του Θοδωρή Αλογογιάννη, Ερευνητή της Ομάδας Οικονομικών Θεμάτων

Εισαγωγή

Στο άκουσμα του ονόματος της γνωστής εταιρείας Folli Follie είναι πιθανό κανείς να φέρει στο μυαλό του προσιτά κοσμήματα, πολυτελή ρολόγια και καλαίσθητα αξεσουάρ. Ωστόσο, αρκετοί είναι εκείνοι που έχουν συνδέσει το συγκεκριμένο brand name με ένα από τα νεότερα σκάνδαλα του εγχώριου οικονομικού γίγνεσθαι, που ενέπλεξε ακόμα και προεξέχοντα πολιτικά πρόσωπα. Σε κάθε περίπτωση, η Folli Follie Group παραμένει μία από τις ισχυρότερες εταιρείες κοσμημάτων στην Ελλάδα, διατηρώντας 100 καταστήματα σε ολόκληρη την επικράτεια (Folli Follie Group, 2021), ενώ μετρά 39 συναπτά έτη λειτουργίας (Folli Follie, 2021). Κατά συνέπεια, αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό παίκτη της ελληνικής αγοράς κοσμημάτων και η ανάλυσή της παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Η παρούσα μελέτη καταπιάνεται με την ανάλυση της πορείας της Folli Follie, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο παγκόσμιο στερέωμα. Θα διερευνηθεί η εξέλιξη της εταιρείας, από την ίδρυση, την άνοδο και ισχυροποίησή της, έως την ηχηρή πτώση εξαιτίας του σκανδάλου, αλλά και τις συνέπειες που το τελευταίο προκάλεσε.

Το χρονικό της Folli Follie Group

Όλα ξεκίνησαν το 1982, όταν ο Δημήτρης Κουτσολιούτσος μαζί με τη σύζυγό του, Καίτη, εγκαινιάζουν το πρώτο κατάστημα της Folli Follie, στο Κολωνάκι. Στόχος τους, όπως αναφέρουν, είναι η παροχή ειδών “προσιτής πολυτέλειας” στο καταναλωτικό κοινό (Νικηφόρου, 2019). Η επιχείρηση αναπτύχθηκε ραγδαία, ανοίγοντας ολοένα και περισσότερα καταστήματα στην πρωτεύουσα και προσθέτοντας συνεχώς νέα προϊόντα στη συλλογή της. Μία δεκαετία αργότερα, στην εταιρεία εισήλθε και ο γιος των ιδρυτών, Τζώρτζης Κουτσολιούτσος, ο οποίος ανέλαβε τη διεθνή επέκτασή της, κλείνοντας συμφωνίες τόσο με αεροπορικές εταιρείες, όσο και με διεθνή αεροδρόμια.

Η μεγάλη ανάπτυξη, ωστόσο, θα έρθει το 1995, όταν η Folli Follie αποφασίζει να κάνει άνοιγμα στην ασιατική αγορά, με την ανάπτυξη καταστημάτων σε εμπορικά κέντρα της Ιαπωνίας. Παράλληλα, ανοίγουν τα πρώτα υποκαταστήματά της σε αμερικανικό έδαφος, με το σημαντικότερο να βρίσκεται στη Νέα Υόρκη. Η ραγδαία ανάπτυξη του ομίλου είχε ως συνέπεια την εισαγωγή του στο Χρηματιστήριο Αθηνών, το 1997 (Folli Follie, 2021). Μάλιστα, σύμφωνα με τη Νικηφόρου (2019), η Folli Follie πραγματοποιεί στις αρχές της νέας χιλιετίας τα εγκαίνια του πρώτου καταστήματός της στην αγορά της Κίνας, γεγονός που αποτελεί κομβικό σημείο για την εταιρεία, αφού τα προϊόντα της πλέον αποκτούν απήχηση σε ένα τεράστιο καταναλωτικό κοινό.

Κατά τα χρόνια που ακολουθούν, λαμβάνουν χώρα σημαντικές συγχωνεύσεις και επενδύσεις της οικογένειας Κουτσολιούτσου, με σημαντικότερη τη συγχώνευση της Folli Follie με τη Hellenic Duty Free Shops και την Elmec Sport, προκειμένου να δημιουργηθεί ο όμιλος FOLLI FOLLIE GROUP, το 2010. Ακόμα, στη διάρκεια των επόμενων 3 χρόνων, η FF GROUP συνάπτει συμφωνίες με κολοσσούς του παγκόσμιου εμπορίου, όπως ο όμιλος Fosun International, αλλά και η ελβετική Dufry AG (Folli Follie, 2021). Κατά συνέπεια, όλα δείχνουν πως η άλλοτε μικρή οικογενειακή επιχείρηση έχει εξελιχθεί σε μια γιγαντιαία πολυεθνική εταιρεία με μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης και ένα επικερδές μέλλον.

Ωστόσο, το 2018, η έκθεση του αμερικανικού hedge fund QCM (Quintessential Capital Management 2018) ήρθε να “ταράξει τα νερά”. Στη συγκεκριμένη, αμφισβητούνταν ευθέως η οικονομική θέση της Folli Follie, ενώ διατυπώνονταν σημαντικές αμφιβολίες ως προς τον πραγματικό αριθμό των καταστημάτων της, την ψηφιακή της δυναμική, καθώς και τις “άγνωστες” ελεγκτικές της εταιρείες (Κούρταλη, 2018). Ωστόσο, η χαριστική βολή για τον όμιλο FF GROUP δόθηκε με τη δημοσίευση της έκθεσης της συμβουλευτικής εταιρείας, Alvarez & Marsal, στην οποία αποτυπωνόταν το πραγματικό μέγεθος της απάτης. Συγκεκριμένα, όπως διαπιστώθηκε, ο μηχανισμός παραποίησης στοιχείων που ακολουθούσε ο όμιλος στην Ασία αναφερόταν από τους υπαλλήλους ως “merry go round” (γύρω γύρω όλοι) και στην ουσία, εκμεταλλευόταν το μεγάλο πλήθος θυγατρικών εταιρειών, προκειμένου να “γυρίζει” τους τζίρους ανάμεσά τους και να τους εμφανίζει πολλαπλάσιους σε σχέση με το πραγματικό τους μέγεθος (Χρυσικόπουλος, 2020).

Οι συνέπειες για την οικογένεια Κουτσολιούτσου αποδείχθηκαν ιδιαίτερα δυσμενείς. Αμέσως μετά τον σάλο που προκλήθηκε, τόσο ο Δημήτρης Κουτσολιούτσος, όσο και η σύζυγός του, υπέβαλαν την παραίτησή τους, προτείνοντας να αντικατασταθούν άμεσα από στελέχη εγνωσμένου κύρους που θα κατάφερναν να αναδιαρθρώσουν και να καθοδηγήσουν την εταιρεία σε μια επιτυχημένη μελλοντική πορεία (Νικηφόρου, 2019). Παράλληλα, ο ιδρυτής της Folli Follie δήλωνε απόλυτη εμπιστοσύνη στον γιο του, Τζώρτζη, να ηγηθεί αποτελεσματικά του ομίλου κατά τα επόμενα χρόνια. Παρόλα αυτά, τον Δεκέμβριο του 2019 και εκείνος, με τη σειρά του, αποφάσισε να αποχωρήσει οριστικά από την επιχείρηση, δίνοντας τέλος στην εποχή Κουτσολιούτσου για τη Folli Follie.

Η υπόθεση, όμως, δε θα τελείωνε εκεί. Σύμφωνα με τον Στάθη (2020), πατέρας και γιος κρίθηκαν προφυλακιστέοι στις 9 Σεπτεμβρίου του επόμενου έτους για βαρύτατες κατηγορίες, μερικές εκ των οποίων συνιστούσαν ξέπλυμα μαύρου χρήματος και εγκληματική οργάνωση, ενώ και στην Αικατερίνη Κουτσολιούτσου απαγγέλθηκαν κατηγορίες για απάτη, ξέπλυμα και χειραγώγηση. Αξίζει να σημειωθεί πως οι τρεις κατηγορούμενοι αρνήθηκαν την ανάμειξή τους σε οποιαδήποτε αξιόποινη πράξη, χωρίς, ωστόσο, να καταφέρουν να πείσουν την ανακρίτρια. Μάλιστα, από έρευνα της ελεγκτικής εταιρείας PricewaterhouseCoopers προέκυψε ότι στην ηλεκτρονική αλληλογραφία του τότε διευθύνοντος συμβούλου Τζώρτζη Κουτσολιούτσου βρέθηκαν μηνύματα που ενέπλεκαν ακόμη και πολιτικά πρόσωπα του κυβερνώντος κόμματος την εποχή που ξέσπασε το σκάνδαλο. Ωστόσο, τελικώς δεν κατέστη δυνατό να βρεθούν αδιάσειστα αποδεικτικά στοιχεία που να ενοχοποιούν τα εν λόγω πολιτικά πρόσωπα (naftemporiki.gr, 2020).

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά, η περίπτωση της Folli Follie αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας πολλά υποσχόμενης νεοφυούς επιχείρησης, που η ξαφνική της επιτυχία μετατράπηκε τελικά σε κατάρα. Είναι εμφανές πως η δίψα της οικογένειας Κουτσολιούτσου για ανέλιξη και πολυτελή ζωή (Η Καθημερινή, 2020), ώθησε τους ιδιοκτήτες σε στρατηγικά λάθη με σοβαρές νομικές, αλλά και οικονομικές συνέπειες. Μελετώντας κανείς την ιστορία της εταιρείας, κατανοεί αφενός πως πίσω από “ωραιοποιημένες” οικονομικές καταστάσεις, η πραγματικότητα ενδέχεται να είναι αρκετά διαφορετική και αφετέρου πόσο εύκολα η επιτυχία δύναται να διαφθείρει τον μέσο επιχειρηματία, οδηγώντας τον σε μοιραία σφάλματα.

Βιβλιογραφία/Πηγές

[1] Folli Follie Group 2021, Διαθέσιμο εδώ.

[2] Folli Follie 2021, ΙΣΤΟΡΙΑ, Διαθέσιμο εδώ.

[3] naftemporiki.gr 2020, ‘Folli Follie: Έκθεση της PWC εμπλέκει πρώην υπουργούς και βουλευτές’, 21 Δεκεμβρίου, Διαθέσιμο εδώ.

[4] Quintessential Capital Management 2018, The Other Greek Parmalat?, Διαθέσιμο εδώ.

[5] Η Καθημερινή 2020, ‘Πώς στήθηκε η απάτη της Folli Follie’, 23 Δεκεμβρίου, Διαθέσιμο εδώ.

[6] Κούρταλη, Ε 2018, ‘“Επίθεση” από το fund QCM οδηγεί σε limit down την Folli Follie’, Capital.gr, 4 Μαΐου, Διαθέσιμο εδώ.

[7] Νικηφόρου, Ρ 2019, ‘Folli Follie: Η άνοδος και η πτώση της οικογένειας Κουτσολιούτσου’, insider.gr, 29 Δεκεμβρίου, Διαθέσιμο εδώ.

[8] Στάθης Π 2020, ‘Προφυλακιστέοι Δημήτρης και Τζώρτζης Κουτσολιούτσος για την υπόθεση της Folli Follie’, Capital.gr, 9 Σεπτεμβρίου, Διαθέσιμο εδώ.

[9] Χρυσικόπουλος Ν 2020, ‘Folli Follie: Από το report-κόλαφος του QCM, στην προφυλάκιση Κουτσολιούτσων’, Capital.gr, 10 Σεπτεμβρίου, Διαθέσιμο εδώ.