της Αντωνίας Κρυστάλλη, 

Στη παρούσα έρευνα γίνεται λόγος για  την αναγκαιότητα της μετάβασης από λιγνίτη σε ενέργεια, τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει, καθώς και το πώς θα επηρεάσει τη γενικότερη επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, θα εξεταστεί το κατά πόσο είναι βιώσιμη αυτή η αλλαγή σε μια άλλη χώρα της Ευρώπης, την Ουγγαρία.

 Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, η συνεχής άνοδος της θερμοκρασίας και η γενικότερη καταστροφή του περιβάλλοντος έχουν θέσει σε κίνηση τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την μετατροπή της παραγωγής ενέργειας εντός Ένωσης σε φιλική προς το περιβάλλον. Μόλις φέτος αποφασίστηκε πως θα διατεθούν 40% των κονδυλίων σε τεχνολογία και επενδύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μείωση του αποτυπώματος βλαβερής ενέργειας των χωρών μελών. Μέσα σε αυτές είναι φυσικά και η χώρα μας η οποία, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κ. Χατζηδάκη, σκοπεύει να ολοκληρώσει τη μετάβαση από λιγνίτη σε πράσινη ενέργεια όσον αφορά τη παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος μέχρι το 2030.

Η απεξάρτηση της Ελλάδας από τον άνθρακα είναι μια δύσκολη διαδικασία η οποία απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό, καθώς η παραγωγή ενέργειας στην χώρα μας στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον λιγνίτη. (Kavouridis,2008). Το γεγονός αυτό θα θέσει εμπόδια στην απανθρακοποίηση. Δηλώσεις των κυβερνητικών εκπροσώπων τοποθετούν την κατανάλωση λιγνίτη στο 0% έως το 2030, ενώ η πράσινη ενέργεια θα βρίσκεται στο 35% και η εξοικονόμηση στο 37%. Τα στατιστικά αυτά στοιχεία εγείρουν ερωτήματα ως προ τις επιπτώσεις που θα έχουν τέτοια δραστικά μέτρα στην επιχειρηματική δραστηριότητα της χώρας μας. Σε αυτές, οι αρμόδιοι απαντούν πως, σύμφωνα με το υπάρχον σχέδιο, οι μεταρρυθμίσεις θα δημιουργήσουν τόσο άμεσες όσο και έμμεσες θέσεις εργασίας με αποτέλεσμα να απασχοληθούν πλήρως τα άτομα που εργάζονταν στην εκμετάλλευση λιγνίτη. (Liagou, 2019). Η επανεκπαίδευση και η αλλαγή προσανατολισμού, ωστόσο, για τους εργαζόμενους της ΔΕΗ είναι μια απαραίτητη επένδυση που θα έπρεπε να έχει ήδη συμβεί.

Σύμφωνα με έρευνα της WWF (WWF,2015), η μετάβαση σε πράσινη ενέργεια θα δημιουργήσει περισσότερες θέσεις εργασίας ενώ παράλληλα θα τονώσει την οικονομία της χώρας μας διατηρώντας χαμηλά τα επίπεδα παραγωγής των αερίων του θερμοκηπίου. Πιο συγκεκριμένα, η ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας φαίνεται να είναι φθηνότερη από αυτή που παράγεται από τον λιγνίτη κατά 47%. Ο τρόπος παραγωγής της είναι φιλικός προς το περιβάλλον καθώς και η διάθεσή της θα είναι γρηγορότερη και πιο αποδοτική. Σημαντικό είναι να αναφέρουμε πως δεν θα χρειαστεί να δημιουργηθούν νέες μονάδες μιας και οι ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις μπορούν να στεγάσουν τον καινούριο εξοπλισμό (Balkan green energy News,2019). Με τον τρόπο αυτό, ελαχιστοποιείται το κόστος κατασκευής νέων κτιρίων και παράλληλα δεν παράγεται περιβαλλοντικό αντίκτυπο μέσω της διαδικασίας ανοικοδόμησης μονάδων.

Στο σημείο αυτό συνετό είναι να αναφερθούμε στην περίπτωση της Ουγγαρίας. Στην πόλη Μάτρα, στο βόρειο κομμάτι της Ουγγαρίας, δημιουργήθηκε το 2004 η ανάγκη για εναλλακτική φθηνή ενέργεια. Για τον λόγο αυτό στράφηκαν προς τη βιομάζα. Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα δημιουργήθηκε ένα βιομηχανικό πάρκο του οποίου οι κύριες πηγές ενέργειας ήταν η ηλιακή, τα φωτοβολταϊκά, και η καύση βιομάζας. Το πάρκο αυτό προσέλκυσε νέες επιχειρήσεις δημιουργώντας κατά αυτόν τον τρόπο κυκλική οικονομία στα στενά όρια αυτών των επιχειρήσεων.  Η έλλειψη της περιοχές σε κατάλληλες εγκαταστάσεις οδήγησε τους επιχειρηματίες σε εύρεση επενδυτών με αποτέλεσμα το έργο αυτό να εξωτερικευθεί και να φέρει ένα κύμα ανάπτυξης στη υποβαθμισμένη βόρεια περιοχή της χώρας. Σήμερα, οι θέσεις εργασίας στη Μάτρα έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά ενώ παράλληλα η περιοχή παράγει και προμηθεύει τη χώρα με ηλιακή ενέργεια σε ποσότητα που αναλογεί στο 16% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει η Ουγγαρία (European Commission,2019).

Συνοψίζοντας, η μετάβαση από τον λιγνίτη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι επίπονη αλλά αναγκαία για τη χώρα μας. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές του περιβαλλοντικού σχεδίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (WWF,2015), η αποδέσμευση των χωρών από μη βιώσιμες πηγές ενέργειας είναι απαραίτητη μιας και η κλιματική αλλαγή απειλεί την ανθρώπινη δραστηριότητα.

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

  1. European Commission, (2019). «Transforming the lignite-fired Matra Power Plant into part of a renewable energy cluster». Διαθέσιμο εδώ. 
  2. Balkan Green Energy News, (2019). «Greece to start shutting down coal power plants». Διαθέσιμο εδώ.
  3. WWF, (2015). «Lignite or cheaper and clean energy?». Διαθέσιμο εδώ.
  4. Liagou (2019). «Νωρίτερα το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων». Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
  5. Kavouridis (2008). «Lignite industry in Greece within a world context: Mining, energy supply and environment». Energy policy, 36: 1257-1272.