H σύγχρονη μορφή της διεθνούς αγοράς smartphone

από τον Γιώργο Λούβαρη, ερευνητή της ομάδας «Οικονομικές Δυναμικές»

Οι αρχές του 21^ου αιώνα χαρακτηρίζονται από συνεχή τεχνολογική εξέλιξη των smartphone και οικονομική άνθιση των εταιρειών παραγωγής τους. Ο τεχνολογικός ανταγωνισμός και η εισαγωγή ολοένα και περισσότερων παραγωγών στον κλάδο προκάλεσε, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης, εκρήξεις της καινοτομίας και τεράστιες δομικές αλλαγές στην αγορά των κινητών από τη μία χρονιά στην άλλη. Στο πλαίσιο αυτό, η ζήτηση για κινητά τηλέφωνα τόσο στις αναδυόμενες όσο και στις ανεπτυγμένες οικονομίες αυξήθηκε ραγδαία, μετατρέποντας τα σε βασικό προϊόν και ανάγκη για την πλειονότητα των καταναλωτών.

Παράλληλα, οι τεχνολογικές καινοτομίες κάθε επόμενου μοντέλου είχαν ως αποτέλεσμα, την τεράστια άνοδο του ετήσιου ρυθμού αύξησης των πωλήσεων μια και κάθε χρόνο το ανανεωμένο κινητό ήταν περιζήτητο από τους καταναλωτές. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η αγορά smartphone φαίνεται να βαίνει προς ένα κλίμα «ωρίμανσης», με τις πωλήσεις να μην παρουσιάζουν τις άλλοτε υψηλές ετήσιες αυξήσεις και τις επιχειρήσεις του κλάδου να παγιώνουν την άλλοτε τακτικών μεταβολών και υψηλής επένδυσής στρατηγική τους.

Εξέλιξη της αγοράς smartphone

Αν και το πρώτο smartphone εμφανίστηκε στην αγορά το 1992, η επαναστατική συσκευή του κλάδου που κυριάρχησε στην αγορά το 2007 ήταν δημιούργημα της Apple, το iPhone.[1] Η εταιρεία είδε από το 2007 έως το 2010 τις πωλήσεις των συσκευών της να εκτοξεύονται από 3.7 σε 47.5 εκατομμύρια συσκευές με τα έσοδα της από 27.07 δις να αγγίζουν τα 76.28 δις δολάρια.[2] [3] Την ίδια περίοδο, το ποσοστό των εσόδων των iPhone που πωλήθηκαν σε σχέση με τα συνολικά έσοδα της εταιρείας αυξήθηκε ραγδαία από 1% σε 39%.[4] Ωστόσο, στη συνέχεια μερίδιο αγοράς κέρδισαν και συσκευές που χρησιμοποιούσαν λογισμικό Android με τη Samsung να κατέχει την 1η θέση όσον αφορά τις πωλήσεις smartphone που διέθεταν το συγκεκριμένο λογισμικό. Μάλιστα, η πωλήσεις της Νότιο Κορεάτικης εταιρείας το 2011 ξεπέρασαν, σε όρους πωλήσεων, αυτές τις Apple επιτυγχάνοντας 94.0 εκατομμύρια έναντι 93.1 εκατομμύρια της τελευταίας.[5]

Τα πρώτα χρόνια, λοιπόν, της εξέλιξης της αγοράς smartphone (2007-2010) χαρακτηρίζονται από συνεχώς αυξανόμενη ανάπτυξη των συνολικών πωλήσεων smartphone κάθε έτος (Υear-over-Υeargrowth) [Εικόνα 1] και έσοδα των εταιρειών του κλάδου, ενώ το 2012 το μερίδιο της αγοράς μοιράζεται κυρίως ανάμεσα σε Samsung, Apple και Nokia (της οποίας ωστόσο ακολουθεί φθίνουσα πορεία) με Microsoft και LG να ακολουθούν.[Εικόνα 2] Τέλος, ολοένα και μεγαλύτερη είναι η διείσδυση των smartphone εκείνη τη περίοδο στην αγορά κινητών τηλεφώνων με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις Η.Π.Α., στις οποίες το ποσοστό διείσδυσης από 6% το 2007 υψώνεται σε 54% το 2012.[8]

Εικόνα 1 [6]

Εικόνα 2 [7]

Το ερώτημα που προκύπτει επομένως, βλέποντας σε τι μικρό χρονικό διάστημα τα smartphone κυριαρχούν στην αγορά και μετατρέπονται σε προϊόν πρώτης ανάγκης, είναι τι ώθησε τις πωλήσεις σε συνεχόμενες αυξήσεις. Η απάντηση οφείλεται πρωτίστως, σε τεχνολογικές καινοτομίες. Η είσοδος της Apple στη δεδομένη αγορά επέφερε τόσο ισχυρές αλλαγές στην τεχνολογία των κινητών τηλεφώνων και την καινοτομία που αυτά έφερναν όσο και τη διεύρυνση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου όπως αυτή μεταφράζεται από την δημιουργία του Android λογισμικού έναντι τουiOS που ανέπτυξε η Apple.

Το iPhone και οι συσκευές Android και Windows που ακολούθησαν, προσέφεραν για πρώτη φορά στην αγορά κινητών συσκευών εντυπωσιακά εξαρτήματα και επαναστατικό λογισμικό. Συγκεκριμένα, τα πρώτα επαναστατικά smartphone τη περίοδο 2007-2009 χαρακτηρίζονταν από ανώτερες επιδόσεις στη μπαταρία, μεγαλύτερη χωρητικότητα, οθόνες υψηλής ανάλυσης με λειτουργία αφής, βελτιωμένες κάμερες και συνδεσιμότητα στο διαδίκτυο.[9]

Παράλληλα, η ταχύτατη εξέλιξη των smartphone την ίδια περίοδο εξηγείται από δημογραφικά χαρακτηριστικά.[10] Τα πρώτα χρόνια, η αγορά smartphone διεθνώς φαίνεται σχετικά μικρή συγκριτικά με το συνολικό αριθμό συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας. Αναλυτικά, το 2007 σε παγκόσμια κλίμακα υπάρχουν 3.3 δις συνδρομητών κινητών τηλεφώνων (όχι μόνο smartphone συσκευών), ενώ όπως σημειώθηκε παραπάνω, στην αγορά των Η.Π.Α. το ποσοστό διείσδυσης των smartphone επί των συνολικών χρηστών κινητών συσκευών κυμαίνεται στο 6%.[11]

Το γεγονός αυτό αποδεικνύει πως η συγκεκριμένη αγορά τόσο στις ΗΠΑ όσο και διεθνώς (από την εύρεση και ανάλυση αντίστοιχων ποσοστών) εκείνο το διάστημα είναι νεοσύστατη και διαθέτει μεγάλα περιθώρια διεύρυνσης αφού το καταναλωτικό κοινό είναι σε πρώιμο στάδιο επαφής με το νέο αυτό προϊόν. Πρακτικά, όταν παγκοσμίως μόλις 3.3 δις από συνολικά 6.7 δις (εκείνη τη περίοδο) [12] διαθέτει κινητή συσκευή, και  ένα πολύ μικρό ποσοστό εξ’ αυτών την επαναστατική εξέλιξη του, το smartphone, είναι βέβαιο πως σε συνδυασμό με τις συνεχείς τεχνολογικές καινοτομίες διαμορφώνεται μια αγορά με αυξημένες προοπτικές για το μέλλον, που εξηγεί τις τεράστιες ετήσιες αυξήσεις στις πωλήσεις τα επόμενα χρόνια.

Σημαντικός παράγοντας, ωστόσο, των ραγδαίων μεταβολών είναι η τάση βιομηχανοποίησης αναδυόμενων χωρών, όπως η Κίνα και η Ινδία, που σε συνδυασμό με την αύξηση των εισοδημάτων των πολιτών τους έκανε εφικτή την αγορά κινητής συσκευής με διαδικτυακή πρόσβαση.[10]

Τα πρώτα σημάδια αιχμής της αγοράς smartphone

Η περίοδος που ακολούθησε (2012-2016) χαρακτηρίστηκε από εδραίωση των smartphone στην αντίληψη του καταναλωτικού κοινού. Ενδεικτικά, η διείσδυση των συσκευών στη αγορά των Η.Π.Α. ακολούθησε αυξημένα ποσοστά αγγίζοντας το 81% το 2016 σηματοδοτώντας έτσι το γεγονός πως σχεδόν όλοι οι πολίτες της χώρας διαθέτουν πια smartphone.[8] Την ίδια περίοδο, σε διεθνή κλίμακα 2.10 δις ανθρώπων το ίδιο έτος (47,4% των συνολικών χρηστών κινητών τηλεφώνων) εκτιμάται πως έχει στη κατοχή του smartphone.[13]

Δεδομένων των στοιχείων, γίνεται αντιληπτό πως με τη πάροδο των χρόνων η εδραίωση των smartphone συνεπάγεται και σταδιακή μείωση του YoYGrowth των πωλήσεων.[Εικόνα 1] Αξιολογώντας κανείς τις πωλήσεις, τα τεράστια άλματα των διεθνών αποστολών smartphone ανάμεσα στο 2011 και το 2012 (από 521 εκ. σε 741 εκ. συσκευές) καταλήγουν σε μικρότερες αυξήσεις ανάμεσα στο 2014 και το 2015 (από 1.3 δις σε 1.4 δις συσκευές).[14] Ωστόσο, η τριετία που ακολούθησε (2016-2018) συνοδεύτηκε από τις πρώτες ετήσιες πτώσεις των συνολικών διεθνών πωλήσεων. Συγκεκριμένα, οι αρνητικές YoYGrowth πωλήσεις (-2.5% το 2017 και -4.1% το 2018) [10] οδήγησαν σε πτώση των παγκόσμιων αποστολών smartphone από 1,473 δις το 2016 σε 1,404 δις το 2018. [Εικόνα 1]

Η στροφή 180^ο που παρατηρείται στους γνήσια αυξανόμενους ρυθμούς πωλήσεων έγκειται, κατά κύριο λόγο, σε τεχνολογικά κριτήρια. Ειδικότερα, οι ετήσιες εξελίξεις τεχνολογίας που χαρακτήρισαν την πρώτη πενταετία της εν λόγω αγοράς, δεν είχαν την ίδια συχνότητα τη δεύτερη πενταετία καθώς, επίσης, δεν επέφεραν και τις καινοτομίες της προηγούμενης περιόδου. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται, σε μεγάλο βαθμό, την βελτιστοποίηση της λειτουργίας των smartphone.[15] Έτσι, σε διάστημα μία δεκαετίας συνεχών προσαρμογών, τόσο σε επίπεδο hardware όσο και σε software, το smartphone κατάφερε να κερδίσει τον χαρακτηρισμό μιας εκ των δημοφιλέστερων συσκευών.

Αναλυτικότερα, οι συσκευές αυτής της περιόδου γίνονταν ολοένα και περισσότερο ανθεκτικές, με ισχυρότερη μπαταρία, μεγαλύτερης χωρητικότητας μνήμη, βελτιωμένα χαρακτηριστικά όπως κάμερες υψηλής ανάλυσης, ταχύτερη λειτουργία, πρόσβαση στο διαδίκτυο ενώ, διέθεταν πληθώρα εφαρμογών ικανών να συμπληρώσουν σε επίπεδο λειτουργιών οτιδήποτε λείπει από ένα μοντέλο.[10]

Ως εκ τούτου, τα τελευταία χρόνια (2015-2019) το γεγονός πως τα smartphone βαίνουν προς μια τεχνολογική αιχμή σε συνδυασμό με τον ήδη μεγάλο αριθμό ατόμων που διαθέτει τέτοιες συσκευές σηματοδοτεί πως η πλειονότητα των ανθρώπων αυτών προτιμά να διατηρήσει τη συσκευή της ενώ, και η πλέον μικρή τεχνολογική βελτίωση δεν της προσφέρει πολλά περισσότερα πλεονεκτήματα.

Ο παράγοντας Κίνα

Παράλληλα, σημαντικός παράγοντας στη διαμόρφωση της σύγχρονης αγοράς smartphone είναι η αγορά της Κίνας τόσο από τη μεριά της παραγωγής όσο και αυτής της κατανάλωσης. Από τη μία, ιδιαίτερα από το 2015 και έπειτα, σημαντική είναι η παρουσία των κινεζικών εταιρειών παραγωγής smartphone στην αγορά.[Εικόνα 2,3] Συγκεκριμένα, κυρίως οι εταιρείες Huawei, Oppo, και Xiaomi φαίνεται να ανταγωνίζονται σθεναρά τις ηγέτιδες δυνάμεις Apple και Samsung, σημειώνοντας το 2017 πωλήσεις 154.2, 111.7 και 92.7 εκατομμύρια συσκευών αντίστοιχα.[17] Η επιτυχία τους εξηγείται από το συνδυασμό Προσιτών τιμών και πρωτότυπων τεχνολογικών καινοτομιών που παρουσίασαν πρώτες οι εν λόγω εταιρείες όπως all-screendesign, popout camera και λειτουργικά appstores δικής τους δημιουργίας.[18]

Εικόνα 3 [15]

Από την άλλη, η κινέζικη αγορά από τη πλευρά της ζήτησης φάνηκε να «ωριμάζει», άρα να έχει ενσωματώσει σταδιακά τις συσκευές στο σύνολό της. Αναλυτικά, τα ποσοστά διείσδυσης των smartphone στη χώρα έφτασαν από 27% το 2012 σε περίπου 50% το 2018.[19][20] Η σταδιακή ενδυνάμωση των Κινέζων παραγωγών κινητών συσκευών έστρεψαν τους Κινέζους καταναλωτές στα εγχώρια προϊόντα αλλάζοντας τις ισορροπίες σε μια βασική αγορά, όπως είναι αυτή της Κίνας. Ενδεικτικά, το 2018 οι τρεις εταιρείες που εδρεύουν στην Κίνα διαθέτουν 26.1%, 19,8% και 13.1% αντίστοιχα από τα μερίδια της κινέζικης αγοράς smartphone αφήνοντας την Apple στο 9.1%.[21]

Ωστόσο παρά την στροφή στις εγχώριες δυνάμεις, συνολικά η κινεζική αγορά συρρικνώθηκε από πλευράς διεθνών πωλήσεων (YoYGrowth 2018: -9.7% σε σχέση με το 2017), κάτι που εξηγείται από την αυξανόμενη διείσδυση smartphone των τελευταίων χρόνων- πρακτικά μεγάλο μέρος των Κινέζων διαθέτει κινητό τηλέφωνο και παρά τις τεχνολογικές καινοτομίες καλύπτει τις ανάγκες του διατηρώντας τη συσκευή του.[21] Επομένως, τόσο η αλλαγή συσχετισμού των δυνάμεων ανάμεσα στις εταιρείες smartphone όσο και η «ωρίμανση» της σημαντικής κινεζικής αγοράς θεωρούνται, σε μεγάλο βαθμό, ένδειξη για «peak» στις αγορές smartphone που αποτυπώνεται από τις μειωμένες πωλήσεις.

Η περίπτωση των iPhone

H Apple αποτέλεσε βασικό «παίκτη» της διεθνούς αγοράς στην εξελικτική πορεία των smartphone. Οι συσκευές της, τα γνωστά iPhone, κατέκτησαν την αγορά από το 2007 έως και σήμερα και συνιστούν τα δημοφιλέστερα flagship smartphone που οδήγησαν και στην 1 τρις αγοραστική αξία της εταιρείας το Σεπτέμβριο του 2018.[22]

Καθώς τα iPhone κυριαρχούσαν στις αγορές της υφηλίου διεκδικώντας ανταγωνιστικές θέσεις στις επιλογές του αγοραστικού κοινού, η εταιρεία αποκτούσε το μεγαλύτερο μέρος των παγκόσμιων εσόδων ενώ η εξάρτηση των εσόδων της από αυτό το προϊόν ήταν πολύ μεγάλη.

Αναλυτικά, τα iPhone για το έτος 2017 κάλυπταν το 14.7% της συνολικής αγοράς smartphone[17], ενώ ταυτόχρονα εισέπραξαν, στο τελευταίο τετράμηνο του ίδιου έτους, το 86% των συνολικών εσόδων της παγκόσμιας αγοράς smartphone.[23] Παράλληλα, το πρώτο τετράμηνο του 2019 βρίσκει τη συμμετοχή των iPhone στα συνολικά έσοδα της εταιρείας να ανέρχεται σε ποσοστό 61,66% (μικρότερο συγκριτικά με τα έτη 2016-2018 αλλά, σημαντικά υψηλό, λαμβάνοντας υπόψη τις μειώσεις στις πωλήσεις τους) -πρακτικά μιλώντας, εάν η Apple εισπράττει $100 το πρώτο τετράμηνο, τα $61.66 προέρχονται από πωλήσεις iPhone.[24]

Η κυριαρχία της εταιρείας στη διεθνή σκηνή smartphone οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην στρατηγική «επιθετικής» τιμολογιακής πολιτικής η οποία στηρίζεταισε ισχυρές τεχνικές marketing, με σκοπό να αντισταθμίσει τις μειωμένες πωλήσεις.[Εικόνα 4] Ειδικότερα, η στρατηγική της Apple εστιάζει στη διαμόρφωση ισχυρού brandname της σειράς μοντέλων που διαθέτει στην αγορά, δηλαδή της «ναυαρχίδας» (flagship) της, του iPhone που αντί ποικιλίας smartphone επικεντρώνεται σε ένα brand γύρω από το οποίο δημιουργείται «πιστό» αγοραστικό κοινό παρά τις υψηλές τιμές που διαθέτει. [25][26]

Στοιχεία του IDCγια τα έτη 2017-2018 δείχνουν ότι οι πωλήσεις iPhone μειώθηκαν διεθνώς κατά 3.2% [17] ενώ στη κινέζικη αγορά, η οποία αποτελεί το 18% των συνολικών αποστολών της [26], μειώθηκε κατά 11.7%.[21]

Πρακτικά, τα δεδομένα αυτά αποτελούν σημάδια «ωρίμανσης» της συγκεκριμένης αγοράς και αποδυνάμωσης της εταιρείας, μια και μεγάλος αριθμός του καταναλωτικού κοινού την ίδια περίοδο στράφηκε σε φθηνότερες συσκευές οι οποίες τεχνολογικά κάλυπταν τις ανάγκες του σε μεγάλο βαθμό όπως για παράδειγμα συσκευές Huawei και Xiaomi οι οποίες βρέθηκαν να σημειώνουν παγκόσμιες πωλήσεις αυξήσεις πωλήσεων ύψους 33.6% και 33.2% αντιστοίχως.[17]

Εικόνα 4 [16]

Ωστόσο παρά τη φαινομενική αποδυνάμωση των πωλήσεων των κινητών συσκευών της Apple, μέσω των τιμολογιακών αυξήσεων η εταιρεία σημείωσε ετήσια αύξηση εσόδων 15.86% το 2018.[3] Αν και οι προβλέψεις της ίδιας τη Apple τόνιζαν μείωση των εσόδων της, οι οποίες οδήγησαν στα τέλη του 2018 μέχρι τις αρχές του 2019 σε πτώση της επενδυτικής εμπιστοσύνης και της τιμής των μετοχών της κατά 10%, η στρατηγική της και τα smartphone της, που θεωρούνται highstandard, φάνηκαν να λαμβάνουν καρπούς και να αποσπούν τεράστιο μέρος των παγκοσμίων εσόδων.[15] Το παγκόσμιο debate που δημιουργείται γύρω από την χρηματική αξία των iPhone σε σχέση με την ποιότητα που προσφέρουν, διχάζει τους τεχνικούς με την μέση κυρίαρχη άποψη να δέχεται πως αν και η Apple προσφέρει υψηλής ποιότητας smartphoneμε υψηλά επίπεδα καινοτομίας σε software και hardware, οι τιμές διάθεσης είναι δυσανάλογα υψηλές συγκριτικά με τις συσκευές που τα ανταγωνίζονται ποιοτικά.[27] Ενδεικτικά, τρία μοντέλα smartphone τα οποία κατέκλυσαν τη αγορά το 2018 είναι τα XiaomiMi 8, Huawei P20 και Samsung S9 σε τιμές περίπου 380, 440 και 490 ευρώ αντίστοιχα- σημαντικά χαμηλότερες από το αντίπαλο δέον iPhone X η τιμή του οποίου κυμάνθηκε στα 1000 ευρώ.[28]

Εντούτοις, η στρατηγική της αυξανόμενης τιμολογιακής πολιτικής για το συγκεκριμένο έτος φάνηκε να πετυχαίνει στηριζόμενη στο «πιστό» καταναλωτικό κοινό της εταιρείας. Από την άλλη, σε μία αγορά που ήδη έχει εισχωρήσει στο στάδιο της «ωρίμανσης», το ερώτημα που προκύπτει για το μέλλον είναι κατά πόσο μία τέτοια «επιθετική» τιμολόγηση αποτελεί βιώσιμη πολιτική ανάπτυξης για την Apple.[26]

Συμπεράσματα και προοπτικές

Η αγορά smartphone για παραπάνω από μια δεκαετία αποτελεί μία από τις ισχυρότερες, τεχνολογικά εξελιγμένες και περισσότερο επιτυχημένες αγορές της διεθνούς οικονομίας. Η ανταγωνιστικότητα που διέπει τον κλάδο σε συνδυασμό με τον ραγδαίο τεχνολογικό εκσυχρονισμό των συσκευών, οδήγησε την αγορά σε αύξηση των πωλήσεών της καθώς και των εσόδων και των κερδών της, προσδίδοντας ως χαρακτηρισμό στα smartphone του αναγκαίου προϊόντος που κάθε πολίτης πρέπει να έχει. Το ερώτημα που προκύπτει εξαιτίας των πρωτείων της συγκεκριμένης αγοράς, είναι κατά πόσο θα διατηρήσει τη θέση της στην παγκόσμια σκηνή.

Από την μία, οι μειωμένες τάσεις πωλήσεων της τελευταίας διετίας (2017-2018) παρουσιάζει μια αγορά η οποία πλησιάζει στην αιχμή της, σταθεροποιούμενη σε πωλήσεις της τάξεως του 1,3-1,4 δις συσκευών ετησίως. Η σκοπιά αυτή θα μπορούσε να παρομοιάσει την αγορά smartphone με ανάλογες συσκευές τεχνολογίας, όπως τα PC τα οποία φαίνεται να έφτασαν τη κορυφή των 365,4 εκατομμυρίων πωλήσεων το 2011 ή τα tablet με κορυφή των 230 εκατομμυρίων το 2014 (έκτοτε μειώνονται ή αυξάνονται ελάχιστα οι πωλήσεις και των δύο κατηγοριών).[29][30]

Από την άλλη, η αγορά smartphone είναι σημαντικά ισχυρότερη και έχει διεισδύσει σε μεγαλύτερο βαθμό στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Ως εκ τούτου, ο ισχυρισμός πως, παρά την πτώση που βιώνει αυτή τη περίοδο, η ένταση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου και μια ισχυρή τεχνολογική καινοτομία θα κάνει την αγορά να ανακάμψει, είναι εν πολλοίς βάσιμος.

Συμπερασματικά, είναι γεγονός πως τα smartphone έχουν εδραιωθεί στην παγκόσμια σκηνή και, επομένως, σαν κλάδος έχει «ωριμάσει», ενώ μια σημαντική αύξηση στις διεθνείς πωλήσεις φαίνεται δυσοίωνη. Ωστόσο, γεγονός αποτελεί πως ακόμα και σήμερα υπάρχει πληθώρα ευκαιριών που δύναται να επαναφέρει την αγορά σε αναπτυξιακούς ρυθμούς.[10]

Ενδεικτικά, η περίοδος 2019-2020 χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση του 5G, τη στροφή της Apple στο τομέα των υπηρεσιών, τη δοκιμή της Samsung με foldablesmartphones [5], την συνέχεια της επέλασης των κινεζικών εταιρειών στη διεθνή σκηνή καθώς και την αγορά της Ινδίας, η οποία με χαμηλά ποσοστά διείσδυσης smartphone 36% το 2018 αποτελεί στόχο για τις επιχειρήσεις του κλάδου.[26][31] Με γνώμονα την μελλοντική υλοποίηση αυτών των στόχων είναι αναγκαία η προσαρμογή των τιμολογιακών πολιτικών και των πολιτικών έρευνας και ανάπτυξης (R&D) από μεριάς των επιχειρήσεων του κλάδου, που  θα αναθερμάνουν το ενδιαφέρον του αγοραστικού κοινού και θα πυροδοτήσουν μία ανανεωμένη αναπτυξιακή ώθηση, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει εκλείψει για τη συγκεκριμένη αγορά.

---

Βιβλιογραφία

[1] Owen Andrew (2018). The History and Evolution of the Smartphone: 1992-2018, Text Request, Available here

[2] Matt Rosoff (2016). The end of the iPhone’s amazing eight-year run, Business Insider, Available here

[3] Macrotrends (2019). Apple Revenue 2006-2018 | AAPL, Available here

[4] Above Avalon (2015). The iPhone is Taking Over Apple, Available here

[5] mobiThinking (2012). 2011 handset and smartphone sales statistics worldwide: the big picture, mobiForge, Available here

[6] Statista (2019). Global market share held by leading smartphone vendors from 4th quarter 2009 to 4th quarter 2018, Available here

[7] Emma Charlton (2019). Have we reached peak smartphone?, World Economic Forum, Available here

 [8] Comscore (2017). U.S. Smartphone Penetration Surpassed 80 Percent in 2016, Available here

[9] Charles Arthur (2012). The history of smartphones: timeline, Guardian, Available here

[10] Robert Fenner (2018). How Global Smartphone Sales Growth Ground to a Halt, Bloomberg, Available here

[11] Statista (2019). Number of mobile phone subscribers worldwide from 2007 to 2011 (in billions), Available here

[12] Worldometers (2019).World Population by Year, Available here

[13] eMarketer (2016). Smartphone Users and Penetration Worldwide, 2014-2020 (billions, % of mobile phone users and % change), Available here

[14] Counterpoint (2019). Global Smartphone Shipments 2011 – 2018, Available here

[15] The Economist (2019). The maturing of the smartphone industry is cause for celebration, Available here

[16] Niall McCarthy (2017). How The iPhone’s Price Developed, Statista, Available here

[17] IDC (2019). Smartphone Woes Continue with Worldwide Shipments Down 4.9% in the Holiday Quarter Capping off the Worst Year Ever, Available here

[18] Jake Swearingen (2018). The Chinese Smartphone Manufacturers That Will Make Your Next Next Phone, Intelligencer, Available here

[19] Statista (2019). Penetration of smartphone users in China from 2011 to 2015, Available here

[20] Statista (2019). Smartphone penetration rate in China from 2015 to 2023, Available here

[21] IDC (2019). IDC Reports A Slowdown of China’s Smartphone Market in Q4 2018, Available here

[22] PanosMourdoukoutas (2018). Apple Is Worth One Trillion Dollars. Amazon Isn’t, Forbes, Available here

[23] Mike Wuerthele (2018). Apple grabs 86% of global smartphone profits, iPhone X alone seizes 35%, appleinsider, Available here

[24] Statista (2019). iPhone sales share of Apple’s total revenue worldwide from 1st quarter 2009 to 1st quarter 2019, Available here

[25] Natalie Yeung (2017). The marketing strategy for iPhone, Profolus, Available here

[26] The Economist (2019). Apple succumbs to the smartphone malaise, Available here

[27] Forbes Technology Council (2018). Is The iPhone X Worth The Price Tag? Eight Tech Experts Weigh In, Forbes, Available here

[28] GSMArena (2019). Available here

[29] Felix Richter (2016). Global PC Sales Fall to Eight-Year Low, Statista, Available here

[30] Felix Richter (2018). The Tablet Boom Is Long Over, Statista, Available here

[31] Statista (2019). Share of mobile phone users that use a smartphone in India from 2014 to 2019*, Available here