από την Αριάδνη Φατσή, ερευνήτρια της ομάδας «Διεθνές & Ευρωπαϊκό Δίκαιο»

Υπάρχουν δύο ημέρες ανακηρυγμένες ως ημέρες της Ευρώπης, η 5η και η 9η Μαΐου, θεσπισμένες από το Συμβούλιο της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Ένωση αντίστοιχα. Η 9η Μαΐου απαντά επίσης ως ημέρα Schuman, λόγω του ιστορικού λόγου που εκφώνησε ο τότε Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας την 9η Μαΐου 1950. Η θέσπιση της ημέρας επικυρώθηκε το 1985, στη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της ΕΕ στο Μιλάνο. Πρόκειται για μια ημέρα που αφορά εκατομμύρια πολίτες, αλλά δεν είναι γενικά ευρέως γνωστή. Ποια είναι, λοιπόν, η ημέρα της Ευρώπης, για την οποία τόσο λίγα γνωρίζουμε;

Το 1950, ο απόηχος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με τις υλικές, ανθρώπινες και ηθικές απώλειες τις οποίες αυτός προκάλεσε στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες συγκλόνιζε ακόμη τους ευρωπαϊκούς λαούς. Σε αυτήν την ομιλία του Robert Schuman, γνωστή και ως Schuman’s Declaration (ή Διακήρυξη Schuman), ο Γάλλος πολιτικός αναπτύσσει την επιχειρηματολογία του υπέρ μιας μορφής συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών η οποία θα προωθούσε την οικονομική ανάπτυξη και την ειρηνική συνύπαρξη και θα έκανε εντελώς αδιανόητη την όποια νέα πολεμική σύρραξη μεταξύ των χωρών της Ευρώπης.

Σε αυτές τις δύσκολες περιόδους για το όραμα της ΕΕ, είναι καλό αυτήν την ημέρα να θυμόμαστε τους πρωτεργάτες αυτής της διακρατικής συνεργασίας. Η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού δε θα πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους. Αντίθετα, είναι επιθυμητό να έρχονται οι πολίτες σε επαφή με την πραγματικά αξιόλογη συνεισφορά της ΕΕ σε πολλά ζητήματα που ρυθμίζουν τον καθημερινό βίο. Εντούτοις, δεν προτείνεται σε καμία περίπτωση μία παθητική στάση, αλλά απεναντίας, μια υπεύθυνη στάση του Ευρωπαίου πολίτη, ο οποίος ζει και υπάρχει μέσα στην ΕΕ και με τη στάση του μπορεί να την ωθήσει προς το καλύτερο.

Σε αυτό το κλίμα κινείται και ο φετινός εορτασμός της Ημέρας της Ευρώπης, ο οποίος συμπίπτει σχεδόν με τις ερχόμενες Ευρωεκλογές. Γι’ αυτό και θεσμοί της ΕΕ στις Βρυξέλλες, το Λουξεμβούργο και το Στρασβούργο έχουν οργανώσει ανοιχτές ημέρες με ποικίλες δραστηριότητες για ενήλικες και παιδιά, στις 4, 9 και 19 Μαΐου αντίστοιχα, για να φέρουν τους πολίτες πιο κοντά στα όργανα της ΕΕ. Σε πολλά κράτη μέλη έχουν επίσης σχεδιαστεί διάφορες παρόμοιες δραστηριότητες. Παράλληλα, από μέλη του Ευρωκοινοβουλίου υποστηρίζεται η ανάδειξη της 9ης Μαΐου σε επίσημη αργία για τα κράτη της ΕΕ, διότι πιστεύεται ότι μια τέτοια κίνηση θα έφερνε πιο κοντά τους πολίτες σε αυτήν την ημέρα. Άλλωστε αυτό ακριβώς είναι και το ζητούμενο. Η συνείδηση μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας η οποία συνδέεται με την ειρηνική συνύπαρξη και τη συνεργασία είναι ιδιαιτέρως στις μέρες μας μείζονος σημασίας, γιατί καλλιεργεί τον σεβασμό και την ανεκτικότητα ανάμεσα στους κατά τα άλλα διαφορετικούς πληθυσμούς και μπορεί να οδηγήσει στην εφαρμογή του γνωστού πλέον motto της ΕΕ: “unity without uniformity and diversity without fragmentation”.