Η Διαστημικη Βιομηχανια της Κινας και η Συμβολη της Τεχνητης Νοημοσυνης

του Γιάννη Λιβέρη, Ερευνητή της Ομάδας Διεθνών Σχέσεων & Εξωτερικής Πολιτικής

Εισαγωγή

Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (ΛΔΚ) αποσκοπεί έως το 2049 να γίνει ένα πλήρως ανεπτυγμένο, πλούσιο και ισχυρό κράτος κυριαρχώντας στους τομείς του διαστήματος, της τεχνητής νοημοσύνης και της καινοτομίας. Ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping έχει χαρακτηρίσει το διαστημικό πρόγραμμα της χώρας ως πυλώνα του εγχειρήματος για την «εθνική αναζωογόνηση του κινεζικού κράτους». Όταν εκτοξεύθηκε το πρώτο μέρος του μόνιμου διαστημικού σταθμού στην τροχιά της Γης, τον Απρίλιο του 2021, ο Xi διεμήνυσε στους Κινέζους μηχανικούς πως ελπίζει ότι θα μπορέσουν να μεταφέρουν το πνεύμα των «Δύο Βομβών και Ενός Δορυφόρου». Το τελευταίο μήνυμα αναφέρεται σε έναν κώδικα του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ) για τα τρία επιτεύγματα των δεκαετιών 1960 και 1970 – η δοκιμή της πυρηνικής βόμβας, η τοποθέτησή της σε διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο και η εκτόξευση του πρώτου κινεζικού δορυφόρου, Dong Fang Hong 1 (Kynge, J. & Shepherd, C., 2021).   

Ο μακροπρόθεσμος στόχος του προγράμματος είναι η εθνική πλουτοπαραγωγή να τροφοδοτείται από την οικονομία του διαστήματος, της οποίας η αξία προβλέπεται ότι θα ανέρχεται στα $2,7 τρις το 2040.  Για να κατανοηθεί η σημασία του διαστήματος για την τεχνολογική και οικονομική άνοδο της Κίνας, η παρούσα ανάλυση θα θίξει τα ακόλουθα ερευνητικά ερωτήματα:   
α) Πώς εξυπηρετεί τους εθνικούς στόχους το Διαστημικό Πρόγραμμα της Κίνας;
β) Πώς συσχετίζεται η Διαστημική Ισχύς με την Ήπια Ισχύ;   
γ) Ποια είναι η συμβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης στο Διάστημα;       
δ) Μπορεί, εν τέλει, να καταστεί Διαστημική Υπερδύναμη η Κίνα;   

1. Το Διαστημικό Πρόγραμμα της Κίνας

i) Η Οργάνωση του Διαστημικού Οικοσυστήματος της Κίνας

Το κινεζικό διαστημικό πρόγραμμα ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και αναδιαμορφώθηκε το 1993, καταστώντας την Εθνική Υπηρεσία Διαστήματος της Κίνας (CNSA) ως υπεύθυνη για τον σχεδιασμό διαστημικών δραστηριοτήτων. Σήμερα, οι δύο κρατικές εταιρείες, η China Aerospace Science and Technology Corporation (CASC) και η China Science and Industry Corporation (CASIC) είναι οι δύο κολοσσοί που κατευθύνουν τις τεχνολογικές και παραγωγικές δυνατότητες της βιομηχανίας. Η πρώτη αποτελεί τον κύριο κατασκευαστή των βαρέων οχημάτων εκτόξευσης, όπως τη σειρά Long March, των διαστημικών σκαφών και της πλειονότητας των κινεζικών δορυφόρων. Η εμπορική θυγατρική της, China Great Wall Industry Corporation (CGWIC), πωλεί δορυφόρους και υπηρεσίες σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπως στη Βραζιλία, τη Βολιβία, το Λάος, το Πακιστάν, την Τουρκία και τη Βενεζουέλα. Η δεύτερη εταιρεία του κράτους που προαναφέρθηκε, κατασκευάζει τη σειρά ελαφρών οχημάτων εκτόξευσης Kuaizhou, ενώ έχει ως θυγατρική την ExPace, της οποίας το όραμα είναι να οδηγήσει την Κίνα στο «Νέο και Εμπορικό Διάστημα» (Hilborne, M., 2020).   

Η διαστημική βιομηχανία της χώρας αποτελείται από ένα σύμπλεγμα επιχειρηματικών εταίρων, ιδιωτικών εταιρειών, κρατικών επιχειρήσεων και παροχών υπηρεσιών. Σύμφωνα με τον γεωπολιτικό αναλυτή, Namrata Goswami, ο αρχικός σκοπός του Xi ήταν να αναπτυχθεί ένα διαστημικό οικοσύστημα που θα ενέπλεκε τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να μπορέσει η Κίνα να μεταμορφωθεί σε έναν σημαντικό δρώντα στον τομέα της τεχνολογίας (Patel, N., 2021). Το Ινστιτούτο Αναλύσεων Άμυνας σε μια δημοσίευση του 2019, ανέφερε πως στην Κίνα λειτουργούν 78 διαστημικές επιχειρήσεις. Μια τέτοια περίπτωση είναι η i-Space, η οποία έγινε η πρώτη εταιρεία που εκτόξευσε πύραυλο – τον Hyberbola-1 – στο διάστημα, τον Ιούλιο του 2019. Παράλληλα, η Linkspace, που ιδρύθηκε το 2014 (η πρώτη κινεζική εταιρεία του είδους), επιχειρεί να χρησιμοποιήσει πυραύλους για μεταφορές φορτίων από τη μια χερσαία τοποθεσία στην άλλη (Institute of Defense Analyses, 2019).   

Μια πρώτη διαπίστωση από την ανάλυση της δομής του κινεζικού διαστημικού οικοδομήματος θα μπορούσε να είναι πως οι εταιρείες του κράτους μιμούνται τον τρόπο λειτουργίας των αμερικανικών επιχειρήσεων, όπως της SpaceX του Elon Musk, που επωφελείται από τα ακριβά συμβόλαια της NASA, για την κατασκευή και δοκιμή διαστημικών οχημάτων για μεταφορές προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Παρά ταύτα, υπάρχουν κάποιες ουσιώδεις διαφορές, κυρίως όσον αφορά τις επιδιώξεις των δρώντων των ΗΠΑ και της Κίνας (US-China Economic and Security Review Commission, 2019). Συγκεκριμένα, η SpaceX ονειρεύεται την κατάκτηση του Άρη, ενώ η Blue Origin του Jeff Bezos την εκμετάλλευση των διαστημικών πόρων (Patel, N. 2021). Αντιθέτως, οι κινεζικές εταιρείες στοχεύουν πρωτίστως στην κατασκευή και πώληση οχημάτων εκτόξευσης και δορυφόρων, και περαιτέρω είναι σε μεγάλο βαθμό διασυνδεδεμένες με τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό (ΛΑΣ). Η ανάπτυξη ενός αυτόνομου διαστημικού τομέα στην Κίνα, παρόμοιου με των ΗΠΑ, φαντάζει φυσικά πολύ δύσκολο στα πλαίσια του κρατικού καπιταλισμού, όπου κυριαρχεί η φράση «η κυβέρνηση οδηγεί, η αγορά λειτουργεί» (政府引导，市场运作).   

ii) Επιτεύγματα και Φιλοδοξίες του Κινεζικού Διαστημικού Ονείρου

Τα Γοργά Βήματα της Κίνας προς την Εξασφάλιση μιας Θέσης στον Κλειστό Κύκλο Διαστημικών Κρατών   

Η Κίνα, το 2003, πραγματοποίησε επιτυχώς την αποστολή του Shenzhou 5, στέλνοντας τον πρώτο της αστροναύτη – ή αλλιώς ταϊκοναύτη – Yang Liwei, στην τροχιά της Γης. Έτσι, έγινε η τρίτη χώρα στη σειρά, μετά τις ΗΠΑ και την Σοβιετική Ένωση, που κατορθώνει να απογειώσει τον δικό της αστροναύτη (Julienne, M., 2021).   

Επίσης, το 2019, το κινεζικό διαστημικό πρόγραμμα πραγματοποίησε την πρώτη εκτόξευση πυραύλου – Long March-11 – από κινητή πλατφόρμα στην θάλασσα. Η χρήση εμπορικών πλοίων για την εκτόξευση διαστημικών πυραύλων στην θάλασσα είναι λιγότερο κοστοβόρα και περισσότερο ασφαλής, καθώς πραγματοποιείται μακριά από κατοικημένη περιοχή. Ως εκ τούτου προσφέρει πολλαπλά πλεονεκτήματα για τη διαστημική βιομηχανία (Chopra, A. 2021).   

Πρόσφατα (Απρίλιος 2021), η Κίνα ολοκλήρωσε μάλιστα την πρώτη επανδρωμένη της αποστολή, εκτοξεύοντας τρεις ταϊκοναύτες στο διάστημα για μια περίοδο τριών μηνών. Ο κινεζικός σταθμός Tiangong-3 αναμένεται να αποτελέσει σήμα ορόσημο για τη χάραξη του «Διαστημικού Δρόμου του Μεταξιού». Η Κίνα σκοπεύει να έχει θέσει σε λειτουργία τον σταθμό έως το τέλος του 2022, με το πρώτο μοντέλο (Tianhe-1), από τα τρία συνολικά, να έχει ήδη εκτοξευθεί. Ο Tiangong-3 θα είναι πολύ μικρότερος από τον – 22 ετών εν λειτουργία – ISS, ωστόσο, πιθανότατα αυτός θα πάψει να λειτουργεί κάποια στιγμή τα επόμενα έτη, καθώς ούτε οι Αμερικανοί ούτε οι Ρώσοι ενδιαφέρονται να καλύψουν το υψηλό κόστος διατήρησης (Julienne, M., 2021).   

Ο καθηγητής του Cornell University και μελετητής της διαστημικής ασφάλειας, Lincoln Hines, επισημαίνει πως η εξέλιξη αυτή οδηγεί την Κίνα σε μια κλειστή ομάδα κρατών που έχουν κατορθώσει να έχουν έναν μόνιμο σταθμό στο διάστημα, γεγονός που θα αυξήσει την εθνική υποστήριξη προς το ΚΚΚ και τους στόχους που θέτει ο Xi. Λαμβάνοντας υπόψιν το αβέβαιο μέλλον του ISS, η ήπια ισχύς των ΗΠΑ πρόκειται να υπονομευθεί, με την Κίνα να συνεχίζει να σημειώνει πρόοδο στις διαστημικές πολιτικές της και να συνεργάζεται με τη Ρωσία για τη δημιουργία ενός κοινού σταθμού στη Σελήνη (Patel, N., 2021). Ταυτόχρονα, αξίζει να σημειωθεί ότι δεν τίθεται θέμα σινοαμερικανικής συνεργασίας, διότι το αμερικανικό ψήφισμα «Wolf Amendment» του 2011, δεν επιτρέπει τη σύμπραξη της NASA με Κινέζους επιστήμονες λόγω ανησυχιών περί κλοπής τεχνογνωσίας (Kynge, J. & Shepherd, C., 2021).   

Ο Αγώνας προς το Φεγγάρι: Εναλλακτικός Προμηθευτής Ενέργειας;

Το 2003, η CNSA ίδρυσε το Κινεζικό Πρόγραμμα Εξερεύνησης της Σελήνης (Chang’e). Η πρώτη αποστολή Chang’e 1 εκτοξεύθηκε το 2007 και σάρωσε το Φεγγάρι, δημιουργώντας έναν 3D χάρτη υψηλής ευκρίνειας που θα χρησίμευε για τις μελλοντικές προσγειώσεις στη Σελήνη (Chopra, A. 2021).   

Το 2018, το διαστημικό σκάφος Chang’e 4 προσεδαφίστηκε στη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης, όπου ανέπτυξε το ρόβερ, Yutu 2. Το κινεζικό ρόβερ εξερεύνησε τη λεκάνη του Νότιου Πόλου Aitken και εξέτασε τη δυνατότητα αναμετάδοσης επικοινωνιών από την άκρη του Φεγγαριού. Η αποστολή του Chang’e 4 σκοπεύει μακροπρόθεσμα να εγκαινιάσει έναν μόνιμο σταθμό εξερεύνησης στη Σελήνη έως το 2035. Για την Κίνα, μια σεληνιακή βάση μπορεί να αποτελέσει το μέσο για την εκπλήρωση των στόχων της εξόρυξης αστεροειδών, της εξερεύνησης του διαστήματος, αλλά και της εκμετάλλευσης πόρων (Goswami, N. 2020).   

Το 2002, ο κορυφαίος επιστήμονας του προγράμματος Chang’e, Ouyang Ziyuan, ανέφερε ότι το Φεγγάρι θα είχε τη δυνατότητα να λειτουργήσει ως ένας νέος προμηθευτής ενέργειας για τα ανθρώπινα όντα, συμβάλλοντας στη βιώσιμη ανάπτυξη της Γης. Πέραν των αστεροειδών, εκτιμάται πως η επιφάνεια της Σελήνης περιλαμβάνει πόρους, όπως είναι το μαγνήσιο, το τιτάνιο, το θόριο, ο λευκόχρυσος, το νερό και το σιδηρομετάλλευμα. Ο Βόρειος Πόλος του Φεγγαριού μάλιστα διαθέτει κρατήρες με τρομερές ποσότητες πάγου, και άλλων πολύτιμων πηγών. Τέλος, μια κινεζική βάση με την ικανότητα κατασκευής διαστημικών σκαφών μέσω της χρήσης σεληνιακών πόρων θα μειώσει κατά πολύ το κόστος των διαπλανητικών ταξιδιών, καθώς οι απογειώσεις από τη Γη απαιτούν 22 φορές παραπάνω ενέργεια συγκριτικά με αυτές που γίνονται από τη Σελήνη (Goswami, N. 2016).   

Το 2020, σημειώθηκε ένα ακόμα ιστορικό επίτευγμα για την διαστημική βιομηχανία του «Λαού από Νεφρίτη». Το σκάφος Chang’e 5 προσσεληνώθηκε στην άκρη του Φεγγαριού και συνέλεξε υλικό (πέτρες και σκόνη), το οποίο και μετέφερε στη Γη, γίνοντας η τρίτη χώρα (ΗΠΑ και ΕΣΣΔ οι πρώτες δύο) που το καταφέρνει. Το ρομποτικό σκάφος, προτού αποχωρήσει όμως, πρόλαβε να φυτέψει την επίσημη κινεζική σημαία, η οποία είναι στερεωμένη και ακίνητη, λόγω της έλλειψης αέρα (Η Καθημερινή, 2020).   

Επόμενη Κατάκτηση: ο Άρης

Η κινεζική διαστημική υπηρεσία κατόρθωσε να μειώσει το χάσμα και στις διαπλανητικές δυνατότητες, αφήνοντας τα πρώτα της ίχνη και στον Άρη τον Μάιο του 2021. Η εξερεύνηση του Άρη αποτελούσε ένα φιλόδοξο σχέδιο της Κίνας από το 2013, ωστόσο η Ινδία πρόλαβε πρώτη να θέσει σε τροχιά γύρω από τον Κόκκινο Πλανήτη το δικό της διαστημικό σκάφος. Συνεπώς, η κινεζική αποστολή του Tianwen-1 που ξεκίνησε το 2020, είχε ως απώτερο σκοπό να σημειώσει ένα ακόμη ιστορικό επίτευγμα του διαστημικού προγράμματος, ανασκευάζοντας την εικόνα της Κίνας και στην Ασία, αλλά και σε όλο τον κόσμο.   

Το ρομπότ Zhurong (θεός της φωτιάς στην κινεζική μυθολογία) της αποστολής στον Κόκκινο Πλανήτη έστειλε φωτογραφίες στην κινεζική υπηρεσία, τονώνοντας το αίσθημα υπερηφάνειας του ΚΚΚ (Το Βήμα, 2021). Το Zhurong θα επιχειρήσει να επιστρέψει δείγματα από τον Άρη αλλά και να συλλέξει δεδομένα, σχετικά με την πιθανότητα ύπαρξης ζωής πρωτύτερα, όπως και πληροφορίες για την γεωλογική εξέλιξη του πλανήτη. Το Reuters αναφέρει πως η Κίνα είναι η μόνη χώρα που έχει καταφέρει να θέσει σε τροχιά, να προσσεληνώσει αλλά και να αναπτύξει επιτυχώς όχημα στον Άρη στην εναρκτήρια προσπάθεια της (Reuters, 2021).   

Σύστημα Πλοήγησης Beidou: Το Νέο Εργαλείο Ήπιας Ισχύος της Κίνας;

Το Beidou Navigation Satellite System (BDS) αναμένεται να αποτελέσει εναλλακτική τόσο στο Global Positioning System (GPS), όσο και στο ευρωπαϊκό Galileo και στο ρωσικό GLONASS. Η εκτόξευση του τελικού δορυφόρου του αντίπαλου δέους του GPS πραγματοποιήθηκε επιτυχώς το 2020, επιτρέποντας πλέον στην Κίνα να βασίζεται στο δικό της σύστημα πλοήγησης. Το δίκτυο αξίας $10 δις παρέχει παγκόσμια κάλυψη πλοήγησης και αποτελείται συνολικά από 35 δορυφόρους.   

Ενώ, αρχικά, η χρήση του συστήματος προοριζόταν για τις κινεζικές στρατιωτικές τάξεις, το Beidou έχει μετατραπεί σε μια επιχειρηματική ευκαιρία που θα επεκτείνει την επιρροή της Κίνας διεθνώς και θα συμβάλει στην οικονομική μεγέθυνση του κράτους. Πρόκειται για μια περίπτωση συσχέτισης της διαστημικής και της ήπιας ισχύος για την διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων (Kuo, M., 2021). Ο επικεφαλής του συστήματος, Yang Changfeng έκανε σαφείς τις επιδιώξεις του Beidou, αναφέροντας ότι: «Το Beidou της Κίνας είναι το Beidou όλου του κόσμου, και η παγκόσμια αγορά δορυφόρων πλοήγησης είναι η αγορά στην οποία απευθύνεται το Beidou». Το νέο σύστημα, επίσης, έχει γίνει ο ακρογωνιαίος λίθος του σχεδίου για έναν «Διαστημικό Δρόμο του Μεταξιού» (Space Silk Road). Η Κίνα, συγκεκριμένα, έχει ενσωματώσει στον Διαστημικό Δρόμο την φιλόδοξη πρωτοβουλία, Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος (Belt and Road Initiative). Το Beidou καλύπτει τουλάχιστον 30 κράτη που σχετίζονται με το BRI, όπως το Πακιστάν, το Λάος και την Ινδονησία (Jakhar, P., 2018).

Η Κίνα χρησιμοποιεί όμως τη διπλωματία του διαστήματος και πέραν της Ασίας, ασκώντας οικονομική επιρροή και στα κράτη της Λατινικής Αμερικής. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η Βολιβία, στην οποία η Κίνα προσέφερε έναν δορυφόρο επικοινωνιών – τον Tupac Katari 1 – αξίας $302 εκατ. (το 85% του συστήματος χρηματοδοτήθηκε από την Αναπτυξιακή Τράπεζα της Κίνας). Το ενδιαφέρον του Πεκίνου για την ανάπτυξη μιας συνεργατικής σχέσης με τη Βολιβία φυσικά υποκρύπτει οικονομικά συμφέροντα, καθώς το κράτος της Νότιας Αμερικής διαθέτει τεράστια αποθέματα λιθίου, και η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής μπαταριών λιθίου παγκοσμίως (Wight, A., 2018).     

Το κύριο πλεονέκτημα για την Κίνα με την κατοχή δικού της συστήματος είναι η ασφάλεια της πρόσβασης, όπως και η δυνατότητα να παρέχει  τις υπηρεσίες του σε περίπτωση που προέκυπτε πρόβλημα με το GPS.   

2. Η Συμβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης

«Αυτός που θα καταστεί ηγέτης στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι ο κυρίαρχος του κόσμου».   
                                                Vladimir Putin

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence) συνδέεται με την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση και σύμφωνα με την προσέγγιση του καθηγητή του Πανεπιστημίου Berkeley, Stuart Russel, η ΤΝ ορίζεται ως «η μελέτη των μεθόδων που επιτρέπουν στους υπολογιστές να συμπεριφέρονται έξυπνα» (Ρουμελιώτης, Π., 2020). Η ΤΝ εξελίσσεται ραγδαία λόγω της σύγκλισης τριών επιστημονικών τάσεων: α) των big data, β) της machine learning (ML) και του deep learning (DL), και γ) της ενίσχυσης των υπερυπολογιστών. Προβλέπεται, επίσης, ότι η ΤΝ θα έχει αντικαταστήσει τους ανθρώπους σε αρκετούς τομείς δραστηριότητάς τους (π.χ. γενική ιατρική).   

i) Η Τεχνητή Νοημοσύνη στο Διάστημα

Η ΤΝ μπορεί να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο μελλοντικά στην εξερεύνηση του διαστήματος. Ακολούθως αναφέρονται τρεις τρόποι με τους οποίους η ΤΝ θα μπορέσει να εξελίξει τον επιστημονικό κλάδο: α) ρομπότ-βοηθοί αστροναυτών, β) προετοιμασία αποστολών, γ) αποτροπή συντριμμιών από το διάστημα.   

Οι βοηθοί ρομπότ με ενσωματωμένο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης δύνανται να καταστούν πολύ χρήσιμοι για τις επόμενες διαστημικές αποστολές. Ήδη από το 2019, ένας βοηθός ΤΝ, με την ονομασία Cimon, στάλθηκε στον ISS, ώστε να δοκιμαστεί για μια περίοδο τριών ετών. Ταυτόχρονα, η NASA αναπτύσσει έναν βοηθό ΤΝ, με όνομα Robonaut, ο οποίος θα αναλάβει καθήκοντα που ενδέχεται να αποδειχθούν επικίνδυνα για τους αστροναύτες (Schmelzer, R., 2020).   

Οι επιστήμονες, ακόμα, βρίσκονται στην αναζήτηση τρόπων για τη μείωση του χρόνου που απαιτείται για την προετοιμασία και τον σχεδιασμό μιας διαστημικής αποστολής. Ένα κώλυμα που συναντάται είναι η πρόσβαση στην πληροφορία διότι δεν είναι απεριόριστη. Ένα σύστημα με τεχνητή νοημοσύνη, το οποίο διαθέτει αξιόπιστη και άμεση πρόσβαση σε πηγές προηγούμενων αποστολών, θα συνεισέφερε σε ουσιώδη βαθμό στην προετοιμασία των αστροναυτών (Bandivadekar, D. & Berquand, A., 2021).   

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21^ου αιώνα είναι τα διαστημικά συντρίμμια. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), υπάρχουν σχεδόν 34.000 αντικείμενα που απειλούν σοβαρά τις διαστημικές δομές. Σε μια πρόσφατη προσέγγιση, ερευνητές ανέπτυξαν μια μέθοδο για τον σχεδιασμό μηχανισμού ελιγμών για την αποφυγή συγκρούσεων, χρησιμοποιώντας τεχνικές μηχανικής εκμάθησης (The European Space Agency, 2021).   

ii) Κίνα: Αναδύεται ως ο Παγκόσμιος Ηγέτης της Τεχνητής Νοημοσύνης;

Η Κίνα στον τομέα της έρευνας έχει καταλάβει την πρώτη θέση στις δημοσιεύσεις αναφορικά με την τεχνητή νοημοσύνη. Το ποσοστό σχετικών δημοσιεύσεων έφτανε το 27,68% το 2017 από το μόλις 4,26% του 1997. Το Πεκίνο, επίσης, προωθεί πολιτικές και πρωτοβουλίες ανάπτυξης της ΤΝ (π.χ. Made in China 2025, Next Generation Artificial Intelligence Development Plan) ενισχύοντας τη δυναμική της βιομηχανίας. (Columbus, L., 2018). Οι τεχνολογικός χώρος της ΤΝ, ως εκ τούτου, γίνεται πιο ελκυστικός προς τις επενδύσεις των επιχειρηματιών και ερευνητών όταν προωθείται και από την κυβέρνηση (Li, D., Tong, T. & Xiao, Y., 2021).   

Η στρατηγική της Κίνας που δημοσιεύθηκε από το Κρατικό Συμβούλιο το 2017 αποσκοπεί στη συγχώνευση της στρατιωτικής και πολιτικής χρήσης της ΤΝ, με απώτερο σκοπό να καταστεί το κράτος μια παγκόσμια δύναμη. Ο στρατιωτικός τομέας γίνεται ιδιαίτερα αισθητός παρατηρώντας την προώθηση τεχνολογιών ΤΝ που θα επιτρέπουν τη δημιουργία μιας πληροφορικής ασπίδας-ομπρέλας που θα διευκολύνει την αποτροπή μέσα από την πληροφορική της υπεροχή σε κυβερνοεπιθετικά όπλα και συστήματα. Η Κίνα υιοθετεί μια συγκεντρωτική-παρεμβατική πολιτική απέναντι στη ψηφιακή βιομηχανία και στα πανεπιστήμια που ασχολούνται με τις ψηφιακές τεχνολογίες. Καθώς, η διασύνδεση του Υπουργείου Άμυνας, του ΚΚΚ, του στρατού και των τεχνολογικών εταιρειών είναι ισχυρή, οι όροι στην εφαρμογή της ΤΝ συντονίζονται από το κόμμα (Ρουμελιώτης, Π., 2020).   

Πως επιχειρεί όμως το Πεκίνο να αξιοποιήσει την Τεχνητή Νοημοσύνη για να πρωτοστατήσει και στο διάστημα;

Όπως αναφέρει ο Zhang Duzhou, μέλος της Κινεζικής Εταιρείας Αστροναυτικής, η ανάπτυξη της ΤΝ αναμένεται να οδηγήσει σε πρωτοποριακές ανακαλύψεις για το διαστημικό οικοδόμημα του κράτους. Η τεχνολογία της ΤΝ έχει αποδειχθεί αρχικά ιδιαίτερα χρήσιμη για διαστημικά σκάφη που βρίσκονται σε δυσπρόσιτα περιβάλλοντα του διαστήματος. Με τη συμβολή της ΤΝ, τα σκάφη αυτά θα μπορούσαν να αναπτύξουν δυνατότητες αυτο-εκπαίδευσης (self-learning), αυτόνομης αντίληψης και λήψης αποφάσεων, ενισχύοντας έτσι την ασφάλεια και την αξιοπιστία των διαστημικών αποστολών (Xinhua News, 2018).   

Περαιτέρω, η Κινεζική Ακαδημία των Επιστημών, τον Απρίλιο του 2021, δήλωσε ότι βελτιώνεται η βάση δεδομένων (database) από τις εικόνες δορυφόρων, ελαττώνοντας έτσι την πιθανότητα λάθους από την ΤΝ. Προηγουμένως η ανάπτυξη τεχνολογιών αναγνώρισης της Κίνας εξαρτιόταν από βάσεις δεδομένων άλλων κρατών. Σήμερα όμως η Κίνα με τα δύο μεγαλύτερα databases παγκοσμίως, μπορεί να διατηρήσει ένα αξιοσημείωτο προβάδισμα στο πεδίο. Η βάση δεδομένων αποτελεί μια πλατφόρμα πάνω στην οποία οποιαδήποτε ερευνητική ομάδα από οποιαδήποτε χώρα μπορεί να δημιουργήσει διαφορετικούς αλγόριθμους για την επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης της τεχνολογίας (Chen, S., 2021).   

Συμπεράσματα

«Το διαστημικό όνειρο είναι μέρος του ονείρου μιας ισχυρότερης Κίνας»   
                                       Xi Jinping

Η Λευκή Βίβλος της Κίνας του 2016 για τις διαστημικές δραστηριότητες παρουσιάζει τη χώρα ως μια ειρηνική διαστημική δύναμη, αντίθετη προς κάθε τάση για μια κούρσα εξοπλισμών στο διάστημα και αφοσιωμένη στην πολυμέρεια. Το κινεζικό αφήγημα, που λαμβάνει χώρα στα πλαίσια της διεθνής προσέγγισης της Κίνας περί ειρηνικής ανόδου, φαίνεται να έχει ιδιαίτερη απήχηση σε αναπτυσσόμενες χώρες που δεν διαθέτουν ανεξάρτητες διαστημικές υποδομές (Arcesati, R., 2019). Έτσι, ξεδιπλώνεται η κινεζική διπλωματία του διαστήματος που χρησιμοποιείται ως αγωγός για την ενίσχυση της εθνικής ισχύος και του διεθνούς κύρους. Η Κίνα, επίσης, εργαλειοποιεί τη διαστημική ρητορική για την εξάπλωση ήπιας ισχύος σε διαφορετικές ηπείρους, προωθώντας παράλληλα επιχειρηματικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα. Το πρόγραμμα της ενδέχεται να αμφισβητηθεί, λόγω των δραστηριοτήτων εξόρυξης διαστημικών πόρων αλλά και των στρατιωτικών εφαρμογών. Εντούτοις όμως είναι γεγονός ότι η Κίνα μπορεί δικαιωματικά να καταστεί μια υπολογίσιμη δύναμη στο διάστημα με την ίδια να εκτοξεύει τους περισσότερους διαστημικούς πυραύλους το 2018 από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Περαιτέρω φιλοδοξεί να διαθέτει μελλοντικά τον μοναδικό μόνιμο διαστημικό σταθμό διαδραματίζοντας μεγαλύτερο ρόλο στη διεθνή συνεργασία. Η τεχνητή νοημοσύνη και οι σύγχρονες τεχνολογίες του 21^οι αιώνα αναμένεται από τους Κινέζους να δώσουν σάρκα και οστά στο όραμα του Xi να κατακτήσει η χώρα την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία της διαστημικών δυνατοτήτων έως το 2045.    

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

[1] Η Καθημερινή. (2020). Η κινεζική, δεύτερη σημαία που «κυματίζει» στη Σελήνη [online] Available here [Accessed: 6/8/2021]   

[2] Παπασωτηρίου, Χ. (2013). Η Κίνα από την Ουράνια Αυτοκρατορία στην Ανερχόμενη Υπερδύναμη του 21ου Αιώνα, Εκδόσεις Ποιότητα, Αθήνα   

[3] Ρουμελιώτης, Π. (2020). Ρήξη: ο Πόλεμος της Τεχνητής Νοημοσύνης, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα   

[4] Το Βήμα. (2021). Η Κίνα προσεδάφισε «με την πρώτη» ρομπότ στον Άρη [online] Available here [Accessed: 6/8/2021]   

[5] Allison, G. (2020). Σε Τροχιά Πολέμου, Εκδόσεις Πεδίο, Αθήνα   

[6] Arcesati, R. (2019). China’s space program is about more than soft power. Merics [online] Available here [Accessed: 8/8/2021]   

[7] Bandivadekar, D. & Berquand, A. (2021). Five ways artificial intelligence can help space exploration. The Conversation [online] Available here [Accessed: 8/8/2021]

[8] Chen, S. (2021). China makes ‘world’s largest satellite image database’ to train AI better. South China Morning Post [online] Available here [Accessed: 9/8/2021]

[9] Chopra, A. (2021). Space – China The Emerging Power. Air Power Asia [online] Available here [Accessed: 5/8/2021]   

[10] Columbus, L. (2018). How China Is Dominating Artificial Intelligence. Forbes [online] Available here [Accessed 10/10/2021]   

[11] Goswami, N. (2018). China in Space: Ambitions and Possible Conflict. Strategic Studies Quarterly [online] Available here [Accessed: 4/8/2021]   

[12] Goswami, N. (2020). Why is China going to the Moon?. The Diplomat [online] Available

---