της Ελευθερίας Φλώρου, Ερευνήτριας της Ομάδας Διεθνών Σχέσεων & Εξωτερικής Πολιτικής

Η ιστορία της Αιθιοπίας είναι γεμάτη παραδείγματα από την αλληλεπίδραση πολλών εθνικών ομάδων μέσα στο εσωτερικό της που την καθιστούν ιδιαίτερη περίπτωση. Θέματα εθνικά, περιφερειακά και θρησκευτικά επηρεάζουν την αρμονία του κράτους και συγκρούσεις ξεσπούν μέσα στους κόλπους της χώρας. Το φαινόμενο του περιφερισμού που συναντάται έντονο στην Αιθιοπία έχει τις ρίζες του στην «εποχή των πριγκίπων», όταν η χώρα ήταν χωρισμένη σε πολλές περιοχές πάνω σε μία εθνοτική, φυλετική βάση χωρίς αποτελεσματική κεντρική εξουσία. Από τότε οι εθνοτικές διαφορές καθορίζουν την ισχύ των πολιτικών ελίτ και η εθνική συνοχή είναι ένα επίμαχο ζήτημα. (Berhe, 2008)

Το κόμμα TPLF και η Αιθιοπία είναι μια μελέτη περίπτωσης που αναδύονται τα προβλήματα του περιφερισμού στην Αφρική και που αποσταθεροποίηση της χώρας μπορεί να έχει συνέπειες για το Κέρας της Αφρικής και ίσως έκρηξη του μεταναστευτικού κύματος από την ευρύτερη περιοχή. Στην παρούσα έρευνα θα γίνει προσπάθεια να αναδειχθεί πώς αυτός ο περιφερισμός έπαιξε ρόλο στην εμφάνιση ενός μετώπου και μετέπειτα ενός κόμματος, του TPLF/ EPRDF, καθώς και τους άλλους λόγους που συνέβαλαν στην ανάπτυξη αυτού. Τέλος, θα αναλυθούν τα γεγονότα που οδήγησαν στις πρόσφατες συγκρούσεις στο Tigray, μια από τις βορειότερες επαρχίες της Αιθιοπίας, με την κυβέρνηση. 

Έννοια περιφερισμού και το φαινόμενο αυτό στην Αφρική

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να διευκρινιστεί η έννοια του περιφερισμού που ταλανίζει μέχρι σήμερα τις χώρες της Αφρικής. O περιφερισμός είναι μια πολιτική ιδεολογία που συνίσταται στη διάκριση μιας περιοχής ή επαρχίας με βάση στοιχεία γλωσσικά, θρησκευτικά, πολιτικά. Η ιδεολογία αυτή δίνει βάση στην παραγωγή επίσημων πολιτικών και στη δημιουργία διοικητικού συστήματος σε τοπικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να δίνει το χώρο σε πολιτικά στοιχεία της περιοχής να οργανωθούν, να σχηματίσουν ομάδες και να ενισχυθούν. Κατά τη δεκαετία του 1990, πολλά κινήματα έκαναν την εμφάνιση τους, δρώντας de facto στα εδάφη που είχαν υποστήριξη από τον γηγενή πληθυσμό. (Soderbaum, 2011)

Στην Αφρική, το φαινόμενο του περιφερισμού είναι συνυφασμένο με την έναρξη εθνοτικών διαμαχών μεταξύ των διαφόρων φυλών. Στα αίτια που προκαλούν αυτή την κατάσταση κατατάσσονται η πολιτισμική διαφορά μεταξύ των φυλών, καθώς και η άνιση ανάπτυξη. Ακόμα, η επιβολή συγκεντρωτικών καθεστώτων σε πολλές χώρες της ηπείρου, υποδαύλιζε τις εντάσεις στο εσωτερικό των κρατών και την ανάδυση εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων. Η αποικιοκρατία και η χάραξη των συνόρων με βάση τις ζώνες επιρροής της κάθε αποικιοκρατικής δύναμης, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη εθνοτικά, γλωσσικά και πολιτισμικά ζητήματα, επεξέτειναν το φαινόμενο του περιφερισμού καθώς ομάδες με ίδια εθνοτικά χαρακτηριστικά βρίσκονταν σε περισσότερα από ένα κράτη ζητώντας την αυτοδιοίκηση και την ανεξαρτησία τους.(Alemayehy,2004)

Λόγοι που οδήγησαν στην εμφάνιση του TPLF 

Το TPLF (Tigray People’s Liberation Front) ξεκίνησε τον αγώνα του για να διασφαλίσει την αυτοδιοίκηση της περιοχής Tigray το 1975, ενάντια σε ένα στρατιωτικό καθεστώς που καταπίεζε τους πολίτες του και περιόριζε τις ελευθερίες τους.  Ο Mangistu Haile Mariam, στρατιωτικός διοικητής και αρχηγός του κράτους και το καθεστώς Derg, αποτελούμενο από τους υπόλοιπους στρατιωτικούς διοικητές και τους υποστηρικτές του, επιθυμούσαν τον έλεγχο όλων των οργάνων της εξουσίας  και δεν δίστασαν να σκοτώσουν, να απελάσουν ή να φυλακίσουν όσους ήταν αντίθετοι στο στρατιωτικό καθεστώς που είχαν επιβάλει. (Crummey) Εθνοτικές ομάδες που ζητούσαν αυτοδιάθεση και αυτοδιοίκηση αποτελούσαν τον πρώτο στόχο για το καθεστώς προκειμένου να αντιμετωπιστεί το θέμα του περιφερισμού και να σταθεροποιηθεί η εξουσία του. Η πανεπιστημιακή ένωση φοιτητών στο Tigray (Tigraian University Students’ Association) προείδε την δύσκολη κατάσταση στην οποία θα ερχόταν με την άνοδο του καθεστώτος Derg. Μέσα σε αυτή την  πολιτική αβεβαιότητα και το τρόμο που επικράτησε, πολλές πολιτικές ομάδες αναδύθηκαν σαν εθνικές ή πολυεθνικές πολιτικές ομάδες και ανέλαβαν επαναστατική δράση. (Berhe, 2008)

Μία από αυτές τις ομάδες ήταν και η TNO (Tigraian National Organization), πρόδρομος του TPLF, με σκοπό την προπαρασκευή του ένοπλου αγώνα που θα οργάνωναν τα μέλη του για την αυτονόμηση του Tigray, αλλά και για την εγκαθίδρυση δημοκρατικού καθεστώτος στην Αιθιοπία και το σεβασμό όλων των εθνικών ομάδων της. Για να πετύχουν αυτό το στόχο, οι συμμετέχοντες στην TNO έπρεπε να κινητοποιήσουν όλες τις ομάδες και τα ενεργά πολιτικά στοιχεία της περιοχής και να εξασφαλίσουν την υποστήριξη αυτών. (Berhe, 2008)

Αυτονόμηση

Ωστόσο, ούτε η ύπαρξη ενός στρατιωτικού καθεστώτος από μόνο του, ούτε η ενασχόληση των νέων με την πολιτική είναι οι μόνοι λόγοι που οδήγησαν στην δημιουργία εθνικών πολιτικών ομάδων, όπως αυτή της TNO και μετέπειτα του TPLF, για την αλλαγή του καθεστώτος. Η ιδέα της αυτονόμησης των περιοχών ήταν βαθιά ριζωμένη στην Αιθιοπία. Ήδη κατά τον 10ο αιώνα η εμφάνιση της θρησκείας του μουσουλμανισμού στην Αιθιοπία και ο ασπασμός αυτού από διάφορους αυτοκράτορες είχε σαν αποτέλεσμα την απώλεια ελέγχου πολλών περιοχών από το κέντρο, κατάσταση που κορυφώθηκε κατά την περίοδο 1527-1543. Αυτή η αποκέντρωση και η απώλεια ελέγχου, έδωσε την ευκαιρία σε τοπικούς άρχοντες να αναδειχθούν και να αποκτήσουν δύναμη. Συχνά, οι άρχοντες αυτοί οδηγούνταν σε διαμάχες μεταξύ τους για να εξασφαλίσουν επιρροή σε μια ευρύτερη περιοχή. Η κατάσταση αυτή ήταν πολύ έντονη στην περιοχή Tigray, στην οποία δόθηκαν οι περισσότερες μάχες, με αποτέλεσμα να προκαλούνται λιμοί ανά τακτά χρονικά διαστήματα, εξαντλώντας τους κατοίκους της περιοχής. (Berhe, 2008)

 Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια της κατοχής της Αιθιοπίας από την Ιταλία από το 1936 μέχρι το 1941, παρόλη την σκληρή αντίσταση όλων των περιοχών στην Αιθιοπία, η ένταση του αντάρτικου κινήματος στο Tigray ήταν ασύγκριτη με αυτή άλλων περιοχών. Αλλά και αργότερα, με την εγκαθίδρυση ενός μοναρχικού καθεστώτος, ο πληθυσμός στο Tigray εξεγέρθηκε ζητώντας την αυτονόμηση της περιοχής, αν η κεντρική εξουσία αποτύγχανε να εισάγει μεταρρυθμίσεις. Η συμφωνία του αυτοκράτορα Haile Selassie με τη Βρετανία για τον βομβαρδισμό των θέσεων του κινήματος για την ανεξαρτησία του Tigray, κατέληξε σε τραγωδία, αφού χιλιάδες κάτοικοι έχασαν την ζωή τους. Παράλληλα, η υποχρέωση των πολιτών να πληρώσουν μεγάλα ποσά, η κατάσχεση της περιουσίας τους σαν αντίποινα, αλλά και για την αποτροπή μελλοντικών εξεγέρσεων, επεξέτεινε τη δυσφορία των κατοίκων. Στο όνομα της ενοποίησης, ο αυτοκράτορας απέσπασε τον έλεγχο από τους τοπικούς άρχοντες, μεταφέροντας τον σε κρατικούς υπαλλήλους από άλλη περιφέρεια της Αιθιοπίας. Η δύσκολη θέση, στην οποία περιήλθε ο πληθυσμός, επέφερε αρνητική στάση απέναντι στο καθεστώς και ανέδειξε περαιτέρω το εθνοτικό αίσθημα. Η δυσαρέσκεια αυτή περνούσε από γενιά σε γενιά και σταδιακά ο πληθυσμός έπαψε να δέχεται την κρατική εξουσία και οι εξεγέρσεις συνεχίστηκαν. (Berhe, 2008)

Κατά τη διάρκεια του ένοπλου αγώνα για την αυτονόμηση της Ερυθραίας από την κυβέρνηση της Αιθιοπίας που ξεκίνησε το 1961, πολλοί κάτοικοι του Τιγκράι έδειξαν συμπάθεια στο κίνημα αυτό και κατά τη δεκαετία του ’70, πολιτικά στοιχεία άρχισαν να διαμορφώνουν ομάδες για την διενέργεια ένοπλου αγώνα και τη διεκδίκηση της ανεξαρτησίας του Tigray στη βάση μιας εθνοτικής ιδεολογίας. Σε συνδυασμό με την άνοδο στην εξουσία του στρατιωτικού καθεστώτος, οι εθνοτικές ομάδες στο Tigray θεώρησαν ότι ο μόνος δρόμος ήταν αυτός της ένοπλης σύρραξης. (Berhe, 2008) 

Περιφερισμός και εθνοτικές ομάδες

Καθόλη τη διάρκεια των εξεγέρσεων, το Tigray ήταν μια επαρχία που τα σημάδια των πολέμου ήταν ορατά, η ξηρασία και οι λιμοί είχαν οδηγήσει σε πτώση του βιοτικού επιπέδου, το σύστημα γεωργικής παραγωγής ήταν απαρχαιωμένο και σε μεγάλο βαθμό οι περιουσίες των κατοίκων είχαν καταστραφεί. Το εκπαιδευτικό σύστημα στην περιοχή ήταν και αυτό σε μεγάλο βαθμό παραμελημένο, καθώς δεν υπήρχαν λύκεια και πανεπιστήμια. Εξαιτίας αυτών, μεγάλο μέρος του γηγενούς πληθυσμού άρχισε να μεταναστεύει σε άλλες περιοχές της Αιθιοπίας ή στη γειτονική Ερυθραία. Σε μεγάλο βαθμό, ο πληθυσμός της περιοχής πίστευε ότι η αδιαφορία για την ανάπτυξη του Tigray ήταν μια τακτική της πολιτικής ελίτ στην Amhara που είχε σκοπό την αποδυνάμωση του πληθυσμού της περιοχής. Αυτό, έχει τη βάση του σε ιστορικές διαφορές και αντιπαλότητες μεταξύ των αριστοκρατικών τάξεων σε Tigray και Amhara. (Berhe, 2008)

Ριζοσπαστική ιδεολογία νέων

Κατά τη δεκαετία του 1970, οι φοιτητές στην Αιθιοπία άρχισαν να υιοθετούν μια ριζοσπαστική πολιτική ιδεολογία και επιζητούσαν αλλαγές στο πολιτικό σύστημα της χώρας άμεσα, με επαναστατικό τρόπο και με κάθε τίμημα. Τα παραδείγματα κομμουνιστικών χωρών όπως αυτά της Σοβιετικής Ρωσίας, της Μαοϊκής Κίνας, της Λαϊκής Δημοκρατίας του Βιετνάμ του Χο Τσι Μιν και της Κούβας του Τσε Γκεβάρα λειτουργούσαν σαν οδηγός για τη μεταστροφή της Αιθιοπίας, σε μία χώρα με κομμουνιστική ιδεολογία. (Berhe, 2008)

Ωστόσο, οι νέοι της Αιθιοπίας, στην ταξική ιδεολογία έδωσαν και μια εθνοτική διάσταση, καθώς η πολιτική ελίτ της Amhara μονοπωλούσε την άσκηση εξουσίας, χωρίς να αφήνει κανένα περιθώριο για την ανάπτυξη και άλλων περιοχών. Επιπλέον, η εμπειρία επαναστατικών κινημάτων σε διάφορες περιοχές στην επαρχία του Tigray, αλλά και στην Ερυθραία, λειτούργησαν σαν ιστορικά προηγούμενα και συνέβαλαν στην ενδυνάμωση της επαναστατικής ιδεολογίας. Νέοι από πολλές περιθωριοποιημένες περιοχές συμμετείχαν έντονα στα κινήματα που ζητούσαν ριζοσπαστικές αλλαγές, υποστήριζαν την ισότητα όλων των εθνοτήτων και εθνοτικών ομάδων μέσα στους κόλπους της χώρας και αξίωναν το δικαίωμα για αυτοδιάθεση. (Berhe, 2008)

Μέλη της TNO υιοθέτησαν την ταξική ιδεολογία και έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στην εθνοτική διάσταση αυτής, καθώς θεωρούσαν ότι σε μια δημοκρατική Αιθιοπία, το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και αυτοδιοίκηση περιοχών, θα ήταν δεδομένο. Ωστόσο, εξαιτίας της άσχημης κατάστασης στην οποία είχε περιέλθει ο πληθυσμός στο Tigray, το εθνοτικό αίσθημα ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένο και ξύπνησε τις μνήμες του πληθυσμού που είχε υποστεί πολιτικοοικονομικές πιέσεις. Χρησιμοποιώντας την αριστερή ιδεολογία, η TNO προσπάθησε να δημιουργήσει μια εκρηκτική κατάσταση που θα οδηγούσε στην κινητοποίηση του λαού που τελικά έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πτώση τόσο του καθεστώτος του Haile Selassie όσο και του καθεστώτος Derg. Μάλιστα, πολλά ριζοσπαστικά στοιχεία που προσπαθούσαν να φύγουν από τις περιοχές που ελέγχονταν αυστηρά από το καθεστώς Derg κατέφευγαν στο Tigray. Τα μέλη της TNO είχαν επαφές μαζί τους και δεν άργησαν να τους ενσωματώσουν στην ένοπλη ομάδα TPLF που συστάθηκε από την πολιτική ομάδα TNO. Η έναρξη του επαναστατικού αγώνα από το TPLF το 1974 είχε έναν και μόνο σκοπό, την αυτοδιάθεση της περιοχής Tigray. (Berhe, 2008)

Η άνοδος του TPLF στην εξουσία

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’80 η ένοπλη οργάνωση του TPLF είχε εξαπλωθεί και ήταν ικανή να επιφέρει σοβαρά πλήγματα στον κυβερνητικό στρατό. Το Μάιο του 1991 το TPLF σε συνεργασία με το EPRDF (Ethiopian People Revolutionary Democratic Front) πήρε την εξουσία και ξεκίνησε να κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή. Το κόμμα που βρισκόταν στην εξουσία καθόριζε τις πολιτικές στη βάση της ιδεολογίας της Επαναστατικής Δημοκρατίας, θεωρώντας ότι αποτελεί πολιτικό προσανατολισμό για την επίτευξη της οικονομικής ανάπτυξης και την εγκαθίδρυση ενός δημοκρατικού καθεστώτος. Η Επαναστατική Δημοκρατία αποτελούσε μια αριστερή ιδεολογία βασισμένη στις αρχές του Μαρξισμού – Λενινισμού – Μαοϊσμού που σκόπευε κυρίως να μεταμορφώσει την Αιθιοπία σε μια σοσιαλιστική αγορά. (Gebregziabher, 2019)

Από το 2007 και μετά από μία ρήξη στο εσωτερικό του TPLF, το κόμμα έκανε στροφή προς ένα άλλο μοντέλο διακυβέρνησης, αυτό του «δημοκρατικού αναπτυξιακού κράτους» εγκαταλείποντας την «επαναστατική δημοκρατία». Ο σκοπός του νέου μοντέλου που υιοθετήθηκε ήταν η επιτάχυνση της ανάπτυξης, η οποία θα λειτουργούσε σαν πηγή νομιμότητας και αξιοπιστίας. Στα πλαίσια αυτού, η φτώχεια θεωρούνταν υπαρξιακός εχθρός του κράτους και η κυβέρνηση ζητούσε την κινητοποίηση του πληθυσμού για την αντιμετώπισή της. Με αυτό το τρόπο, η κυβέρνηση ισχυροποιούσε τη θέση της και ευνοούσε την κεντρική διαχείριση των υποθέσεων του κράτους. Το κόμμα υποστήριζε ότι για να επιτευχθεί η ανάπτυξη απαιτούνταν πολιτική σταθερότητα καθώς τα αναπτυξιακά προγράμματα ήθελαν χρόνο για να αποδώσουν. Η κυβέρνηση του TPLF/EPRDF συγκέντρωνε όλο και περισσότερες εξουσίες στα χέρια της, επεμβαίνοντας και ρυθμίζοντας τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά θέματα που προέκυπταν. (Gebregziabher, 2019)

Η πτώση του κόμματος TPLF/EPRDF

Μετά από 30 περίπου χρόνια του TPLF/EPRDF στην εξουσία, η δυσαρέσκεια του πληθυσμού της Αιθιοπίας αυξανόταν. Ο θάνατος, το 2012, του Meles Zenawi, που κυριαρχούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην πολιτική σκηνή ως αρχηγός του κόμματος και η αντικατάσταση του από τον  Halemariam Desalegn, ενός αδύναμου ηγέτη που δεν μπορούσε να διαχειριστεί τις αντιδραστικές τάσεις προς τις πολιτικές της κυβέρνησης, αποδείχθηκαν καθοριστικά για τη τύχη του κόμματος. Οι αρχηγοί των δύο μεγαλύτερων εθνοτικών ομάδων της Αιθιοπίας, αυτές της Amhara και του Oromo, συνεργάστηκαν με ένοπλες ομάδες για να υπερνικήσουν το TPLF και να αναδείξουν τον Abiy Ahmed, που είχε καταγωγή και από το Oromo και από τη Amhara, πρωθυπουργό στις εκλογές του 2018. (Burke,2020)

Με την άνοδο του Abiy στην εξουσία, αξιωματούχοι του TPLF απομακρύνθηκαν από θέσεις ασφαλείας, άλλοι συνελήφθησαν για λόγους διαφθοράς  και καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ ξεκίνησαν αλλαγές στη δομή του στρατού, καθώς η πλειοψηφία αυτού ήταν υποστηρικτές του TPLF. Αλλαγές όπως η απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων, το καλωσόρισμα εξόριστων πίσω στην Αιθιοπία, η ιδιωτικοποίηση  κρατικών εταιρειών και η άρση απαγορεύσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αύξησαν τη δημοτικότητα του νέου πρωθυπουργού. Η συμφωνία ειρήνης που πέτυχε ο Abiy με την Ερυθραία, και η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στον Abiy για την επίτευξη της ομαλής συνύπαρξης στην περιοχή, απομόνωσαν εντελώς το TPLF. (Burke, 2020)

Το καλοκαίρι του 2020, εντάσεις ξεκίνησαν μεταξύ της κυβέρνησης και των αντίθετων σε αυτή ομάδων. Έντονες διαδηλώσεις των πολιτών  στην πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, Addis Ababa που έκαναν λόγο για πολιτική και οικονομική καταπίεση, κατεστάλησαν βίαια και εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν, άλλοι συνελήφθησαν, ενώ σχολεία, εταιρείες και εργοστάσια καταστράφηκαν ολοσχερώς. Προήλθαν αντιδράσεις και από το TPLF, καθώς αρνήθηκε να παραδώσει πολιτικούς κρατούμενους στην κυβέρνηση και να συμμετάσχει σε ένα νέο πολιτικό σχήμα, οργανωμένο από το πρωθυπουργό για την αντικατάσταση της παλιάς συμμαχίας του TPLF με το EPRDF. (Burke,2020) Η αναστολή των εθνικών εκλογών που θα πραγματοποιούνταν τον Αύγουστο του 2020 λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και η μετάθεση τους κάποια στιγμή μέσα στο 2021, χωρίς σαφή προσδιορισμό, επιδείνωσε την κατάσταση καθώς θεωρήθηκε ότι η κυβέρνηση σκοπίμως επεκτείνει τη θητεία της και την παραμονή της στην εξουσία. (Marks, Dahir, 2020)

Αντίθετα με τις κυβερνητικές εντολές, οι αρχηγοί του Tigray, διοργάνωσαν τοπικές εκλογές, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα ανυπακοής και επιθυμίας για μεγαλύτερη ανεξαρτησία της περιοχής, ενώ η κυβέρνηση διέταξε μικρή κάλυψη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης των εκλογών. (Marks, Dahir, 2020) Σειρά γεγονότων οδήγησαν στην κλιμάκωση της ήδη τεταμένης κατάστασης. Τον Οκτώβριο, οι νομοθέτες εξέτρεψαν την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση από την περιοχή Tigray σαν τιμωρία, ενώ η μετακίνηση από άλλες περιοχές της Αιθιοπίας προς το Tigray έγινε εξαιρετικά δύσκολη, όχι μόνο για τους κατοίκους της Αιθιοπίας, αλλά και για τους διεθνείς παρατηρητές. (Walsh and Marks, 2020) Στις 4 Νοεμβρίου του 2020, εκδηλώθηκε στρατιωτική επίθεση στην περιοχή του Tigray μετά από επίθεση του TPLF σε μια στρατιωτική βάση στην περιοχή. Την ίδια μέρα, η κυβέρνηση διέκοψε τη τηλεφωνική σύνδεση. Η διαμάχη που ξέσπασε, έχει ήδη φτάσει σε εκρηκτικό στάδιο καθώς διενεργούνται μέχρι και αεροπορικές επιθέσεις, ενώ χιλιάδες άνθρωποι προσπαθούν να περάσουν τα σύνορα με κάθε τρόπο. (Walsh and Dahir, 2020)

Συμπεράσματα

Μια ανθρωπιστική κρίση έχει ξεσπάσει στην Αιθιοπία και ειδικοί κάνουν λόγο για τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου και από τις δύο πλευρές. Ο Ερυθρός Σταυρός κάνει λόγο για εκατοντάδες τραυματισμένους, για πολλούς που ζητούν άσυλο σε γειτονικές χώρες και πολλούς άλλους που λόγω των συνθηκών έχουν αποχωριστεί από την οικογένεια τους και αναζητούν τους συγγενείς τους. (ICRC, 2020) Τα γεγονότα αυτά οδηγούν σε αποσταθεροποίηση της χώρας και διχασμό. Οι εθνοτικές διαφορές έχουν έρθει και πάλι στην επιφάνεια και ένας εμφύλιος πόλεμος είναι ένα πιθανό ενδεχόμενο. Η κατάσταση αυτή είναι πολύ πιθανό να αποσταθεροποιήσει την ευρύτερη περιοχή που ονομάζεται Κέρας της Αφρικής ( Horn of Africa), μια περιοχή με έντονο στρατηγικό ενδιαφέρον, με οδυνηρές συνέπειες. (Walsh and Dahir, 2020). 

Βιβλιογραφία 

Βιβλία

Berhe, A. (2008) A political history of the Tigray People’s Liberation Front (1975-1991): Revolt, Ideology and Mobilization in Ethiopia. Διαθέσιμο εδώ. 

Ακαδημαϊκή βιβλιογραφία

Gebregziabher, T. (2019) Ideology and Power in TPLF’s Ethiopia: A Historic Reversal in the Making? Oxford Academic. Διαθέσιμο εδώ. 

Sodebraum, F. (2011) International Encyclopedia of Political Science. Διαθέσιμο εδώ.

Alemayehu, A. (2004) Ethnic Federalism in Ethiopia: Challenges and Opportunities. Faculty of Law, University of Lund. Διαθέσιμο εδώ. 

Άρθρα

Walsh, D and Dahir, A. (2020). Why Is Ethiopia at War With Itself? The New York Times. Διαθέσιμο εδώ.

Walsh, D and Marks, S. (2020). They Once Ruled Ethiopia. Now They Are Fighting Its Government. The New York Times. Διαθέσιμο εδώ.

Walsh, D and Marks, S. (2020). Ethiopia Escalates Fight Against Its Powerful Tigray Region. The New York Times. Διαθέσιμο εδώ.

Marks, S and Dahir, A. (2020). Ethiopian Region Holds Local Elections in Defiance of Prime Minister. The New York Times. Διαθέσιμο εδώ.

ICRC. (2020). Operational update on escalating fighting in Tigray and northern Ethiopia. Διαθέσιμο εδώ. 

Burke, J. (2020). Rise and fall of Ethiopia’s TPLF – from rebels to rulers and back. Διαθέσιμο εδώ.