Κίνα, Ταϊβάν, Χονγκ Κονγκ: Παλιές και σύγχρονες προκλήσεις των ειδικών καθεστώτων

υπό την επιμέλεια της: Αριάδνης Φατσή, 

 από τους Μαρία Βασταρδή, Θεοφάνης Γραμμένος, Ελπίδα Δαλιέτου, Δέσποινα Λύτρα, Ανδρέας Μπισιώτης, Αθηνά Μπίτσα, Μυρτώ Παπαδοπούλου, Μαρία Φαρρούκου.

Εισαγωγικα

Ελπίδα Δαλιέτου

Η αντίσταση που προβάλλουν η Ταϊβάν και το Χονγκ Κονγκ σε κάθε προσπάθεια του Πεκίνου για εθνική ενοποίηση αποτελεί «πληγή» για το κινέζικο κράτος, το οποίο πλέον δε βρίσκεται σε θέση να διεκδικήσει με αξιώσεις τη “μεγάλη Κίνα” (Greater China^[1]), στην οποία ανήκουν το Χονγκ Κονγκ, το Μακάου και η Ταϊβάν. Μια ματιά στις διεθνείς εξελίξεις αρκεί για να επιβεβαιώσουμε την κατάσταση που επικρατεί: διαδηλώσεις, διπλωματικά επεισόδια, διαφωνίες, εντάσεις, συμμαχίες μεταξύ Χονγκ Κονγκ και Ταϊβάν ενάντια στην κυβέρνηση Σι Τζινπίνγκ. Κεντρικό πυλώνα καθορισμού της ιδιάζουσας αυτής διασυνοριακής σχέσης μεταξύ των τριών αυτών χωρών συνιστά η διαφωνία μεταξύ τους όσον αφορά το πολιτικό σύστημα της χώρας. Οι σχέσεις Κίνας, Ταϊβάν και Χονγκ Κονγκ αποτελούν θέμα ιδιαίτερου διπλωματικού και πολιτικού ενδιαφέροντος και η έκβαση των παροντικών διαπραγματεύσεων ενδέχεται να χαίρει καθοριστικής σημασίας για την διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής των χωρών αυτών. Ορμώμενοι από την επικαιρότητα, αλλά με το βλέμμα στραμμένο και στο ιστορικό πλαίσιο της θεματικής μας, θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε μια συγκριτική μελέτη, πάντοτε με γνώμονα τα γεγονότα και τις θεωρίες των διεθνών σχέσεων.

Ειδικά καθεστώτα σε παγκόσμιο επίπεδο: έννοια και παραδείγματα

Θεοφάνης Γραμμένος, Αθηνά Μπίτσα

Με τον όρο «ειδικό καθεστώς», αναφερόμαστε σε κρατικές δομές, οι οποίες βρίσκονται σε μία ιδιάζουσα νομική κατάσταση και δεν μπορούν να ανακηρυχθούν σε κράτη, παρότι φαινομενικά παρουσιάζουν όλα τα χαρακτηριστικά-στοιχεία ενός κράτους. Στο διεθνές σύστημα είναι γενικά παραδεδεγμένο ότι, προκειμένου να αποδοθεί η ιδιότητα του κράτους σε μία χώρα, αυτή πρέπει να συγκεντρώνει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:  α) μόνιμο πληθυσμό, β) έδαφος, γ) κυβέρνηση και δ) ανεξαρτησία καθώς και διεθνή αναγνώριση από τα άλλα κράτη (Παντελής, 2017). Ελλείψει όμως μιας διεθνούς αρχής αρμόδιας να κρίνει εάν μία χώρα συγκεντρώνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να μπορεί να θεωρηθεί κράτος, τα ίδια τα κράτη της διεθνούς κοινότητας είναι εκείνα που θα προβούν στην αναγνώριση μιας οντότητας ως κρατικής ή μη. Κάποιες τέτοιες οντότητες, ωστόσο, δεν τυγχάνουν αναγνώρισης από τα υπόλοιπα κράτη του διεθνούς συστήματος, χωρίς ωστόσο να θίγεται η υπόστασή τους. Συγκεκριμένα, «η πολιτική ύπαρξη ενός κράτους είναι ανεξάρτητη της αναγνώρισής του από άλλα κράτη» (Chiu, 1992). Η έλλειψη, λοιπόν, αναγνώρισης από τη διεθνή κοινότητα δεν επηρεάζει την εσωτερική λειτουργία της δομής, αλλά είναι ένα από τα στοιχεία που μπορούν να καταστήσουν ένα κράτος «ειδικό καθεστώς».

Τέλος, φρόνιμο είναι να προσθέσουμε στον ορισμό αυτό και καθεστώτα που έχουν δημιουργηθεί μετά από πόλεμο, εμφύλιο ή άλλο μεγάλο πολιτικό γεγονός. Έτσι, στις οντότητες αυτές συμπεριλαμβάνονται και καθεστώτα που έχουν διαμορφωθεί ως ειδικά, όπως είναι η Καταλονία και η χώρα των Βάσκων, των οποίων οι αποσχιστικές τάσεις οδήγησαν σε έναν υψηλότερο βαθμό αυτονομίας τους από άλλες περιφέρειες του ισπανικού κράτους (Statute of Autonomy, 2006). Το ζήτημα γίνεται επίκαιρο, αν αναλογιστεί κανείς ότι πριν λίγα χρόνια υπήρξε νέα κίνηση στο θέμα της απόσχισης (BBC, 2019). Χαρακτηριστικά παραδείγματα για τέτοια καθεστώτα, δηλαδή παρεκκλίνοντα από την υπόλοιπη διεθνή έννομη τάξη όπως την γνωρίζουμε, είναι η Ταϊβάν και το Χονγκ Κονγκ (Chiu, 1992; Cheung, 2016). Αυτές είναι και οι δύο περιοχές τις οποίες εξετάζει αυτή η έρευνα, πάντα ως προς τη σχέση τους με την Κίνα.

Η περίπτωση της Ταϊβάν και οι σχέσεις με την Κίνα

• Ιστορικό 

 Ανδρέας Μπισιώτης,

Η Ταϊβάν ή Δημοκρατία της Κίνας (ROC), είναι μια νησιωτική χώρα με μερικώς διεθνώς αναγνωρισμένο καθεστώς, δίπλα από την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Είχε ανέκαθεν πολύ στενές σχέσεις με την γείτονα χώρα. Ιστορικά, η Ταϊβάν υπήρξε ιαπωνική αποικία για 50 χρόνια (1895-1945). Η ήττα της Ιαπωνίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο θα την αναγκάσει να παραχωρήσει την Ταϊβάν στην Κίνα. (BBC News, 2019) Από το σημείο αυτό ξεκινά η ιστορία που έχει οδηγήσει στο ιδιαίτερο καθεστώς που επικρατεί μέχρι σήμερα.

Όταν το 1949 στην ηγεσία του κυβερνώντος Κινεζικού Εθνικιστικού Κόμματος βρισκόταν ο Chiang Kai-Shek, οι κομμουνιστικές δυνάμεις κατάφεραν να επικρατήσουν με ηγέτη τον Mao Zedong. Ως αποτέλεσμα, ο Kai-Shek κατέφυγε στην Ταϊβάν. Οι οπαδοί του, που τον ακολούθησαν στη φυγή του, δεν αποδέχονταν τους Κομμουνιστές ως επίσημη κυβέρνηση της χώρας, υπερασπιζόμενοι πως ο Kai-Shek εξακολουθεί να έχει την εξουσία σε ολόκληρη την Κίνα. Παράλληλα, όμως, και η διεθνής κοινότητα φαινόταν να αναγνωρίζει τον Kai-Shek. Η συναίνεση του 1992 ανάμεσα στους κομμουνιστές της ηπειρωτικής Κίνας και τους εθνικιστές της Ταϊβάν δεν βοήθησε καθόλου την κατάσταση. Η συμφωνία μιλούσε για ένα κράτος («μία Κίνα»), τη στιγμή που καμία από τις δύο πλευρές δεν έδειχνε πρόθυμη να υποχωρήσει. (Albert E, 2016, Αράπη Κ, 2020) Μέσα σε αυτό το κλίμα, φτάνουμε στο σήμερα, όπου η Ταϊβάν, παρόλο που λειτουργεί ως ανεξάρτητο κράτος (έχει δική της ηγεσία, δικό της στράτευμα και Σύνταγμα), δεν γίνεται αποδεκτή από πολλούς στο διεθνές τοπίο. Παρόλα αυτά, όλο και περισσότεροι κάτοικοι της Ταϊβάν αυτοπροσδιορίζονται ως Ταϊβανέζοι και μόνο, καθιστώντας επισφαλείς τις σχέσεις τους με την Κίνα.

• Διεθνείς Οργανισμοί

Μαρία Βασταρδή,

Η διεθνής κοινότητα δεν στάθηκε ουδέτερη στο ζήτημα. Με τη διακήρυξη της ίδρυσης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (στο εξής: ΛΔΚ) το 1949 από τον Μάο Τσετούνγκ, δύο κρατικές οντότητες διεκδικούσαν πλέον την επίσημη εκπροσώπηση της Κίνας στο διεθνές στερέωμα, παράλληλα με την κυριαρχία σε ολόκληρη την κινεζική εδαφική επικράτεια (Winkler S., 2012). Η Δημοκρατία της Κίνας (στο εξής ΔτΚ) ήταν ιδρυτικό μέλος του ΟΗΕ και κατείχε μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας (United Nations, 1945) Ο διχασμός του πλανήτη εν μέσω ψυχρού πολέμου οδήγησε στη στήριξη της ΔτΚ από τη Δύση, με αρχηγό τις ΗΠΑ, για περίπου δύο δεκαετίες (Hsiao-Ting L., 2013; US Department of Justice, n.d.). Έτσι, η ΔτΚ παρέμεινε η νομιμοποιημένη εκπρόσωπος της Κίνας στους διεθνείς οργανισμούς, παρά τις προσπάθειες κρατών με κομμουνιστικό καθεστώς να φέρουν στο προσκήνιο τη ΛΔΚ.

Ωστόσο, στις 25 Οκτωβρίου του 1971, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, μετά από πρόταση της Αλβανίας, υιοθέτησε το ψήφισμα υπ’ αριθμόν 2758, το οποίο αναγνώριζε τους αντιπροσώπους της ΛΔΚ ως τους μοναδικούς νόμιμους αντιπροσώπους της Κίνας, αποκαθιστώντας τα δικαιώματα της ΛΔΚ (United Nations General Assembly, 1971). Έκτοτε, η ΔτΚ αποβλήθηκε από την πλειονότητα των διεθνών οργανισμών, με την εξαίρεση του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (WTO), της Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας – Ειρηνικού(APEC) και της Ασιατικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Σταδιακά, τα κράτη διέκοψαν τους διπλωματικούς τους δεσμούς με την ΔτΚ, στρεφόμενα προς τη ΛΔΚ, η οποία και θέτει ως προϋπόθεση την αναγνώριση της ως μοναδική κινεζική οντότητα, προκειμένου να αναπτύξει σχέσεις με άλλες χώρες (Zou K., 2000). Η αυξανόμενη δύναμη και επιρροή του Πεκίνου στη διεθνή σκηνή περιθωριοποίησε την Ταϊβάν διπλωματικώς, με αποτέλεσμα η τελευταία να αναγνωρίζεται επίσημα πλέον μόλις από 15 κράτη. Συμπερασματικά, ο τρόπος ανάδυσης της Ταϊβάν στο διεθνές περιβάλλον, καθώς και η αντιμετώπισή της από την διεθνή κοινότητα αποδεικνύουν πως πρόκειται για ιδιάζουσα περίπτωση, η οποία είναι βέβαιο ότι θα απασχολήσει την κοινή γνώμη για πολύ καιρό ακόμη.

•  Πρόσφατα ζητήματα στην περιοχή

Δέσποινα Λύτρα,

Οι σχέσεις Κίνας – Ταϊβάν παραμένουν σε μεγάλο βαθμό εξαρτώμενες από το ιστορικό πλαίσιο. Ο καθοριστικός παράγοντας, όμως, που θα διαμορφώσει τις διμερείς σχέσεις είναι η επανεκλογή της Προέδρου Tsai Ing-wen (Democratic Progressive Party) σε μια σαρωτική νίκη, στις 20 Ιανουαρίου του 2020, κερδίζοντας το 57,13% των ψήφων έναντι  του αντιπάλου της Han Kuo-yu του Kuomintang, του Κινεζικού Εθνικού Κόμματος. ο οποίος συγκέντρωσε το 38,61% των ψήφων. Ο πίνακας παρακάτω αποτυπώνει την ψήφο των πολιτών, με το μπλε να ανήκει στη Tsai Ing-wen και το πράσινο στον Han Kuo-yu. (Zheng, 2020).

Η κινεζική κυβέρνηση, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τη νέα κατάσταση, είναι πιθανόν να βρει σθεναρότερα εμπόδια, καθώς η κατάσταση και ένταση με το Χονγκ Κονγκ σίγουρα ενδυνάμωσαν την θέση της Tsai και συνεισέφεραν στην εκλογική της νίκη, καθώς το δόγμα «μια χώρα, δύο συστήματα» τίθεται ως ζητούμενο (Watson,2020).  Οι σχέσεις Κίνας – Ταιβάν επηρεάζουν βεβαίως και τη Διεθνή ισορροπία, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής δεν προτίθενται να υπερασπιστούν την απώλεια ελευθεριών της Ταιβάν. Μάλιστα, ο Mike Pompeo δήλωσε ότι οι δύο χώρες  «δεν είναι απλά συνεργάτες αλλά μέλη της ιδίας δημοκρατικής κοινότητας. (Zheng, 2020).

Όσον αφορά την αντίδραση της Κίνας απέναντι στην επανεκλογή της Προέδρου Tsai, ένα πιθανό σενάριο είναι η αύξηση της στρατιωτικής κινεζικής πίεσης, τακτική που ειδικοί ερμηνεύουν ως λάθος, καθώς  τούτο θα οδηγούσε την Ταϊβάν πιο κοντά στις ΗΠΑ. Η Κίνα, ως πάγια τακτική, προσπαθεί να σύρει την ενοποίηση των δύο υπό το πρίσμα της ιστορικής ευθύνης. Παράλληλα, δύο χώρες όντας από τα ισχυρότερα οικονομικά κράτη στην Ασία, οι Αρχές τους υποστηρίζουν μια «αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση» στα στενά της Ταϊβάν. Με βάση τα δεδομένα, το 2017 τα εμπορικά κέρδη μεταξύ των δυο ξεπέρασαν τα $181 δις, ενώ παραλληλα το ποσοστό των πολιτών που αυτοχαρακτηρίζονται ως Ταϊβανέζοι αυξήθηκε από το 48% στο 60%, Παραλλήλως, η κινεζική κυβέρνηση εκτιμά σα πετυχημένη πιθανή στρατηγική της να στρίψει τις διάφορες εθνικές ομάδες εντός της Ταιβάν, τη μία εναντίον στην άλλη (Kassam, 2019). Η ισορροπία είναι ευπαθής και σίγουρα οι χειρισμοί θα καθορίσουν τις διακρατικές σχέσεις. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η αντίληψη των κυβερνήσεων για τους πολίτες δε πρέπει να βασίζεται σε περασμένες δεκαετίες καθώς πλέον η νέα γενιά των πολιτών αυτοχαρακτηρίζεται.

Η περίπτωση του Χονγκ Κονγκ και οι σχέσεις με την Κίνα

• Ιστορικό του ζητήματος

Μυρτώ Παπαδοπούλου,

Το Χονγκ Κονγκ, είναι μια πολύπαθη περιοχή που έχει βιώσει πολλά κι αυτό αποτυπώνεται  από τα γεγονότα των τελευταίων ετών, που είναι απόρροια ως επί  των πλείστων της κακής διαχείρισης και των λαθών χειρισμών. Στο Χόνγκ Κόνγκ, προσπάθησαν να  εφαρμόσουν το μοντέλο « μια χώρα, δύο συστήματα ». Συγκεκριμένα ,πρόκειται για μια ημιαυτόνομη περιοχή, πρώην αποικία της Βρετανικής αυτοκρατορίας- λόγο της νίκης της Βρετανίας στον Πρώτο Πόλεμο του Οπίου το 1842- που παραχωρήθηκε στη Λαϊκή Δημοκρατίας της Κίνας το 1997 (Μητροπούλου, 2017).

Αξίζει να σημειώσουμε ότι το Χονγκ Κονγκ, θεωρητικά, απολαμβάνει μέχρι το 2047 ιδιαίτερα προνόμια και δικαιώματα σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα, γεγονός που προέκυψε εξαιτίας της παραχώρησής του από τη Βρετανία, η οποία προσπάθησε να διασφαλίσει την περιοχή. Αναλυτικότερα, το 1984 μεταξύ Βρετανίας και Κίνας υπογράφηκε η Κοινή Σινοβρετανική Διακήρυξη, η οποία προέβλεπε τα εξής : «το Χονγκ Κονγκ θα αποκτήσει το καθεστώς ειδικής διοικητικής περιοχής εντός της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, η οποία θα του  επιτρέψει να διατηρήσει τη νομοθεσία του και υψηλό βαθμό αυτονομίας για τουλάχιστον 50 χρόνια μετά τη μεταφορά του στην Κίνα» (Summers, 2019).

Ωστόσο, έχουν περάσει μόλις 20 έτη και το τοπίο φαίνεται πιο θολό από ποτέ. Αυτό συμβαίνει διότι από το 2014, η κατάσταση στο Χονγκ Κονγκ έχει αλλάξει ριζικά. Διαδηλώσεις και εξεγέρσεις είναι  συχνά φαινόμενα, που φέρνουν αντιμέτωπους την κοινωνία με την πολιτική ηγεσία, όπως θα φανεί και στην επόμενη υποενότητα. Από τη μια, οι πολίτες του Χονγκ Κονγκ, προσπαθούν να διαφυλάξουν και να διατηρήσουν τα δικαιώματά τους και από την άλλη, η κεντρική διοίκηση του Πεκίνου  θέλει να δώσει ένα τέλος σε όλα αυτά με απώτερο σκοπό την πλήρη ενσωμάτωση – ιδεολογική και μη – στην ηπειρωτική  χώρα (Euronews, 2019). Το Πεκίνο επιχειρεί με σαφή τρόπο να δηλώσει  τόσο την παρουσία όσο και τις επιδιώξεις του ενώ το Χονγκ Κονγκ φαίνεται να εναντιώνεται και να αντιστέκεται. Όπως όλα δείχνουν, για την ώρα το μέλλον είναι αρκετά ασαφές και διφορούμενο.

Πρόσφατα ζητήματα στην περιοχή

Μαρία Φαρρούκου,

Το προαναφερθέν καθεστώς των δύο συστημάτων δεν φαίνεται να ενθουσιάζει ιδιαίτερα το Πεκίνο, το οποίο ουκ ολίγες φορές έχει παραβεί το ημι-αυτόνομο καθεστώς της Ειδικής Διοικητικής Περιφέρειας (Special Administrative Region) που δημιουργήθηκε με την αποχώρηση της Βρετανίας.(Βασιλείου, 2019).

 Η πρώην βρετανική αποικία ταλανίζεται από κλιμακούμενες διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις τον τελευταίο χρόνο, αρχής γενομένης από τον Ιούνιο του προηγούμενου έτους. Αφορμή υπήρξε ένα νομοσχέδιο, το οποίο θα επέτρεπε την έκδοση υπόπτων στην κινεζική ενδοχώρα. Έπειτα από την μαζική κινητοποίηση του λαού του Χονγκ Κονγκ υπέρ της δημοκρατίας και του περιορισμού της ανάμειξης της Κίνας στις εσωτερικές του υποθέσεις, η επικεφαλής της κυβέρνησης Κάρι Λαμ, ανακοίνωσε την αναβολή της ψήφισης του νομοσχεδίου. (SCMP Reporters, 2019).

Η δημοτικότητα της τελευταίας έχει υποστεί κατακόρυφη πτώση καθώς θεωρείται υποχείριο της ηπειρωτικής Κίνας και πως δρα αποκλειστικά υπερασπιζόμενη κινεζικά συμφέροντα, παραγκωνίζοντας τα συμφέροντα του Χονγκ Κονγκ. Με την αυγή της νέας χρονιάς 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους, κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων της Πρωτοχρονιάς, όπου η αστυνομία του Χονγκ Κονγκ χρησιμοποίησε δυσανάλογη βία, όπως καταγγέλλει η Διεθνής Αμνηστία, η οποία προέτρεψε την διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας σχετικά με τις ενέργειες της αστυνομίας αναφορικά με τις πρόσφατες διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ, αναφέροντας ότι το σύστημα στερείται διαφάνειας και αμεροληψίας. (Rachel Wong, 2020).

Για τα όσα διαδραματίζονται στην υπό κινεζική διοίκηση περιοχή τους τελευταίους μήνες, έναν από τους σημαντικότερους λιμένες της Κίνας, η ηγέτιδα Κάρι Λαμ έχει υποστεί δριμεία κριτική. Ένας από τους λόγους είναι η  καθυστέρηση της απόφασης της να κλείσει τα μεθοριακά σύνορα με την ηπειρωτική Κίνα, το οποίο και έπραξε ανταποκρινόμενη στις εντεινόμενες πιέσεις για την λήψη μέτρων που θα περιορίσουν την περαιτέρω εξάπλωση του κοροναϊού. Το παραπάνω επετεύχθη μετά την πραγματοποίηση απεργίας εκατοντάδων εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία του Χονγκ Κονγκ. (CNN Greece, 2020) Μάλιστα, στα μέσα του Φεβρουαρίου παρατηρήθηκε αναζωπύρωση των διαδηλώσεων εν όψει της δημιουργίας κέντρων καραντίνας για τον κοροναϊό. Οι διαδηλώσεις φαίνεται να έχουν κοπάσει τους τελευταίους μήνες καθώς οι κάτοικοι παραμένουν στα σπίτια τους υπό των φόβο πιθανής μόλυνσής τους. (CNN Greece, 2020) Εν κατακλείδι, η τεταμένη αυτή κατάσταση, έχει ως αποτέλεσμα την συρρίκνωση, κατά 1,2%, του πραγματικού ΑΕΠ, για το σύνολο του 2019, καταγράφοντας  την πρώτη ετήσια μείωση από το 2009. (CNN Greece,2020).

Συμπεράσματα

Όπως παρουσιάστηκε στις προηγούμενες ενότητες, το ιστορικό των σχέσεων της Κίνας με τα ειδικά καθεστώτα του Χονγκ Κονγκ και της Ταϊβάν αιτιολογεί σε μεγάλο βαθμό το γιατί η σημερινή κατάσταση είναι κάθε άλλο παρά αρμονική. Οι διαρκείς αναταραχές στις σχέσεις της Κίνας με αυτές τις δύο οντότητες αφορμώνται σε μεγάλο βαθμό από τη διαφορετική εθνική συνείδηση που έχουν αναπτύξει οι πολίτες των δύο περιοχών αλλά και από τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν τόσο την Ταϊβάν όσο και το Χονγκ Κονγκ να περιέλθουν στην επιρροή της Κίνας. Η επιρροή αυτή δείχνει να μην είναι αρεστή στους πολίτες του Χονγκ Κονγκ, οι οποίοι πρόσφατα διαδήλωσαν κατά νέων ποινικών ρυθμίσεων, αλλά εν τέλει και υπό το πρίσμα της κρίσης του κοροναϊού έφτασαν σε μια γενικευμένη αντίθεση με την ηγέτιδα Κάρι Λαμ, για την οποία θεωρούν ότι εξυπηρετεί κινεζικά συμφέροντα. Παράλληλα, και στην Ταϊβάν οι πολίτες κατά πλειοψηφία θεωρούν τους εαυτούς τους Ταϊβανέζους, με αποτέλεσμα να βρίσκονται ολοένα και πιο μακριά από την Κίνα. Τα οικονομικά διακυβεύματα που αφορούν και στις δύο περιοχές είναι ιδιαίτερα μεγάλα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτές οι περιοχές θα μας απασχολήσουν και στο μέλλον, δίνοντας νέα ενδιαφέροντα θέματα για έρευνα και συζήτηση στο πλαίσιο των διεθνών σχέσεων.

 

Βιβλιογραφικές αναφορές

Albert, E. (2016). “China-Taiwan Relations”. Council On Foreign Relations. Available here.

BBC News, (2019).»What’s behind the China-Taiwan divide?» Available here.

BBC News (2019).»Catalonia’s bid for independence from Spain explained.» Available here.

Cheung, A. (2016).»Hong Kong’s International Law problem».ChinaFile. Available here.

Chiu, H. (1992). “The International Legal Status of the Republic of China”, School of Law University of Maryland.

Hsiao-Ting, L. (2013). «US-Taiwan Military Diplomacy Revisited: Chiang Kai-shek, Baituan, and the 1954 Mutual Defense Pact.» Diplomatic History.

Kassam, N. (2019) “China Has Lost Taiwan, and It Knows It”, The New York Times. Available here.

SCMP Reporters (2019). As it happened: Carrie Lam backs down and ‘suspends’ Hong Kong extradition bill, sets no new time frame, South China Morning Post. Available here.

Summers, T. (2019). Is the Sino-British Joint Declaration dead? Prepared remarks, Foreign Correspondents Club, Hong Kong, 29 August 2019. Available here.

US Department of State (n.d.).‘The Chinese Revolution of 1949’, Office of the Historian, Available here.

United Nations General Assembly (1971). Twenty-sixth Session, ‘Resolution no. 2758 (XXVI). Restoration of the lawful rights of the People’s Republic of China in the United Nations’, United Nations, Available here.

United Nations (1945). ‘Charter of the United Nations’, Chapter V, Article 23, Available here.

Watson, M. (2020). “In Taiwan, the Incumbent President’s Big Win Portends a Tough 2020 for China”, National Review. Available here.

Winkler, S. (2012), ‘Taiwan’s UN Dilemma: To Be or Not To Be’, Brookings, Available here.

Wong, R. (2020). Hong Kong’s Police Watchdog lacks power, impartiality and falls shorts of int’l standards, says Amnesty. HKFP. Available here.

Zheng, S. (2020). “Entangled US-China-Taiwan relations likely just got more complicated after President Tsai Ing-wen’s big re-election victory”. South China Morning Post. Available here.

Zou, K. (2000). «Chinese approaches to international law», in Hu, W. R., Chan, G., Zha, D., ‘China’s International Relations in the 21st Century: Dynamics of Paradigm Shifts’, University Press of America.

Αράπη, Κ. (2020). «Ταϊβάν-Κίνα: ξετυλίγοντας το νήμα της σύγκρουσης». THE SAFIA BLOG. Available here.

Βασιλείου Θ. (2019). Τι συμβαίνει στο Χονγκ Κονγκ, efsyn.gr, Διαθέσιμο εδώ.

CNN Greece (2020). Ένταση στις σχέσεις Κίνας – ΗΠΑ λόγω κοροναϊού: «Σταματήστε να σπέρνετε τον πανικό», CNN Greece, Διαθέσιμο εδώ.

CNN Greece (2020). Χονγκ Κονγκ: «Ξαναφουντώνουν» οι διαδηλώσεις ενόψει της δημιουργίας κέντρων καραντίνας, CNN Greece, Διαθέσιμο εδώ.

CNN Greece (2020). Κοροναϊός: Το Χονγκ Κονγκ κλείνει τα περισσότερα σύνορά του με την ηπειρωτική Κίνα, CNN Greece Διαθέσιμο εδώ.

Μητροπούλου, Ε. (2017). Χονγκ Κονγκ: το τέλος της αρχής «μια χώρα, δυο συστήματα», ΤΟ ΒΗΜΑ, Διαθέσιμο εδώ.

Παντελής, Α. (2017). Εγχειρίδιο Συνταγματικού Δικαίου, εκδ. 3η. Αθήνα: Εκδ. Λιβάνη.

Euronews (2019). Μια χώρα ,δυο συστήματα» διεκδικούν οι πολίτες του Χονγκ Κονγκ., Διαθέσιμο εδώ.

Euronews (2014). Όσα χρειάζεται να ξέρετε για το Χονγκ Κονγκ. Διαθέσιμο εδώ.

^[1] Όρος που αναφέρεται στη γεωγραφική περιοχή που σχετίζεται με την εθνική ομάδα των Κινέζων Χαν.