της Κατερίνας Φράγκου,

Δεν είναι καθόλου τυχαίο που σε όποιο μείζον διεθνές ζήτημα της επικαιρότητας  κι αν στρέψει κανείς τη ματιά του, το όνομα του  Emmanuel Macron θα αναφερθεί  με κάποιο τρόπο. Η Γαλλία άσκησε βέτο στις διαπραγματεύσεις ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Γαλλία δε θα περιμένει υπομονετικά τη Μεγάλη Βρετανία στο φλέγον ζήτημα του «Brexit», η Γαλλία σπεύδει να  καταδικάσει την εισβολή της Τουρκίας στη Συρία , η Γαλλία παίρνει θέση στα παιχνίδια που στήνει η Τουρκία στην Κυπριακή ΑΟΖ. Οι πράξεις του Γάλλου Προέδρου στην παγκόσμια σκηνή αποδεικνύονται πλήρως εναρμονισμένες με τις κατευθυντήριες γραμμές που έδωσε για την χάραξη της εξωτερικής του πολικής, στο λόγο που απηύθυνε τον  Αύγουστο του 2019 στους πρέσβεις και τις πρέσβειρες της Γαλλίας.

Ο  Emmanuel Macron τάσσεται υπέρ μιας Γαλλίας που θα διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στα ευρωπαϊκά και διεθνή θέματα, μιας Γαλλίας που δε θα μένει απλός παρατηρητής όσο υπερδυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ ή η Κίνα, σύμφωνα και με τα λόγια του ίδιου, αποφασίζουν για τις παγκόσμιες ισορροπίες. Και κυρίως, ο Μακρόν είναι πρωτεργάτης και υπέρμαχος ενός σχεδίου όπου η Ευρώπη, με κινητήρια δύναμη τη Γαλλία, πρέπει να προασπίσει τις αρχές της, τον πολιτισμό, τον ανθρωπισμό και την ίδια την κυριαρχία της.

Είχε επαναλάβει αρκετές φορές  ότι γνώριζε πως το σχέδιό του  για την εξωτερική πολιτική ήταν φιλόδοξο, πως πολλοί θα βιαστούν να χαρακτηρίσουν  τα λόγια του ως μόνο λόγια και πως τα πράγματα θα παραμείνουν στάσιμα. Κι όμως, τους τελευταίους μήνες, δεν έχασε περίσταση όπου να μην αποδείξει εμπράκτως ότι σκοπεύει να ακολουθήσει ενεργά και με συνοχή  το πλάνο αυτό για εξωτερική πολιτική.

Στοχεύοντας να μετατρέψει τη χώρα του σε μια υπολογίσιμη εξισορροπητική δύναμη στη διαχείριση κρίσεων  παγκοσμίως, τα αρχικά βήματα του Γάλλου Προέδρου  αφορούν την πρωτοβουλία του να προσεγγίσει το  Ιράν. Σκοπός του να αποδείξει ότι είναι δυνατόν να επιφέρει χειροπιαστά αποτελέσματα με ειρηνικά και διπλωματικά μέσα  – σε αντιδιαστολή με τη συνήθη τακτική επίλυσης διαμαχών των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.

Η εικόνα της Γαλλίας,  ως εξισορροπητικής δύναμης , θα επέλθει  κατά τον Μακρόν εφόσον το κράτος «εκφράσει» τη στρατηγική του αυτονομία, επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση του με άλλες δυνάμεις. Αυτό το σκέλος αφορά σε μεγάλο βαθμό την Ευρώπη. Δεν έχει περάσει άλλωστε απαρατήρητη η σύσφιξη των σχέσεων με τη Ρωσία, σε μια προσπάθεια της Γαλλίας, στο όνομα μιας ενωμένης Ευρώπης, να εξαλείψει το χάσμα που ο Ψυχρός Πόλεμος έχει αφήσει να πλανάται μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης.

 Στο ίδιο περίπου μοτίβο, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στην πιο πρόσφατη επίδειξη δύναμης της Γαλλίας, όπου έθεσε ένα «ηχηρό»  βέτο για τις ενταξιακές συνομιλίες της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Μακρόν έμεινε κύριος των  λόγων του και πιστός στην ιδέα της Ευρώπης με κέντρο τον ανθρωπισμό, τις αξίες του δυτικού πολιτισμού και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτή η στάση μεταφράζεται στην ανάγκη των χωρών της Ευρώπης να συμπλέουν με τις ευρωπαϊκές αρχές και να μην λαμβάνουν κάποιου είδους επιβράβευση- όπως η ένταξή τους στην ΕΕ-  επειδή συμμορφώθηκαν με υποδείξεις υπερδυνάμεων και έκαναν θεωρητικά κάποια πρώτα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, με τρανταχτό παράδειγμα την Βόρεια Μακεδονία και τη  συνομολόγηση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

 Τέλος, δε θα μπορούσε παρά δυναμική να είναι και η αντίδρασή του στην ένοπλη εισβολή της Τουρκίας στη Συρία. Οι σχέσεις των δύο κρατών, από σχέσεις συνεργασίας, έχουν αρχίσει να φθίνουν όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Η Γαλλία έχει υπάρξει σημαντικός εταίρος της Τουρκίας, λόγω στον μεγάλο πληθυσμό Τούρκων που διαμένουν στο έδαφος της πρώτης, με αποκορύφωμα μάλιστα το 2004,  ο Γάλλος Πρόεδρος, Ζαν Ζακ Σιράκ, να τάσσεται υπέρ της προσχώρησης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα επόμενα χρόνια, ωστόσο, οι μεταγενέστεροι Πρόεδροι, σταδιακά, υποχώρησαν στην υποστήριξη μιας προοπτικής εισόδου της κυβέρνησης Ερντογάν στην Ευρώπη. Ολοκληρωτική ήταν η ρήξη στις σχέσεις τους  προσωρινά το  2011, έπειτα από την ψήφιση από το γαλλικό Κοινοβούλιο νόμου, που καθιστούσε την άρνηση της ύπαρξης της Γενοκτονίας των Αρμενίων έγκλημα. Η ενέργεια αυτή εξόργισε, προφανώς, την Τουρκία, η οποία δε δίστασε να προκαλέσει κωλύματα στο πεδίο των αερομεταφορών και των ναυτικών διαδρομών με τη Γαλλία.

Η σημερινή  στάση του Μακρόν απέναντι στην Άγκυρα,  όμως, δεν αφορά πλέον  μόνο ενταξιακά ζητήματα ή διμερείς διπλωματικές προστριβές : η Τουρκία παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο, προκαλεί αιματηρές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή  και αναταραχές σε κυρίαρχα ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Κύπρος. Χτυπάει, με λίγα λόγια, στην καρδιά της ατζέντας του Γάλλου Προέδρου που υπερθεματίζει το δίπτυχο «Γαλλία για διαχείριση (διεθνών) κρίσεων-προστασία κυριαρχίας της Ευρώπης». Συγκεκριμένα για το ζήτημα της  Κύπρου και τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, η Γαλλίδα πρέσβειρα Ιζαμπέλ Ντυμόν έχει τονίσει τη γραμμή της χώρας της υπό την Προεδρία του Μακρόν:  η Γαλλία θεωρεί ότι  είναι ανάγκη να υπεραμυνόμαστε για ένα κράτος μέλος της Ε.Ε. και τα κυριαρχικά του δικαιώματα. Έμπρακτα, αυτή η θέση υποστηρίζεται από τη γαλλική ναυτική παρουσία στην περιοχή και τις κοινές ναυτικές ασκήσεις Γαλλίας-Κύπρου, ενώ ξεκάθαρη εφαρμογή πολιτικής Μακρόν για την κυριαρχία της Ευρώπης διαπιστώνεται από τα λόγια της ίδιας της πρέσβειρας:  «Το πολιτικό όραμα του πώς χειριζόμαστε αυτό το θέμα σχετίζεται με αρχές. Η κυριαρχία της Κύπρου είναι τόσο σημαντική, ώστε αν χρειάζεται να δράσουμε, θα δράσουμε»

Σε αυτό το σημείο, αντί επιλόγου, αξίζει να σημειωθεί το εξής: οι στόχοι  της εξωτερικής πολιτικής του Εμμανουέλ Μακρόν συμπίπτουν σταδιακά με καίριες διαχρονικές θέσεις της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής  όσων αφορά τις γειτονικές μας χώρες (βλέπε Τουρκία, κυπριακή ΑΟΖ, Βόρεια Μακεδονία). Με τις κατάλληλες διπλωματικές κινήσεις, είναι δυνατόν να φέρουμε στο τραπέζι τα ζητήματα που μας απασχολούν και, με αφορμή και τη γαλλική δυναμική στάση , να τα εξετάσουμε με τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς δυνατότητες υπεκφυγών. Η παραβίαση των κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων που αγγίζει η Γαλλία, εύκολα φέρνει το θέμα των  γενικών παραβιάσεων στο Αιγαίο, ενώ το βέτο στη Βόρεια Μακεδονία, επίσης στρέφει τα βλέμματα στον προβληματισμό για την τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Αυταπάτες δεν πρέπει να υπάρχουν. Ο Μακρόν δεν πράττει με βάση το δικό μας συμφέρον ή με σκοπό να ενισχύσει τη σχέση του με την Ελλάδα. Δεν είναι ότι τα κράτη μας διατηρούν ουδέτερες σχέσεις. Όμως, την παρούσα χρονική στιγμή, ο Γάλλος Πρόεδρος έχει  εστιάσει στην  ανύψωση της Γαλλίας σε κυρίαρχο διεθνή δρόντα και αυτό πραγματοποιείται σταδιακά και μελετημένα με την ενεργή εμπλοκή του σε γεγονότα-κλειδιά στην Ευρώπη  και στη Μέση Ανατολή.  Ωστόσο, έχουμε τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούμε στο έπακρον την ευκαιρία που μας παρουσιάζεται, ακολουθώντας μάλιστα τα ίδια τα λόγια του Macron προς τους Γάλλους διπλωμάτες, τον περασμένο Αύγουστο: «…ό,τι κάνουμε στο μέλλον εμπεριέχει ρίσκο, ίσως πετύχει ίσως και όχι… αλλά το πρόβλημα δεν είναι η αποτυχία, το πρόβλημα είναι να μην προσπαθείς».