Πηγή εικόνας: εδώ (©Reuters)
Της Εύας Καφούρου, μέλους της Ομάδας Αρθρογραφίας
Το Ηνωμένο Βασίλειο άνοιξε τα σύνορά του για τους Ουκρανούς πρόσφυγες στις 18 Μαρτίου 2022, με πολλούς διεθνείς οργανισμούς να αντιδρούν για τη μεγάλη καθυστέρηση στην υποδοχή τους, λόγω της διπλής VISA που απαιτήθηκε. Τότε, η Βρετανική κυβέρνηση δημιούργησε και ανάρτησε άμεσα την πλατφόρμα “Homes for Ukraine”, όπου κάθε μόνιμος κάτοικος της χώρας μπορεί να δηλώσει τη δυνατότητα να παρέχει στέγαση σε κάποιον άγνωστο πρόσφυγα, ή σε κάποιον που ήδη γνωρίζει, και να γίνει ο «σπόνσοράς» του, με ελάχιστο χρόνο φιλοξενίας τους 6 μήνες (εξαιρούνται τα μέλη της οικογένειας για τα οποία δεν χρειάζεται δήλωση στο σύστημα). Συγχρόνως, δημιουργήθηκαν μεγάλες ομάδες στα κοινωνικά δίκτυα (social media), όπου οι πρόσφυγες μπορούσαν να αναζητήσουν και μέσω αυτών μια προσωρινή κατοικία και να έρθουν άμεσα σε επαφή με τον προσφέροντα, χωρίς να προϋποτίθεται δήλωση στο σύστημα. Οι παγίδες όμως – ειδικότερα για τις ασυνόδευτες γυναίκες και παιδιά – φάνηκαν σχεδόν αμέσως.
Το σύστημα άρχισε να «ταιριάζει» τις γυναίκες και τα παιδιά τους σε εν δυνάμει οικοδεσπότες άνδρες, οι οποίοι ζούσαν μόνοι τους. Η πρώτη καταγγελία για παρενόχληση ήρθε μερικές ημέρες μετά τις πρώτες φιλοξενίες. Παρατηρήθηκε μάλιστα, πως πολλές γυναίκες έφευγαν από το σπίτι υποδοχής σχεδόν άμεσα και άρχιζαν την αναζήτηση από την αρχή. Το θέμα άρχισε να συγκεντρώνει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον του κόσμου, με την μεγαλύτερη προσοχή να έρχεται με την έρευνα του The Times, η οποία δημοσιεύτηκε στις 8 Απριλίου του 2022. Η γνωστή εφημερίδα αναφέρει πως μια 22χρονη δημοσιογράφος παρουσιάστηκε ως Ουκρανή πρόσφυγας που ζητούσε «σπόνσορα», στις ομάδες που είχαν δημιουργηθεί στα social media. Γρήγορα δέχτηκε πολλαπλά μηνύματα από άντρες που ζούσαν μόνοι τους και της προσέφεραν «μια θέση στο κρεβάτι τους» και ερωτικές σχέσεις, ως αντάλλαγμα για την φιλοξενία τους. Δεν έλειπαν, επίσης, και τα χυδαία μηνύματα που έφτασαν τα όρια του εκφοβισμού και της διαδικτυακής σεξουαλικής παρενόχλησης. Πολλές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις πανευρωπαϊκά άρχισαν να ερευνούν την κατάσταση και να δημοσιεύουν σχετικά στις ιστοσελίδες τους, ζητώντας μια άμεση λύση από τη Βρετανική κυβέρνηση και τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ).
Η απάντηση του ΟΗΕ δεν άργησε να έρθει, αφού, στις 12 Απριλίου, μέσω της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (U.N.H.C.R), παρότρυνε την κυβέρνηση να μεριμνήσει για τις ασυνόδευτες γυναίκες και τα παιδιά τους, ότι δεν θα έχουν ως σπόνσορα έναν άντρα που μένει μόνος του, αλλά θα τις υποδέχονται οικογένειες και ζευγάρια. Η απάντηση της Κυβέρνησης ήταν πως πριν από κάθε αντιστοίχιση υπάρχει προσεκτικός έλεγχος του ποινικού μητρώου και της γενικότερης εικόνας του σπόνσορα και πως το σύστημα θα βελτιωθεί, ενώ προσπάθεια γίνεται ώστε να πραγματοποιείται τουλάχιστον μια επίσκεψη στον σπόνσορα πριν την φιλοξενία. Και το ερώτημα είναι… ως τότε τι;
Όσο το σύστημα βελτιώνεται, όλο και περισσότερες πρόσφυγες αφήνουν τον αρχικό τους σπόνσορα. Ο James Jamieson – πρόεδρος της Ένωσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης (LGA) – αναφέρει χαρακτηριστικά πως πολλοί πρόσφυγες κινδυνεύουν να μείνουν στους δρόμους λόγω των αποτυχημένων αντιστοιχιών, με τον ίδιο να δηλώνει πως «αναγνωρίζουμε (ως κυβέρνηση) ότι κάποιος που προέρχεται από εμπόλεμη ζώνη θα είναι απείρως πιο ασφαλής σε ένα σπίτι στο Ηνωμένο Βασίλειο, ακόμα κι αν έχει λίγη υγρασία ή οτιδήποτε άλλο».
Κάθε επιζών πολέμου δικαιούται στον μέγιστο βαθμό ασφάλεια, διατροφή, ειρήνη και υγεία. Ο πόλεμος δεν αφήνει πίσω του μονάχα υλικές ζημιές και απώλειες σε κάποιες οικογένειες, αλλά και αναμνήσεις και τραύματα που δεν θα σβηστούν ποτέ, που θα αναπαράγονται μπροστά στα μάτια των ατόμων σαν ταινία. Οπότε όχι, η Ουκρανίδα πρόσφυγας, τα παιδιά της και οι συμπατριώτες της δεν θα είναι πιο ασφαλείς σε ένα βρετανικό σπίτι «με λίγη υγρασία ή οτιδήποτε άλλο», ειδικά όταν μέσα σε αυτό το «οτιδήποτε άλλο» εμπεριέχονται οι σωματέμποροι, οι δράστες σεξουαλικών εγκλημάτων και ο κίνδυνος για τη ζωή τους. Το σύστημα δεν χρειάζεται βελτίωση αλλά αναδιοργάνωση, ειδικότερα στα κριτήρια επιλογής των σπονσόρων και στην γενικότερη ασφάλεια των σπιτιών τους.
«Η ασφάλεια δεν πρέπει ποτέ να αποτελεί προτεραιότητα. Θα πρέπει να είναι προϋπόθεση».
Paul O’Neill
Πηγές
Abbas, H. (2022). Homes for Ukraine: Don’t match female refugees with single men, UN says. BBC News. Retrieved from here.
Female refugees seeking new homes after sexual advances by British hosts (2022). The Times. Retrieved from here.
Homes for Ukraine: record your interest (2022). GOV UK. Retrieved from here.
Syal, R. (2022). Stop matching lone female Ukraine refugees with single men, UK told. The Guardian. Retrieved from here.
The darker side to Homes for Ukraine. (2022). The Week UK. Retrieved from here.
H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στο The SAFIA Blog αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’ οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων.
the SAFIA Blog 