’ αυτό και απαιτείται να καλλιεργηθεί στους νέους το φίλτρο της κριτικής σκέψης απέναντι στην όχι και τόσο θετική τεχνολογία.
H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στο The SAFIA Blog αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων.
the SAFIA Blog 