του Σπύρου Τουλουπάκη,

(Μέρος Ι)

Το ξέσπασμα της πανδημίας

Ο μίτος θα αρχίσει να ξετυλίγεται στις 31 Δεκεμβρίου του 2019, όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, θα ενημερωθεί για πρώτη φορά για μια πνευμονία αγνώστου προελεύσεως στη πόλη Wuhan της Κίνας. Στις 4 Ιανουαρίου του 2020 ο ΠΟΥ αρχικά θα ανακοινώσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του ότι έχουν καταγραφεί κρούσματα πνευμονίας αγνώστου προελεύσεως και μια μέρα μετα θα δημοσιεύσει την πρώτη είδηση σχετικά με το ξέσπασμα της νέας ασθένειας (World Health Organization,2019) .

Στις 7 Ιανουάριου του 2020, οι κινεζικές αρχές θα αναγνωρίσουν τον εχθρό ως ένα νέο είδος κορονοϊού, ενώ τέσσερις μέρες μετα, η Κίνα θα θρηνήσει το πρώτο της θύμα. Στις 13 Ιανουάριου, ο ιός θα ξεφύγει από την Κίνα με το κρούσμα να εμφανίζεται στην Ταϊλανδή, ενώ στις 20 του ίδιου μήνα και οι ΗΠΑ θα καταγράψουν το πρώτο τους κρούσμα. Με την σοβαρότητα της κατάστασης ολοένα να αυξάνεται, οι κινεζικές αρχές αποφασίζουν να θέσουν την πόλη Wuhan σε υποχρεωτικό εγκλεισμό και μερικές μέρες αργότερα ολόκληρη την περιφέρεια Hubei (World Health Organization,2019).

Ο ΠΟΥ θα κηρύξει σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης την δημόσια υγεία στις 30 Ιανουαρίου, ενώ στις 2 Φεβρουαρίου, ο πρώτος θάνατος ασθενή εκτός Κίνας θα καταγραφεί στις Φιλιππίνες. Στο μεταξύ, εφτά μέρες μετα, ο αριθμός των θυμάτων από τον κορονοϊού θα ξεπεράσει στην Κίνα τα θύματα που είχαν καταγραφεί το 2002-3 κατά την διάρκεια της επιδημίας SARS ενώ, στις 11 του ίδιου μήνα, ο ΠΟΥ θα ονομάσει τον εχθρό COVID-19. Μόλις μια μέρα μετα, τα κρούσματα στην Νότια Κορέα θα αρχίσουν να αυξάνονται, ενώ στις 19 Φεβρουαρίου, ο ιός θα φτάσει σε μια νέα ακόμα χώρα το Ιράν. Ο Φεβρουάριος θα λήξει με μια ακόμα ημερομηνία ορόσημο, συγκεκριμένα στις 21/2, η Ιταλία θα αρχίσει να καταγραφεί σημαντική αύξηση κρουσμάτων (Secon, Woodward, Mosher, 2020).

Και ενώ η Κίνα και ειδικότερα η περιφέρεια Hubei είναι σε lockdown, με ότι συνεπάγεται αυτό για την ενεργειακή κατανάλωση της ήδη από τον Ιανουάριο, η Ευρώπη αρχίζει να κλονίζεται για τα καλά από τον COVID-19 με τον Μάρτιο να αποτελεί μήνα ορόσημο. Συγκεκριμένα, στις 3 Μάρτιου, η Ισπανία αρχίζει να καταγράφει σημαντική αύξηση κρουσμάτων, ενώ στις 8/3 η Ιταλία, με αφορμή την γεωμετρική άνοδο των κρουσμάτων της θα προχωρήσει και εκείνη στην επιβολή καθολικού lockdown, προσπαθώντας να κατευνάσει όσο γίνεται την καμπύλη ανόδου. Με αυτήν την επιδημιολογική εικόνα,  ο ΠΟΕ στις 11/3, δεν μπορεί πλέον να αποφύγει το αναπόφευκτο και χαρακτηρίζει την έξαρση του COVID-19 ως πανδημία (Secon, Woodward, Mosher, 2020).

Η απόδοση πανδημικού χαρακτήρα, σε συνάρτηση με την τάχιστη διασπορά, την υψηλή θνησιμότητα των ασθενών και την έλλειψη αποτελεσματικής φαρμακευτικής αγωγής οδήγησαν πλήθος χωρών από όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου να θέσουν σε ισχύ lockdowns για να αποτρέψουν την περεταίρω διασπορά του εχθρού. Το πέρας των ημερών απέδειξε ότι η τακτική αυτή είχε αποτέλεσμα, με σχεδόν τις μισές χώρες, να έχουν προχωρήσει σε σταδιακή επανεκκίνηση της εγχώριας οικονομίας τους (Aura Vision, 2020).

Θα πρέπει να σημειωθεί στο μεταξύ ότι το διάστημα που μεσολάβησε από την επιβολή των lockdowns μέχρι την μουδιασμένη επανεκκίνηση των εγχώριων οικονομιών διήρκησε κατά μέσο όρο ένα μήνα και παραπάνω. Επιπλέον, το γεγονός ότι η πρώτη οικονομία που πάγωσε λόγω επιβολής εγκλεισμών ήταν η κινεζική, υπήρξε αρκετό για να αρχίσουν να αποσταθεροποιούνται οι αγορές πετρελαίου, με την αιτία να διερευνάται στην συνέχεια. Παράλληλα, εξυπακούεται ότι η αποσταθεροποίηση δεν υποβοηθήθηκε καθόλου, όταν ακολουθήσε το πάγωμα και άλλων οικονομιών, ευρωπαϊκών και μη.

Κίνα, πετρέλαιο και αγορές

Η εξέταση της Κίνας υπό το οικονομικό πρίσμα αναμφισβήτητα προκαλεί δέος, δεδομένου ότι, πρόκειται για μια οικονομία με διαχρονικά σταθερούς υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (6,6% το 2018, 6,1% το 2019) και έναν υπέρογκο πληθυσμό που φτάνει τα 1,43 δισεκατομμύρια κατοίκους μέχρι στιγμής (Ναυτεμπορική, 2020, Worldometer, 2020). Διαθέτοντας ένα τέτοιο οικονομικό προφίλ, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι, η Κίνα διεκδικεί το μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά πετρελαίου, με την κατανάλωση πέρυσι να φτάνει τα 13,7mbpd πετρελαίου και τις εισαγωγές να τριπλασιάζονται σε βάθος δεκαπενταετίας  (από 5,5% το 2003 σε 15,5% 2018). Έχοντας επομένως αυτές τις επιδόσεις, δεν είναι τυχαίο που οι ειδικοί επιμένουν ότι καμία άλλη χώρα δεν θα μπορούσε να αναπληρώσει το μερίδιο που διαθέτει η Κίνα στην πετρελαϊκή αγορά ως καταναλώτρια (HALFF, 2020).

 Εντωμεταξύ, όπως προαναφέρθηκε ήδη, τέλος Δεκεμβρίου εμφανίζεται στην Κίνα το πρώτο κρούσμα κορονοϊού, ενώ ένα μήνα αργότερα, ολόκληρη η περιφέρεια Hubei τίθεται σε κάτοικόν εγκλεισμό, ωστόσο οι συνέπειες του επιβεβλημένου lockdown δεν φάνηκαν άμεσα στον τομέα της ενέργειας. Ενώ οι μετακινήσεις περιορίστηκαν δραστικά, κατακρημνίζοντας την ζήτηση πετρελαϊκών προϊόντων από τους καταναλωτές, η ζήτηση πετρελαίου από τα κινεζικά διυλιστήρια δεν μειώθηκε εξίσου άμεσα, το αντίθετο μάλιστα. Για την ακρίβεια, τα κινεζικά διυλιστήρια όπως και άλλες βιομηχανίες στρατηγικού χαρακτήρα, καθώς και μονάδες παραγωγής ενέργειας, διατήρησαν την λειτουργία τους ακόμα και αν άλλοι τομείς όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες είχαν παγώσει (HALFF, 2020).

Παρόλη την αδιάκοπη λειτουργία διυλιστηρίων και άλλων στρατηγικών μονάδων, η εγχώρια κινεζική κατανάλωση πετρελαϊκών προϊόντων προφανώς υπέστη πλήγμα, εφόσον οι μισές βιομηχανίες είχαν αναστείλει τη λειτουργία τους, γεγονός που αποτυπώθηκε και στη μειωμένη παρουσία της Κίνας στις πετρελαϊκές αγορές. Και ενώ στην αρχή, η ελαττωμένη κινεζική ζήτηση εξισορροπήθηκε από την μειωμένη λιβυκή παραγωγή λόγω διαμαχών, όσο ο καιρός περνούσε και ο Covid-19 διασπειρόταν τάχιστα, οι επιπτώσεις εκείνου άρχισαν να επεκτείνονται, από την Κίνα στο κόσμο και από την κινέζικη εσωτερική αγορά στην παγκόσμια αγορά αργού (HALFF, 2020).

Απόδειξη των επιπτώσεων που είχε αρχίσει να προκαλεί ο Covid-19 στην κινεζική οικονομική ατμομηχανή και όσο εξαπλωνόταν στο πλανήτη και σε άλλες οικονομίες αποτελεί η υπερπλήρωση των αποθηκευτικών δεξαμενών πετρελαίου, αφού δεν υπήρχε κατανάλωση για να διοχετευτεί η παραγωγή. Στη Κίνα, από τα μέσα Δεκέμβρη μέχρι αρχές Μαρτίου, η αποθηκευμένη ποσότητα λόγω μη κατανάλωσης αυξήθηκε κατά 56 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, ενώ κάτι αντίστοιχο συνέβη και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ένα μήνα μετά (HALFF, 2020, Dunn, 2020).

Στο μεταξύ, με την πετρελαϊκή κατανάλωση να μειώνεται ραγδαία παγκοσμίως, όπως προαναφέρθηκε ήδη, οι παραγωγοί άρχισαν να θορυβούνται έντονα. Η εξασφαλισμένη ζήτηση (Demand Security) που αποτελεί βασική προϋπόθεση για εκείνους, κλονιζόταν σφοδρά, παρασύροντας αρνητικά εξαιτίας του άνισου ισοζυγίου και την τιμή του πετρελαίου. Η επίμαχη συνάντηση των μελών του ΟΠΕΚ, στις 5 Μαρτίου του 2020, προκειμένου να ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης υπήρξε η απαρχή του πετρελαϊκού πολέμου που ξέσπασε μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας και θα εξεταστεί στην συνέχεια.

 

World Health Organization(2019). WHO Timeline – COVID-19. [online] Διαθέσιμο εδώ. [Accessed 6 June 2020].

Secon, H., Woodward, A. and Mosher, D. (2020). «comprehensive timeline of the new coronavirus pandemic, from China’s first case to the present». BUSINESS INSIDER, [online] Διαθέσιμο εδώ [Accessed 6 June 2020].

Aura Vision (2020). Coronavirus (COVID-19) Lockdown Tracker | Aura Vision. [online] Διαθέσιμο εδώ [Accessed 6 June 2020].

Ναυτεμπορική. (2020). «Με 6,1% «έτρεξε» το 2019 η κινεζική οικονομία». [online] Διαθέσιμο εδώ [Accessed 7 June 2020].

Worldometer. (2020). China Population (2020) – Worldometer. [online] Διαθέσιμο εδώ [Accessed 7 June 2020].

HALFF, A., (2020). WHEN CHINA SNEEZES: OPEC’S STRUGGLE TO COUNTER THE OIL DEMAND IMPACT OF CORONAVIRUS. [ebook] New York City: Center on Global Energy Policy Columbia, p.1. Διαθέσιμο εδώ [Accessed 7 June 2020].

HALFF, A., (2020). WHEN CHINA SNEEZES: OPEC’S STRUGGLE TO COUNTER THE OIL DEMAND IMPACT OF CORONAVIRUS. [ebook] New York City: Center on Global Energy Policy Columbia, p.2. Διαθέσιμο εδώ [Accessed 7 June 2020].

Dunn, K., (2020). «The oil sector is quickly running out of storage for its unprecedented surplus.» Fortune, [online] Διαθέσιμο εδώ [Accessed 9 June 2020].

Soldatkin, V., El Gamal, R. and Lawler, A., (2016). «OPEC, non-OPEC agree first global oil pact since 2001». Reuters, [online] Διαθέσιμο εδώ [Accessed 12 June 2020].