του Άγγελου – Σπήλιου Δαμαλίτη

Το  τελευταίο διάστημα παρατηρείται ένα κλίμα έντασης στην ανατολική Μεσόγειο μεταξύ της Κύπρου και της Τουρκίας. Το ψυχρό και δυσάρεστο κλίμα που επικρατεί, είναι αποτέλεσμα της διαφωνίας των δυο χωρών όσον αφορά την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη που έχει κηρύξει η Κύπρος προς εκμετάλλευση. Η Τουρκική πλευρά θεωρώντας ότι έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, έχει προχωρήσει σε μια σειρά από προκλήσεις που καταπατούν την κυριαρχία της Κύπρου στην ΑΟΖ της. Η Ελλάδα, ως εγγυήτρια χώρα για την Κύπρο, σε συνεννόηση μαζί της, πρωτοστατεί στην καταδίκη των παράνομων δραστηριοτήτων της Τουρκίας, της οποίας ο ηγέτης Ερντογάν φαίνεται να είναι ανεξέλεγκτος…..

Με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας (Άρθρα 55-56-57-58 τμήμα V), θεωρείται ως αποκλειστική οικονομική ζώνη, η θαλάσσια έκταση εντός της οποίας ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας ή άλλης εκμετάλλευσης των θαλασσίων πόρων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ενέργειας από το νερό και τον άνεμο. Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν επικυρώσει την Διεθνή αυτή Συνθήκη, ενώ η Τουρκία δεν το έχει κάνει μέχρι σήμερα. Η Κυπριακή Δημοκρατία, πρέπει να τονισθεί, ότι έχει οριοθετήσει τα θαλάσσια σύνορα της με την Αίγυπτο, τον Λίβανο και το Ισραήλ και έχει κηρύξει νόμιμα την ΑΟΖ της, παρά τις αντιδράσεις της Άγκυρας, η οποία υποστηρίζει ότι έχει και εκείνη κυριαρχικά δικαιώματα στην Κύπρο, με πρόφαση το ψευδοκράτος των Τουρκοκυπρίων, το οποίο δεν αναγνωρίζεται από καμία χώρα παγκοσμίως,  πέραν της Τουρκίας. Σύμφωνα λοιπόν με την δυνατότητα που της παρέχει η  διεθνής νομοθεσία, η Ελληνοκυπριακή πλευρά έχει συμφωνήσει με Εταιρείες-Κολλοσούς για την έναρξη γεωτρήσεων στα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ, ώστε με την εξεύρεση και εκμετάλλευση των υπαρχόντων φυσικών πόρων, να αποκομίσει κέρδη δισεκατομμυρίων ευρώ.  Σε αντίθεση  αυτών, η  Άγκυρα  αναφέρει ότι δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές οι συμφωνίες στις οποίες έχει προβεί η «ελληνοκυπριακή διοίκηση της νότιας Κύπρου» (όπως αποκάλεσε την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία δεν αναγνωρίζει) με τις συμβαλλόμενες ιδιωτικές εταιρείες στην ανατολική Μεσόγειο.

Η Τουρκική πλευρά λοιπόν, έχει προχωρήσει σε μια σειρά από αντιδράσεις όσον αφορά τις γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Τούρκος Πρόεδρος θεωρεί ότι η χώρα του έχει αδιαπραγμάτευτα δικαιώματα στην περιοχή και για αυτόν τον λόγο έχει αυξήσει στο κόκκινο την αντιπαράθεση στην Ανατολική Μεσόγειο, με την αποστολή δύο πλοίων για γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, τον Πορθητή και το Γιαβούζ.  Ενδεικτικό του κλίματος που προσπαθεί να επιβάλλει η Τουρκία, είναι και η αποχώρηση από την Κωνσταντινούπολη του Γιαβούζ μέσα σε κλίμα εθνικιστικής ρητορικής και με συνοδεία δύο τουρκικών φρεγατών. Ο Ελληνοκύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, έχει καταγγείλει κατ’επανάληψη σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς,την παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας της Κύπρου, παρομοιάζοντάς την με εισβολή.

Ο Ερντογάν, βλέποντας ότι χάνει την δυναμική του στο εσωτερικό της Τουρκίας, με τρανό παράδειγμα την δεύτερη ήττα στις Δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης, στην οποία ο λαός εξέλεξε δήμαρχο τον Εκρέμ Ιμάμογλου, προσπαθεί αρχικά να γκριζάρει μέρος της κυπριακής ΑΟΖ και έπειτα να αναδειχθεί ως ο προστάτης των απανταχού Τούρκων και ιδιαίτερα των Τούρκων που κατοικούν στο Ψευδοκράτος. Με λίγα λόγια, ο Τούρκος ηγέτης το τελευταίο διάστημα  προχωρά συνεχώς σε σπασμωδικές κινήσεις και θυμίζει ένα πληγωμένο λιοντάρι που βρυχάται. Σε αυτό συνέβαλλε, όπως προαναφέρθηκε, και η νίκη της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη, η οποία έπληξε την μέχρι τότε Παντοδυναμία του. Στον παρελθόν πάντως ο ίδιος είχε δηλώσει ότι, «όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία», προφανώς θεωρώντας ότι ο ίδιος  θα συνεχίζει να είναι νικητής και στις μελλοντικές αναμετρήσεις.

Ας σημειωθεί ότι, η Ελλάδα και η Κύπρος δεν έχουν μείνει αμέτοχες στις παράνομες κινήσεις της γείτονος χώρας. Αθήνα και Λευκωσία με συνεχείς επικοινωνίες για τα τεκταινόμενα έχουν δημιουργήσει ένα κοινό μέτωπο ενάντια στην Τουρκία. Οι αρχηγοί των δύο κρατών απαίτησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία για την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου, αφού το πλοίο Πορθητής, σύμφωνα με την Άγκυρα έχει ξεκινήσει γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατήγγειλε τις ενέργειες της Τουρκίας, την οποία κάλεσε να σταματήσει τις παράνομες γεωτρήσεις, επισημαίνοντάς της ότι με τις ενέργειές της αυτές,  απομακρύνεται συνεχώς από την ευρωπαϊκή της πορεία.

Η αλληλεγγύη λοιπόν προς την Κύπρο ήταν ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς την Άγκυρα, η οποία έχει προχωρήσει σε θαλάσσια εισβολή σύμφωνα με την Κυπριακή Δημοκρατία. Περαιτέρω, η Ευρωπαϊκή  Ένωση προειδοποίησε την Τουρκία με στοχευμένα μέτρα, αφού ενέδωσε στην πίεση Ελλάδας και Κύπρου για αυστηρότερο κείμενο συμπερασμάτων εναντίον της. Η Τουρκική πλευρά, πάλι σε μία σπασμωδική κίνηση, ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε τις θέσεις της ελληνικοκυπριακής πλευράς, κάνοντας όμηρο τις σχέσεις Τουρκίας και ΕΕ με τις αποφάσεις της τελευταίας για την ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα ο Ερντογάν ανέφερε, ότι κανείς δεν μπορεί να τους σταματήσει, αφού η απόφαση της ΕΕ στερείται  νομικής βάσης. Πέραν της ΕΕ και οι ΗΠΑ καταδίκασαν την Άγκυρα, προτρέποντας  την να τερματίσει άμεσα τις γεωτρήσεις. Είναι ενδιαφέρων ο ρόλος που θα διαδραματίσουν οι ΗΠΑ στο συγκεκριμένο ζήτημα, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχει ρήξη στην σχέση της Αμερικής με την Τουρκία όσον αφορά τους πυραύλους S-400 από την Ρωσία και την γενικότερη απομάκρυνση της Τουρκίας από την Δύση. Οι αποφάσεις πάντως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ικανοποίησαν τόσο την Ελληνική όσο και την Κυπριακή πλευρά που προσπαθούν με κάθε νόμιμο και διπλωματικό μέσο να αποκλιμακώσουν την ένταση.

Η Κυπριακή ΑΟΖ αυτή την στιγμή, είναι από τα πιο φλέγοντα ζητήματα στην ευρύτερη περιοχή. Η τουρκική προκλητικότητα συνεχώς κλιμακώνεται και απειλεί να αποσταθεροποιήσει όλη την ανατολική Μεσόγειο. Η Ελληνοκυπριακή πλευρά πάντως διαμηνύει ότι θα απαντήσει σε κάθε είδους προκλητικότητα και θα διαφυλάξει τα συμφέροντά της στην περιοχή, πόσο μάλλον στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Το ζήτημα πάντως δεν έχει διευθετηθεί και οι εξελίξεις αναμένονται ραγδαίες στο άμεσο μέλλον.logo_transparent

H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στο The SAFIA Blog αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς  και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων.