από τη Σοφία Τσατσαρίδου, ερευνήτρια της ομάδας «Κοινωνικά & Ανθρωπιστικά Ζητήματα»

21 Μαρτίου 1960, Νότια Αφρική: Η αστυνομία ανοίγει πυρά εναντίον μαύρων πολιτών στο Sharpeville.Υπήρξαν 250 θύματα. Ήταν η πρώτη και πιο αιματηρή διαδήλωση, εναντίον του καθεστώτος του apartheid, του διαχωρισμού λευκών και έγχρωμων πολιτών της Νοτίου Αφρικής που διήρκεσε από το 1945 έως την εκλογή του NelsonMandela, to 1994. Το συμβάν αυτό αποτέλεσε κίνητρο για την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ του 1966, να ανακηρύξει την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυλετικής Διάκρισης στις 21/3, με στόχο να καταπολεμήσει κάθε μορφή φυλετικής διάκρισης και ρατσισμού.

Οι κοινωνίες πλέον χαρακτηρίζονται από ποικιλομορφία και διαφορετικότητα καθώς η παγκοσμιοποίηση έχει προωθήσει την ανταλλαγή πληθυσμών και την μετανάστευση. Έτσι, ο κόσμος έχει προσαρμοστεί σε αυτές τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες με τα διαφορετικά χρώματα και χαρακτηριστικά μέσα από το πέρασμα του χρόνου χωρίς να λειτουργεί με γνώμονα την ξενοφοβία και την προκατάληψη.Όμως, δεν έχουν όλοι την ίδια δυνατότητα προσαρμογής, με αποτέλεσμα πολλές φορές να στοχοποιούνται εθνοτικές ομάδες ως εν δυνάμει εγκληματικές ή τρομοκρατικές. Υποβιβάζεται με αυτό τον τρόπο κάθε βήμα προς την ενσωμάτωση και την δημιουργία ενιαίου συνόλου χωρίς διαχωριστικές γραμμές.

Για το 2019, η θεματολογία της Ημέρας κατά της Φυλετικής Διάκρισης έχει ως άξονα τον μετριασμό και την αντιμετώπιση του ανερχόμενου εθνικισμού και των ακραίων ιδεολογιών, μία επιλογή συμβατή με τη χρονική περίοδο που διανύουμε. Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί ραγδαία αύξηση της εμφάνισης εθνικιστικών κινημάτων σε όλο τον κόσμο.  Από την Ιαπωνία μέχρι την Βραζιλία και από εκεί σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρωπαϊκή ήπειρο, φασιστικά, εθνικιστικά κόμματα έχουν κάνει την εμφάνισή τους κερδίζοντας συχνά σημαντική μερίδα των κοινοβουλίων. Το Brexit,κεντρικό θέμα της επικαιρότητας σήμερα, βασίστηκε σε εθνοκεντρικές ιδέες και τάσεις απομονωτισμού του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ τα Tweetsτου 45ου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής προωθούν, μέσα από μια ρητορική μίσους, την διχόνοια και την διάκριση ανάμεσα στον ίδιο του τον λαό.Η εξάπλωση, λοιπόν, των ακραίων ιδεολογιών έχει πάρει παγκόσμιος διαστάσεις.

Υπάρχουν αντιδράσεις, προσπάθειες αντίστασης και αντιμετώπισης του ζητήματος αλλά πως μπορεί να διαμορφωθεί η αντίδραση κάποιου απέναντι σε έναν εθνικισμό που μεταφράζεται σε προστατευτισμό, απομονωτισμό και ξενοφοβία. Στις ΗΠΑ, κινήματα όπως το BlackLivesMatter, έχουν πάρει μεγάλες εκτάσεις προσπαθώντας να καταπολεμήσουν την παράλογη βία εναντίον αφρο-αμερικανών πολιτών από αστυνομικές αρχές, συχνό φαινόμενο τα τελευταία χρόνια. Η συχνότητα όμως των περιστατικών φυλετικής βίας αυξάνονται αντί να μειώνονται.

ΟBanKi-moonείχε πει πως τα τελευταία χρόνια ο κόσμος έχει κάνει αρκετά βήματα μπροστά και έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια νέα τάξη στην Κοινωνία των Πολιτών, προσθέτοντας όμως πως ακόμη δεν είναι αρκετά, πως ακόμη συναντάμε βία και διάκριση καθημερινά εναντίον μειονοτήτων, συναντάμε ρατσισμό. Ο κόσμος αλλάζει και εξελίσσεται, αλλά η άνοδος του εθνικισμού τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει ακόμη και τις πιο προοδευτικές κοινωνίες να κάνουν βήματα προς τα πίσω, δυσχεραίνοντας την δυνατότητα προόδου. Η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την δυνατότητα των ανθρώπων να αλλάξουν και να απαλλάξουν τις κοινωνίες από φυλετικά στερεότυπα και ρατσιστικές συμπεριφορές.«Δεν είναι οι διαφορές μας αυτές που μας χωρίζουν. Είναι η ανικανότητά μας να αναγνωρίσουμε, να δεχτούμε και να γιορτάσουμε το διαφορετικό.»