από τη  Σίσσυ Παπαγιάννη,

Η ατέρμονη εξέλιξη των τεχνολογιών με άμεσο επακόλουθο την συνεχή βελτίωση των μετακινήσεων, καθώς και η άνοδος του βιοτικού επιπέδου τις τελευταίες δεκαετίες, είχαν ως απόρροια την άνθιση του τουριστικού κλάδου, ο οποίος τείνει να εξελιχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας.

Μέχρι το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, η ανάπτυξη του τουρισμού ήταν απρογραμμάτιστη, ενώ η παραγωγική του δραστηριότητα ως κλάδου της οικονομίας ήταν ασήμαντη. Για χώρες, όπως η Ελλάδα, χωρίς βιομηχανική ανάπτυξη και με χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, η άνθιση του εν λόγω κλάδου αποτέλεσε μια από τις πιο κερδοφόρες δραστηριότητες. Τα χρήματα που ξοδεύουν τόσο αλλοδαποί, όσο και ημεδαποί τουρίστες διοχετεύονται στην αγορά άλλων προϊόντων, με συνέπεια να ενισχύεται ο κλάδος τόσο της παραγωγικής, όσο και της εμπορικής δραστηριότητας. Ορόσημο για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού δύναται να θεωρηθεί η δημιουργία  αυτοτελούς “Υπηρεσίας Ξένων και Εκθέσεων’ του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, το 1922, όπως αυτή μετεξελίχθηκε από το ιδρυθέν το 1914 ‘Γραφείο Ξένων και Εκθέσεων’. Σήμερα, ο τουρισμός αποτελεί βάση της οικονομίας σύμφωνα με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας για την Νομισματική Πολιτική και το ειδικό κεφάλαιο με τίτλο «Εξελίξεις και προοπτικές στον εισερχόμενο τουρισμό (2010-2019)», «η συμβολή των ταξιδιωτικών εισπράξεων στο ΑΕΠ της Ελλάδος βαίνει αυξανόμενη την τελευταία δεκαετία, φθάνοντας από 4,3% το 2010, σε 8,7% το 2018, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για τις χώρες της Ευρωζώνης για το 2018 ήταν 2,5%. Επίσης, ο τουριστικός τομέας αποτελεί τον κυριότερο πόλο προσέλκυσης επενδύσεων και ως εκ τούτου, συμβάλλει και με τον τρόπο αυτό στην ανάπτυξη της χώρας».

Η Ελλάδα έχει γνωρίσει μια πρωτοφανή τουριστική έκρηξη τα τελευταία χρόνια. Η πολιτιστική της κληρονομιά, η ποικιλία των φυσικών της τοπίων, οι ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες, καθώς και η φημισμένη ελληνική φιλοξενία καθιστούν την χώρα  πόλο έλξης εκατομμυρίων αλλοδαπών τουριστών. Η Ελλάδα αποτελεί «καθρέφτη» του παρελθόντος χάρη στην μακραίωνη πολιτιστική της παράδοση, ενώ, παράλληλα, οι επενδύσεις στον τουριστικό τομέα την καθιστούν ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Τουρισμός αναμφίβολα αποτελεί μοχλό δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας κάθε χρόνο, δεδομένου ότι επεκτείνονται και βελτιώνονται τα έργα υποδομής (δρόμοι, αεροδρόμια, λιμάνια), οργανώνονται τουριστικές επιχειρήσεις, ιδρύονται νέοι χώροι εστίασης και καταστήματα προς κάλυψη των καταναλωτικών και ψυχαγωγικών αναγκών των επισκεπτών.

Την ανάπτυξη αυτή συμπληρώνει και ο εκσυγχρονισμός και η αρτιότερη οργάνωση των υπηρεσιών, ήτοι του τομέα εκείνου που ασχολείται με την διεκπεραίωση των οικονομικών δραστηριοτήτων, αλλά και με την εν γένει ικανοποίηση των διαφόρων αναγκών του ανθρώπου. Με την αποδοτικότερη λειτουργία νευραλγικών τομέων της οικονομίας ενός κράτους, όπως είναι οι συγκοινωνίες, οι τηλεπικοινωνίες και το τραπεζικό σύστημα, τόσο πιο αποτελεσματική είναι και η εξυπηρέτηση των ανθρώπων. Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι ο Τουρισμός πολλές φορές αποτελεί και εργοδότη για πολλούς ανθρώπους, διότι η ανάπτυξη του οδηγεί στη δημιουργία θέσεων εργασίας, τόσο σε εθνικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο. Οι ευεργετικές συνέπειες του Τουρισμού είναι ιδιαιτέρως εμφανείς σε περιοχές με χαμηλό δείκτη οικονομικής δραστηριότητας και χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για την χώρα μας αποτελούν τα νησιά, καθώς η πλειονότητα των κατοίκων βιοπορίζεται με τα έσοδα από την τουριστική περίοδο.

Ωστόσο, η τελείως πρωτόγνωρη πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε τους τελευταίους μήνες, πρόκειται να επηρεάσει -όπως άλλωστε έχει ήδη κάνει- την πλειονότητα των κλάδων της οικονομίας και σε μέγιστο βαθμό τον Τουρισμό. Οι επιπτώσεις της πανδημίας, που σαρώνει όλο τον πλανήτη, είναι ολέθριες σε όλους τους κλάδους της ανθρώπινης δραστηριότητας. Το κλείσιμο των συνόρων, τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα μετακίνησης και, φυσικά, ο φόβος μετάδοσης του ιού επιδρούν μόνο αρνητικά στον τουριστικό τομέα. Πώς θα προσελκύσουμε, λοιπόν, επισκέπτες; Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι  ότι και με την άφιξη επισκεπτών -μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων- δεν θα γεννηθεί ένα δεύτερο κύμα επιδημίας; Πώς θα μπορέσουμε να βγούμε αλώβητοι από αυτήν την κρίση που μπορεί να οδηγήσει σε μια δεύτερη οικονομική κρίση την χώρα μας; Τα ερωτήματα είναι πολλά και πάσης φύσεως και -εύλογα- καθημερινά ανακύπτουν νέα.

Η κατάσταση αυτή είναι άμεσο απότοκο της παγκοσμιοποίησης. Ολόκληρος ο πλανήτης γίνεται ένας ενιαίος χώρος. Οι οικονομικές συνθήκες έχουν γίνει πιο περίπλοκες και ευμετάβλητες, προξενώντας οικονομική αστάθεια. Μάλιστα, υποδεικνύουν και την  ανάγκη ύπαρξης μηχανισμών εξομάλυνσης των διαδικασιών προσαρμογής στις απρόσμενες αλλαγές του οικονομικού περιβάλλοντος. Η περίοδος που διανύουμε καθρεφτίζει πιο έντονα από ποτέ τις αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης. Οι καθημερινές απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό από οποιαδήποτε χώρα επηρεάζουν ανάλογα και για κάθε χώρα με την οποία διενεργούν συναλλαγές. Η γειτονική μας χώρα, η Ιταλία, θρηνεί του περισσότερους θανάτους από κάθε άλλη χώρα και οι συνέπειες της οδυνηρής αυτής κατάστασης στην οικονομία ανέρχονται στην τάξη των πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η Ελλάδα, όπου η μεγαλύτερη πηγή εσόδων της προέρχεται από τον Τουρισμό, πρέπει να δράσει έγκαιρα, προκειμένου να έχει όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες. Αν ο στόχος μας είναι βραχυπρόθεσμος, ήτοι να περιοριστούν ή και να αρθούν τα μέτρα το συντομότερο δυνατό, τότε πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας στην χώρα μας, με ακόμα μεγαλύτερη αύξηση στις ανθρώπινες απώλειες και ακόμα πιο αυστηρά μέτρα. Το καλύτερο, ενδεχομένως, για την ελληνική οικονομία στον τουριστικό τομέα μακροπρόθεσμα –πέραν της όποιας κρατικής ενίσχυσης- είναι η χρονική «μετάθεση» της τουριστικής περιόδου στις αρχές Ιουλίου, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει δεύτερο σφοδρό κύμα της πανδημίας. Όσον αφορά, μάλιστα, την κάλυψη των απωλειών των τελευταίων μηνών και την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, ως λύση προτείνεται η οργάνωση και η προβολή  του συνεδριακού τουρισμού σε περιοχές όπου η οικονομία θα έχει πληγεί περισσότερο, ώστε να υπάρξει ταχύτερη επαναφορά στην κανονικότητα

Συνάγεται, επομένως, το συμπέρασμα ότι για να διατηρήσει η Ελλάδα την ανταγωνιστικότητα της, εν μέσω αυτής της παγκόσμιας κρίσης, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην τήρηση των μέτρων στην παρούσα φάση. Αν η Ελλάδα καταφέρει να αντεπεξέλθει στην δοκιμασία αυτή με τις λιγότερο δυνατές απώλειες, είναι πιθανό τους καλοκαιρινούς μήνες να προσελκύσει κόσμο, που υπό διαφορετικές συνθήκες θα είχε ως προορισμό άλλες χώρες της Μεσογείου, όπως την Ισπανία και την Ιταλία, που με μαθηματική βεβαιότητα θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να ανακάμψουν ένεκα του ύψους των απωλειών που έχουν υποστεί. Οι λιγοστές- εν συγκρίσει πάντα με άλλες ευρωπαϊκές χώρες- απώλειες που έχει υποστεί η χώρα μας επί του παρόντος την καθιστούν ένα ασφαλή προορισμό.

logo_transparent

H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στο The SAFIA Blog αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς  και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων.